Raynaud Hastalığı (Fenomeni) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Raynaud hastalığı, vücutta kan dolaşımının minimum olduğu kulak, burun, el ve ayak parmaklarındaki küçük kan damarlarında oluşan spazmlardan kaynaklanan bir rahatsızlıktır. Vücudun bu bölgelerine kan akışını sınırlayan hastalık, cilt rengi değişiklikleri, soğuk cilt ve iğne batma hissi gibi semptomlara yol açar. Raynaud sendromunun tedavisi, rahatsızlığa neden olan altta yatan sebepler belirlendikten sonra hastanın yaşam düzeninde yapılan değişikliklerle yapılabilmektedir.

Raynaud Hastalığı (Raynaud Fenomeni) Nedir?

Raynaud fenomeni, genellikle el ve ayak parmaklarını olmak üzere ekstremitelerdeki kan damarlarının soğuğa, strese veya duygusal sıkıntıya tepki olarak daralmasına ve kan akışının kısıtlanmasına neden olduğu bir durumdur. El ve ayak parmakları dışında, daha nadir olsa da burun, dudak veya kulak loblarınızdaki küçük kan damarlarını da etkileyebilir. Etkilenen bölgede, uyuşma ve ağrı olabilir, ayrıca cildin rengi önce beyaz daha sonra ise mavi renk alır.

Raynaud Hastalığının Türleri Nelerdir?

Raynaud sendromunun iki tipi vardır.

Birincil Raynaud Sendromu: Birincil Raynaud sendromu bu hastalığın en yaygın şeklidir. 30 yaşın altındaki kadınları daha fazla etkilediği belirlenen birincil Raynaud sendromunun altta yatan net bir neden olmadığı için 'idiyopatik' olarak adlandırılır. Hastalar doktor yardımı almadan rahatsızlığı hafif olarak atlatabilirler.

İkincil Raynaud Sendromu: İkincil Raynaud sendromu genellikle birincil Raynaud sendromundan daha karmaşık ve ciddi bir tablodur. En yaygın nedenleri; romatoid artrit, skleroderma ve sistemik lupus eritematozus (SLE veya lupus) gibi otoimmün bozukluklardır.

Raynaud Hastalığı Neden Olur?

Raynaud sendromunun en önemli nedenleri altta yatan çeşitli hastalıklar ve bazı dış ortam koşulları ile çeşitli strese bağlı nedenlerdir. Raynaud sendromuna neden olan sebepler şunlardır; 

• Kaygı, duygusal stres veya heyecan
• Klimalı odalar veya donmuş soğuk alanlar
• Soğuk hava / donma
• Buerger hastalığı
• Kanser
• Karpal tünel sendromu
• Lupus
• Karışık bağ dokusu hastalığı
• Periferik arter hastalığı
• Pulmoner hipertansiyon
• Romatoid artrit
• Vaskülit
• Kafein
• Tütün ürünleri
• Titreşimli aletlerin uzun süre kullanımı
• Bazı ilaçların yan etkileri

Raynaud Raynaud Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Raynaud sendromunun belirtileri ataklar halinde görülebilir. Tipik atak yaklaşık 15 dakika sürer. Ancak saldırılar daha kısa veya daha uzun olabilir. Bölümler genellikle soğuk hava gibi belirli tetikleyicilerle ilişkilendirilir. Primer Raynaud sendromu olan kişilerde semptomlar genellikle hafiftir. İkincil Raynaud sendromu olan kişilerde cilt ülserleri de dahil olmak üzere daha şiddetli semptomlar olabilir. Raynaud Sendromunun belirtileri şunlardır;

• Cilt renk değişiklikleri: Kan akışı durup geri döndüğünde ten renginiz beyazdan maviye ve kırmızıya dönüşebilir.
• Uyuşukluk ve iğnelemeler: Etkilenen vücut kısmındaki kan oksijensiz kaldığı için uyuşukluk hissedilir)
• Deri ülserleri ve kangren: Daha uzun veya daha sık ataklar parmak uçlarında ağrılı yaralara neden olabilir. Bu yaraların iyileşmesi biraz zaman alabilir. Nadiren dokularınıza oksijen gitmemesi doku ölümüne (kangren ) yol açabilir.

Raynaud Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Raynaud sendromunun teşhisi genellikle kolaydır. Raynaud sendromunu tipik olarak belirtilerinizden teşhis edebilir. Yapılan fiziki muayenede cilt değişiklikleri gözle görülür şekilde olabilir. Tıbbi ve aile geçmişi hakkında da bilgi alan doktorunuz teşhisi koyabilir. Ancak hastalığın birincil ya da ikincil olduğunun belirlenmesi için kan testleri, tırnak dokusunun mikroskopla incelenmesi ve Raynaud sendromu için soğuk stimülasyon testi yapılması gerekir.

Raynaud Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Raynaud sendromunun tedavisi rahatsızlığın ciddiyetine ve birincil veya ikincil formda olup olmamasına göre belirlenir. Tedavideki öncelik Raynaud sendromu ataklarının önlenmesidir. Atakların şiddetinin azaltılması için hastanın yaşam kalitesini artırması gerekir. Altta yatan hastalık belirlendikten sonra hastanın yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi başarıyla gerçekleştirilebilir.  

Raynaud Hastalığı ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Reyno fenomeni nedir?

Reyno fenomeni, genellikle soğuk veya stres gibi nedenlerle parmaklara giden kan akışının azalması sonucu. kan damarlarında spazma neden olan bir rahatsızlıktır. Romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus ve skleroderma gibi otoimmün rahatsızlıklarla ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Raynaud hastalığı nasıl önlenir?

Raynaud sendromunu önlemek için hastalığı tetikleyen altta yatan koşullar ve dış nedenlerden uzak durmak gerekir. Raynaud sendromunu önlemek için şunlara dikkat edilebilir:

• Eviniz veya ofisiniz sıcak tutun
• Kafein kullanımını azaltın
• Sigaradan uzak durun
• Soğuk metaller ya da suya dokunmayın
• Bir yerin soğuk olacağını biliyorsanız önlem alın
• Çıplak ayakla ayakkabı giymeyin
• Düzenli olarak egzersiz yapın
•  Ayaklarınızı ve ellerinizi kuru ve sıcak tutun
• Tüm vücudunuzu, özellikle de ellerinizi, ayaklarınızı ve başınızı sıcak tutun
• Hayatınızdaki stresi yönetmenin yeni yollarını öğrenin
• Soğuk ortamlardan kaçının (donmuş gıda reyonu veya aşırı klimatize edilmiş mekanlar gibi)
• Soğuk nesnelere dokunmaktan kaçının (buzlu bir su bardağı veya soğuk metal yüzeyler gibi)
• Hastalıkla ilgili şiddetli semptomlarınız varsa ilaca ihtiyacınız olabilir. Doktorunuzla görüşerek ilaç desteği alabilirsiniz
• Kalsiyum desteği alın. Bu ilaçlar en küçük kan damarlarınızın gevşemesine ve açılmasına yardımcı olur. Sonuç olarak, daha az atak yaşarsınız veya ataklar hafif geçer. Kalsiyum desteği ayrıca parmaklarınızdaki veya ayak parmaklarınızdaki cilt ülserlerini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
• Uygun bir cilt bakımı uygulayın. Cilt kuruluğu ve deri çatlaklıklarını önlemek için uzman yardımı alarak doğru nemlendirici ürünleri seçebilirsiniz.

Raynaud hastalığı ciddi bir hastalık mıdır?

Birincil Raynaud sendromu kan damarlarınıza zarar vermez. Bazı günlük aktivitelerinizi bozabilir, ancak tehlikeli değildir. İkincil Raynaud sendromu daha ciddi olabilir. Deri ülserlerine ve nadiren doku ölümüne (kangren) yol açabilir. Ayrıca yaşam kalitenizi de etkileyebilir. Buna neden olan altta yatan hastalık kendi içinde şiddetli olabilir.

Raynaud hastalığı kimleri etkiler?

Birincil Raynaud sendromu kadınlarda daha sık görülür. Ayrıca 30 yaşından küçük ve ailesinde Raynaud hastalığı öyküsü olan kişiler daha çok risk altındadır. İkincil Raynaud sendromu genellikle başka bir hastalığı veya durumu olan insanları etkiler.

Raynaud sendromu ne kadar yaygındır?

Raynaud sendromu yaygın görülen bir hastalıktır

Raynaud sendromu vücudumu nasıl etkiler?

Raynaud sendromu, vazomotor yanıt olarak adlandırılan normal bir vücut sürecinin abartılı bir versiyonudur. Vazomotor tepki, vücudunuzun çevreye tepki vermesine yardımcı olmak için kan damarlarınızın açıldığı ( vazodilatasyon ) ve gerildiği ( vazokonstriksiyon ) anlamına gelir.

Raynaud hastalığı kalbi etkiler mi?

Birincil Raynaud sendromu kalbinizi etkilemez. Ancak ikincil Raynaud sendromuyla ilişkili durumlar kalbinizi etkileyebilir. Durumunuzun kalbinizi etkileyip etkilemediğini öğrenmek için sağlık uzmanınızla konuşmalısınız.

Raynaud sendromunu hangi doktor ve bölüm tedavi eder?

Farklı uzmanlık alanlarındaki hekimler tedavi uygulayabilir. Bunun nedeni Raynaud sendromunun vücudunuzu birçok yönden etkileyebilmesidir. Ayrıca çok çeşitli tıbbi durumlardan da kaynaklanabilir. Teşhis ve tedavi multidisipliner olarak yürütülebilir. Bu süreçte yer alacak bölüm doktorları kardiyoloji, dermatolojiglar, iç hastalıkları, romatoloji uzmanları ve acil servis doktorları olabilmektedir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.