Retina Yırtığı Nedir?

Retina yırtığı gözde retina tabakasının yapıştığı yerden ayrılması ile ortaya çıkan ciddi bir göz hastalığıdır. Gözdeki ani uçuşmalar, ışık çakmaları veya kararma gibi belirtilerle kendisini belli edebilen retina yırtılması her ne kadar ağrısız olsa da görme ile ilgili ciddi sonuçlara neden olabilir. Bu semptomlarla karşı karşıya kalan hastanın hızlı bir şekilde göz doktoruna başvurması gerekir. Retina yırtığını önlemenin en doğru yolu düzenli göz muayeneleri yaptırarak görme sağlığını korumaktan geçer. Memorial Şişli Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Abdullah Özkaya, retina yırtığının (retina dekolmanı) nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Retina nedir?

Retina gözümüzün arkasındaki canlı hücrelerden ve sinir liflerinden oluşan gözümüzün ışığı algılamasını sağlayan bir tabakadır. Gözümüzün ön tarafında kornea ve lens vardır. Kornea ve lens ışığı sağlıklı bir şekilde gözümüzün arka tarafına taşıma ve odaklama işini yaparken retinadaki özel hücreler de bu ışığın algılanıp beynimize iletilmesini sağlar. Bu nedenle retina canlı bir dokudur.

Vitreus jeli nedir?

Gözümüzün arkasını dolduran yaklaşık beş mililitrelik hacme sahip bir vitreus jeli vardır. Bu jel yumurta akı şeklinde olup, retinamıza yaslı durumdadır. Yani gözümüzü bir balon gibi hayal edersek bu balonun %90’lık kısmını vitreus jeli doldurur. Vitreus jeli kollajen ve hyaluronik asitten oluşur. Zaman içerisinde, sıklıkla 30’lu yaşlardan sonra vitreus jelinin içeriği yavaş yavaş bozulur ve kolajen lifleri bir araya gelmeye başlarken hyaluronik asit lifleri de su ceplerinin oluşmasına neden olur. Kollajen liflerinin bir araya gelmesiyle uçuşmalar, örümcek ağları, uçuşan cisimcikler, yani düz beyaz zemine veya gökyüzüne bakıldığında uçuşan cisimcikler görülür. Bu durum vitreus jelinin yavaş yavaş dejenere olmaya başladığı, içeriğinin değişmeye başladığını gösterir.

Retina yırtığı nedir?

Gözde uçuşmalar, retina yırtığı ve retina dekolmanı birbiriyle bağlantılı ve ilişkilidir. Koroid (kan damarları), gözün arkasında bulunan, göze oksijen ve besin sağlayan ince bir doku tabakasıdır. Retina yırtılması ile kan damarları tabakasından ayılır. Retina yırtığı yani dekolmanı tedavi edilmediği takdirde etkilenen gözde kalıcı görme kaybı riski artırır. Görüşte azalma, uçuşan cisimler ve ışık çakmalarının aniden ortaya çıkması retina yırtığının en önemli belirtileridir.  

Retina yırtığı nasıl oluşur?

Tüm retina dekolmanları yani retinanın yapıştığı yerden ayrılması durumu genelde bir retinal yırtığa bağlıdır. Yani bir yırtık retina dekolmanını önceler. Gözün arka kısmını dolduran vitreus jelini oluşturan kollajen ve hyaluronik asitin otuzlu yaşlardan sonra bozulması bir süre sonra yumurta akı şeklinde iyice sıvılaşarak retinanın yapıştığı yerlerden ayrılmasına neden olur. İşte bu ayrılmalar esnasında da ışık çakmaları veya flash patlaması gibi bulgular oluşur. Ayrılırken, vitreus retinamıza bir yerde anormal bir şekilde yapışıksa bu bölgede daha ciddi bir çekinti yaparak burada bir retina yırtığı oluşturabilir. Gözü yumurta gibi hayal edersek yumurta akının kabuktan çıkarken kabuğun bir yerine aşırı yapışık olup, o kabuğu kırması gibi bir kurgu düşünülebilir. Burası yırtık oluştuktan sonra uygun bir şekilde tedavi edilmezse göz küremizi içeriden yapışık olan retina tabakasının altına sıvı girer, bu tabaka yerinden ayrılır ve bu ayrılmaya da retina ayrışması yani retina yırtığı dekolmanı denir.

Retina yırtığının sebepleri nelerdir?

Retina yırtığının en önemli nedeni gözün arkasındaki vitreus jelinin bozulmasıdır. Vitreus jeli ise ilerleyen yaşlarda deforme olmaya başlar. Retina yırtığının görülme riski katarakt ameliyatı olan hastalarda daha fazladır. Bunun nedeni de katarakt ameliyatlarının genellikle ileri yaştaki yani gözündeki vitreus jeli deforme olan hastalara yapılmasıdır. Retina yırtılması riski miyop göz rahatsızlığı olan hastalarda da yüksektir. Bunun nedeni ise gözün büyük olmasıdır. Retina yırtığı riski her yaşta maruz kalınan travma veya darbe de artırır. Retina yırtılmasında genetik faktörlerin etkisi çok azdır. Doğuştan çok nadir görülen ve genetik açıdan çeşitlilik gösteren retinanın dejeneratif hastalıklar grubu olan herediter vitreoretinopatiler retina dekolmanına yol açabilmektedirler.

Retina yırtığının belirtileri nelerdir?

Retina yırtılması her ne kadar ağrısız olsa da belirtileri ortaya çıktığı anda hemen müdahale edilmezse hastada görme kayıplarına neden olabilir. Retina yırtılmasının belirtileri şunlardır;

• Görme kaybı
• Uçuşmalar
• Işık çakmaları
• Kurum yağması
• Karanlık bir gölge oluşması

Retina yırtığı nasıl teşhis edilir?

Retina yırtığı belirtileri ile gelen hastaya öncelikle fiziki muayene yapılır. Gözün arkası zor görünen hastalarda çekilen göz ultrasonuyla teşhis doğrulanabilir.

Retina yırtığının tedavisi nedir?

Sadece yırtık bulunan hastalarda poliklinik ortamında yapılan lazer işlemi ile tedavi yapılabilir.

Retina dekolmanının tedavisi nedir?

Hastalara göre planlanan retina dekolmanı tedavisi üç şekilde yapılır. Uygun hastalara gaz enjeksiyonu ve skleral çökertme ameliyatları yapılır. Son zamanlarda retina dekolmanı hastalarının tedavisinde çoğunlukla vikrektomi ameliyatı yapılmaktadır. Retina dekolmanı tedavi yöntemleri şunlardır;

Göz içine gaz enjeksiyonu

Retina dekolmanı teşhisi konulan hastalara uygulanan en basit tedavi yöntemi göz içine gaz enjeksiyonudur. Retina dekolmanı olan uygun hastalara yapılan en basit ameliyattır.

Göz dışından yapılan skleral çökertme ameliyatı

Retina dekolmanı teşhisi konulan uygun hastalarda hastalara skleral çökertme ameliyatı başarı ile uygulanabilir.

Vitrektomi ameliyatları

Retina dekolmanı hastalarına son zamanlarda çoğunlukla vitrektomi ameliyatları uygulanır. Vitrektomi ameliyatında, vitreus jelini yani yumurta akı şeklinde olan vitreus jeli dışarı alındıktan sonra yırtıkların etrafına lazer yapılır. Retina dekolmanının tekrarlamasını önlemek için gözün içine gaz veya silikon yağı şeklinde bir tamponat madde konularak yırtıkların etrafının iyileşmesi ve lazerin olumlu sonuç vermesi sağlanır. Göze konulan gaz yavaş yavaş kendiliğinden çekilir. 15 gün ile 2 ay arasında tamamen kaybolur. Hasta normal görmeye başlar. Silikon yağı konulan hastalarda ise ortalama 3 ay sonra o silikon yağını çıkarmak için yeni bir ameliyat yapılması gerekir. Retina dekolmanında en önemli nokta, dekolman oluştuktan sonra hastanın hızlı bir şekilde ameliyat edilmesidir. Çünkü retina ayrıştığında hücreler ölmeye başlar. Ne kadar çabuk tedavi edilirse görme noktası az süre ayrık kalırsa o kadar iyi bir görme sonucuna ulaşılır. Retina dekolmanının tedavisinin geç kalması görme oranının tam olarak yerine gelmemesine neden olur. Hastalık ortaya çıktıktan bir hafta sonra yapılan tedavilerde bile görme oranı %100 oranında geri getirilemeyebilir. Hastalık ortaya çıktığı gün ameliyatın yapılması kişiyi %100 görme oranına kavuşturabilir.

Ameliyattan sonra nelere dikkat edilmeli?

Vitrektomi ameliyatının teşhisten hemen sonra hızlı bir şekilde yapılması başarı şansını %95 oranında artırabilir. Hastaların ancak %5-10’unda nüks olabilir. Bunun sebebi de hastayla pek alakalı değildir. Vücudun kendi tamir mekanizmalarının devreye girmesi sonucu görülen PVR denilen bir komplikasyon vardır. Bu komplikasyon gelişmezse genelde bir sorun olmaz. Gözündü uçuşmalar olanlar, ışık çakmaları olanlar, 5-6 numaradan daha fazla miyopu olanlar mutlaka detaylı göz muayenelerini yaptırmalıdır. Kurum yağması ve gölgeli bir görme varsa retina yırtılması başlıyor demektir.