Rektosel yani bağırsak fıtığı, pelvisde zayıflamış dokuların rektumun kadınlarda vajinal duvarına erkeklerde ise mesaneye sarkmasına neden olduğu bir durum olarak tanımlanır. Dışarı çıkma anlamını taşıyan prolapsus küçükse belirtileri fark edilmeyebilir. Daha belirgin bir sarkma durumunda rektum vajina ya da mesaneden dışarı çıkabilir. Ciddi vakalarda rektoselin düzelmesi için ameliyata ihtiyaç duyulabilir.
Rektosel (Bağırsak Fıtığı) Nedir?
Halk arasında bağırsak fıtığı olarak da bilinen rektosel, kalın bağırsağın kadınlarda vajinaya erkeklerde mesaneye doğru prolapsus (çıkıntı) yapmasıdır. Rektum kolonun (kalın bağırsak) alt kısmıdır. Hem rektum hem de vajinanın yerinde kalması için pelvisdeki kaslar ve bağlar önemli bir yer tutar.
Pelvik taban zayıfladığında bu organlar yer değiştirebilir ve hatta birbirlerinin üzerine düşebilir. Rektosel, zayıf pelvik taban sebebiyle organların sarktığı bir durum olan pelvik organ prolapsusunun bir şekli olarak da bilinir. Bunun yanında rektosel, arka vajinal duvar prolapsusu olarak da adlandırılır.
Rektosel (Bağırsak Fıtığı) Belirtileri Nelerdir?
Rektosel her zaman semptomlara neden olmasa da bazı zamanlarda vajinal kanama, rektumda dolgunluk hissi, sık tuvalete çıkma isteği gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Bağırsak fıtığı belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Rektum veya vajinada basınç hissi ve ağrı
- Günde birkaç kez tuvalete çıkma isteği
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
- Vajinada içeri girebilecek veya girmeyebilecek yumuşak bir doku çıkıntısı
- Boşaltım yaptıktan sonra rektumun tamamen boşalmadığını hissetmek
- Kabızlık
- Vajinada kanama
- Parçalı dışkılama
- Vajinada gevşeklik veya kas kaybı hissi hissetmek
- Bağırsak hareketlerinde problemler
Mesanenin sarktığı başka bir sarkma şekliyle birlikte rektosel varsa idrar kaçırma da yaşanabilir. Sık sık işeme isteği hissedilerek kaçırma yaşanabilir.
Rektosel (Bağırsak Fıtığı) Neden Olur?
Rektosel (bağırsak fıtığı), vajina ya da kas duvarında yer alan dokuları zayıflaması sonucunda meydana gelebilir. Kalın bağırsak (rektum) ile vajina arasında yer alan dokuların incelmesi nedeniyle de bağırsak fıtığı ortaya çıkar. Pelvik taban zayıfladığında da görüle rektoselin nedenleri ve risk faktörleri şöyle sıralanır:
Hamilelik ve doğum
Vajinal doğum ya da birden fazla doğum yapmak pelvik tabanına zarar vererek zayıflamasına neden olur. Uzun süreli doğum ve büyük yeni doğanlar pelvik taban kaslarını gerer, bu da vajinanın desteğinin zayıflamasına yol açar. Bu da bağırsak fıtığı oluşumuna zemin hazırlar.
Yaşlanma
Pelvik taban zamanla ve yaşlandıkça zayıflayabilir. Menopoz vücutta östrojen kaybı gibi birçok değişikliğe neden olur ve bu da pelvik bölgesindeki kas dokularını azaltarak rektosel oluşumuna sebep verir.
Kronik öksürük veya bronşit
Astım, sigara içme ve solunum yolu hastalıklarıyla ilişkili uzun süreli öksürük, zamanla pelvik tabanı zorlayabilir ve bu da kişiyi rektosele karşı daha duyarlı hale getirebilir.
Kronik kabızlık
Dışkılama yapmak için çok fazla dayanmak veya ıkınmak, zamanla pelvik kasları zayıflatabilir. Bu da bağırsak fıtığı oluşumuna sebep olabilir.
Tekrarlanan ağırlık kaldırma
Sık sık ağır kaldırmayı gerektiren bir işte çalışmak pelvik taban kaslarına çok fazla baskı uygulayarak onların esnemesine ve zayıflamasına neden olabilir.
Daha ağır bir vücuda sahip olmak ya da obezite
Obeziteye sahip olmak ya da fazla kilolu olmak rektosel riskini artırabilir.
Geçirilmiş ameliyatlar
Pelvik organlarını ilgilendiren histerektomi gibi ameliyatlar, pelvik tabanındaki dokuya zarar vererek bağırsak fıtığı riskini artırır.
Rektosel (Bağırsak Fıtığı) Nasıl Teşhis Edilir?
Uzman doktor kişinin sağlık geçmişini öğrendikten sonra fiziki muayene eder ve böylelikle rektosel tanısı koyabilir. Bağırsak fıtığı teşhisi için şu durumlar istenebilir:
Pelvik muayene
Vajinal kanalı ya da mesane sarkma belirtileri açısından incelemenin yanı sıra, doktorun muayene sırasında pelvik taban gücünüzü de test edebilir. Sizden idrar akışını durduruyormuşsunuz gibi pelvik taban kaslarını sıkıp gevşetmenizi isteyebilir. Ayrıca bağırsaklara baskı uygulanmasını veya idrar yapıyormuş gibi gerilmenizi talep edebilirler.
Görüntüleme
Bazı durumlarda uzman doktor, ince bağırsağın sarkıp sarkmadığını (enterosel) kontrol etmek için transvajinal ultrason görüntüleme talep eder. Böylelikle rektoselin ne kadar şiddetli olduğu ortaya çıkarılır.
Rektosel (Bağırsak Fıtığı) Tedavisi Nasıl Olur?
Hafif rektosel durumunda, pelvik taban kaslarını güçlendirmek için pelvik taban egzersizleri yapılabilir. Orta ya da daha şiddetli sarkmalarda ise bağırsak fıtığı tedavisi için ameliyat önerilebilir. Bu noktada kişinin yaşı, genel sağlık durumu, prolapsusunuzun derecesi, gelecekteki hamilelik planları göz önünde bulundurulur.
Rektoseli tedavi etmek için sıklıkla posterior kolporafi adı verilen cerrahi bir prosedür kullanılır. İşlem esnasında doktor, artık pelvik organlarını desteklemeyen hasarlı dokuyu çıkarır ve daha fazla destek için sağlıklı dokuyu birbirine diker.
Rektosel (Bağırsak Fıtığı) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Rektosel (bağırsak fıtığı) önlemenin yolları nelerdir?
Rektosel ya da pelvik organ sarkmasını önlemek mümkün olmayabilir. Yine de pelvik tabanın güçlendirebilecek uygulamalar yapabilirsiniz. Hafif rektoseli yönetmek için bu yöntemlerden yararlanabilirsiniz:
- Pelvik tabanın güçlenmesini sağlayan kegel egzersizlerini düzenli olarak yapın
- Kabızlık için bol miktarda sıvı tüketin ve lifli besinlerden yararlanın
- Ağır kaldırmaktan kaçının ya da doğru şekilde kaldırın
- Kronik öksürük veya bronşit için tedavi alın
- İdeal kilonuzu koruyun
Bağırsak fıtığı kimlerde görülür?
Rektosel (Bağırsak Fıtığı) normal ve birden fazla doğum yapmış kadınlarda ve erkeklerde görülebilir.
Bağırsak fıtığı tedavi edilmezse ne olur?
Hızlı müdahale gerektiren bağırsak fıtığı durumlarında sıkışan organın kan dolaşımı bozulma riski bulunduğundan organda çürüme meydana gelebilir. Bu durum nedeniyle bağırsak zarar göre parçasının ameliyatla alınması gerekebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 9 Ekim 2023
Yayınlanma Tarihi: 9 Ekim 2023
