Osteosarkom Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Çocuklarda en sık görülen primer kemik tümörü olan osteosarkom, bulunduğu bölgede ağrı ve şişlik ile belirti veriyor. Genellikle 10-30 yaş aralığında daha fazla ortaya çıkan osteosarkom kemik tümörü daha çok diz ve omuz bölgesinde görülüyor. Tedavisinde kemoterapi ve cerrahi yöntemlerin ön plana çıktığı osteosarkom kemik tümörlerinde erken teşhis hayati önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Devrim Özer, osteosarkom kemik tümörü hakkında bilgi verdi.

Osteosarkom nedir?

Osteosarkom primer yani kemiğin kendi yapısından oluşan bir tümördür. Kötü huylu bir kemik tümörü olan Osteosarkom vücutta her kemikte ortaya çıkabilmekle birlikte, daha çok diz ve omuz bölgesinde görülmektedir.

Osteosarkom nedenleri nelerdir?

Osteosarkom kemik tümörünün nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bazı genetik hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilmekle birlikte neden oluştuğuyla ilgili kesin tıbbi bilgi bulunmamaktadır.  

Osteosarkom belirtileri nelerdir?

Osteosarkom kemik tümörü belirtileri genel olarak iki şekilde ortaya çıkmaktadır. Tümörün bulunduğu kemikte ağrı ve gözle görülür bir şekilde şişlik Osteosarkom belirtileri arasında en belirgin olanlarıdır. Ancak kemikte yaşanan her ağrı Osteosarkom ya da farklı bir kemik tümörünün belirtisi değildir. Ağrının hareketten bağımsız olması yani istirahat ya da uykudayken de ağrı yaşanması önemlidir. Aynı zamanda yaşanan ağrı süreklilik göstermektedir. Bu nedenle uzun süre geçmeyen ve istirahat halindeyken bile devam eden ağrılarda zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Bazen tümörün ilerlediği durumlarda kemiği zayıflatarak kırıklar yaşanması da Osteosarkom belirtisi olabilmektedir.

Osteosarkom kötü huylu bir kemik tümörü olduğu için ileri evrelerde vücudun başka organlarına ya da kemiklerine yayılım yani metastaz yapabilir. Bu durumda metastazın gerçekleştiği organ ya da kemiğe göre farklı belirtiler de görülebilmektedir.

Osteosarkom kemik tümörünün beyne metastaz yaptığı durumlarda baş ağrısı veya görme bozukluğu gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir.

Osteosarkom teşhisi nasıl yapılır?

Osteosarkom kemik kanserinin teşhisinde hastanın hikayesi ve fiziki muayene önemlidir. Kemikte yeni başlayan ağrılarda Osteosarkom ilk olarak akla gelmemektedir. Ancak ağrı varlığı 3-4 haftadır devam ediyorsa dikkatli inceleme yapılmalıdır.

Ağrı ile birlikte hastada şişlik görüldüğü durumlarda teşhisi netleştirmek için hastada genel olarak şu tetkikler yapılabilmektedir;

• Röntgen: Röntgen görüntüleme yöntemi ile tümörün görülmesi mümkündür. Ancak çok erken dönemde bazen röntgen görüntülemesinde tümör gözden kaçabilmektedir. Kemik tümörleri konusunda uzman bir doktorun değerlendirmesi bu anlamda çok önemlidir.
• Manyetik Rezonans (MR): Manyetik Rezonans görüntüleme yöntemi ile tümörün boyutu ve diğer ayrıntıları değerlendirilebilir. Tümörle ilgili daha net görüntü elde etmek için bazen kontrast madde kullanılarak MR çekimi gerçekleştirilebilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Tümörle ilgili farklı bilgileri elde edebilmek için BT çekimi yapılabilmektedir. Aynı zamanda metastaz ( tümörün başka bir organa sıçraması) olup olmadığının değerlendirilmesi için akciğerlerle ilgili BT’de çekilebilmektedir.
• Kemik sintigrafisi: Kemiklerdeki tümör tutulumları kemik sintigrafisi tetkikiyle belirlenebilmektedir.
• Biyopsi: Osteosarkom tümörlerinde kesin tanı biyopsi ile yapılmaktadır. Girişimsel yöntemlerle yapılan biyopsi işleminde kemiğin içine girilerek, tümörden küçük bir parça alınır ve patolojik olarak değerlendirilir.

Osteosarkom tedavisi nasıl yapılır?

Osteosarkom kemik tümörünün tedavisinde tümörün türü ve evresi, olası yan etkiler, hastanın genel sağlık durumu ve hastanın tercihi önemlidir. Bununla birlikte Osteosarkom kemik tümörünün tedavisinde genel olarak kemoterapi ve cerrahi yöntemler ön plana çıkmaktadır. Işın tedavisi olarak bilinen radyoterapi, osteosarkom tümörü tedavisinde genellikle önerilmemektedir. Ameliyata uygun olmayan ya da ameliyat olmak istemeyen hastalarda ancak radyoterapi tedavi yöntemi kullanılabilir.

Osteosarkom kemik tümörü hakkında sık sorulan sorular

Osteosarkom kemik kanseri hangi yaşlarda görülür?

Osteosarkom kemik tümörü her yaşta görülebilmekle birlikte, daha çok 10 - 30 yaş aralığında ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda en sık görülen primer kemik tümörüdür. Osteosarkom çok sık görülen bir tümör değildir. Milyonda 2-3 kişide görüldüğü bildirilmiş olup, primer kemik tümörlerinde en sık görülen kemik tümörü olarak bilinmektedir.

Osteosarkom kemik kanseri ameliyatı nasıl yapılır?

• Osteosarkom kemik tümörü ameliyatı açık cerrahi yöntemle gerçekleştirilir.

• Osteosarkom ameliyatında hedef, tümör dokusunun kemikle birlikte tamamen çıkartılmasıdır. Burada dikkat edilmesi gereken konuların başında tümörün çıkartılırken içine girilmeden sağlam sınırla çıkartılması gelmektedir. Yani tümör etrafındaki sağlam dokuyla birlikte çıkartılmalıdır. Kötü huylu tümörlerde yani kanserli tümörlerde tümörün görülerek çıkartılması kanserin yayılmasını tetikleyebilmektedir. Tümörün görülmeden çıkartılmadındaki amaç tümörün yayılmasına engel olmaktır. Halk arasında “kanserli tümöre dokunulduğunda yayılır” şeklindeki inanış aslında buradan gelmektedir. Tıbbi anlamda değerlendirildiğinde bu cümlede kısmen doğruluklar bulunmaktadır. Tümörden etraf dokulara yayılacak kan, kanserli hücrelerin yayılmasına zemin hazırlayabilmektedir. Bu nedenle tümörün etrafındaki sağlam dokuyla çıkartılması bu riski de engellemektedir.
• Osteosarkom tümörlerinin ameliyatlarında uzuv koruyucu cerrahi yöntemler uygulanmaktadır. Tümörden etkilenen bir kol veya bacağın kullanılmaya devam etmesi ve uzva daha normal bir görünüm kazandırmak için farklı cerrahi teknikler kullanılabilir.
• Osteosarkom tümörü çıkartıldıktan sonra uzvun tekrar kullanılabilmesi protez cerrahisi uygulanabilir. Protez cerrahisi daha çok eklem bölgelerinde gerçekleştirilen osteosarkom tümörü ameliyatlarında tercih edilmektedir.   
• Tümörün damarları ya da sinirleri sarması durumunda mikrocerrahi yöntemler ve damar cerrahları ile vücudun farklı bölgelerinden damar alınarak cerrahi işlem devam ettirilmektedir.
• Bunun yanı sıra kişinin kendi kemiği tümörden yani kanserli hücrelerden arındırıldıktan sonra tekrar yerine yerleştirilebilir.
• Kemiğin tümörden arındırılması için de farklı yöntemler uygulanabilmektedir. Yüksek dozda ışın tedavisi ya da tümörlü kemiğin -190 derecede sıvı nitrojen ile kanserli hücrelerden arındırılmasından sora kemik eski yerine yerleştirilebilmektedir.
• Bu işlemlerden sonra kemiğin güçlenmesi için damarı ile birlikte alınan fibula kemiği destek için kemiğe yerleştirilebilmektedir.  Kanlanması sağlanan kemik bu şekilde çok daha çabuk iyileşmekte ve güçlenmektedir.
• Uygulanan bütün uzuv koruyucu cerrahi yöntemlere rağmen tümörün bulunduğu uzvu kurtarmak mümkün değilse ampütasyon işlemi yani uzvun kesilmesi gerekebilmektedir. Tümürün çok büyük olduğu ve tamamen çıkartıldığında alanı örtebilecek yumuşak dokunun bulunmadığı ve bu defektli alanın damarlı olarak vücudun çeşitli yerlerinden alınabilen yumuşak dokularla(fleplerle)örtülemediği, kol ya da bacağın artık işlev göremeyeceği durumlarda ampütasyon işlemi gerçekleştirilmektedir. Tümörün uzuvda kalması kanserli hücrelerin sıçraması için bir odak oluşturacağı için ampütasyon işlemi tercih edilebilmektedir.

Osteosarkom kemik kanseri ameliyatı kaç saat sürer?

Osteosarkom tümörünün ameliyat süresi tümörün büyüklüğü ve bulunduğu bölgeye göre farklılıklar gösterebilmektedir. Genel olarak 3 – 8 saat sürebilen osteosarkom tümörü ameliyatları kalça eklemi gibi bölgelerde olması durumunda daha da uzayabilmektedir.

Osteosarkom ameliyatından sonra hastanede ne kadar kalınır?

Osteosarkom ameliyatının komplikasyonları fazla olabilmektedir. Osteosarkom tümörü ameliyatında geniş dokular cerrahi yöntemle çıkartıldığı kanamanın fazla olduğu enfeksiyon riski yüksek ameliyatlardır.  Bu nedenle enfeksiyon riskini minimuma indirmek için ameliyattan önce hastalara antibiyotik tedavisine başlanır. Ortalama olarak Osteosarkom ameliyatlarından sonra hastalar 5-7 gün hastanede kalmaktadır.

Osteosarkom ameliyatından sonra ayağa ne zaman kalkılır?

Osteosarkom ameliyatlarında farklı cerrahi yöntemler uygulanabilmektedir. Osteosarkom ameliyatında protez cerrahisi kullanılmışsa hasta koltuk değneğiyle ayağa kaldırılmaktadır. Ameliyattan 5 - 6 hafta sonra hasta yürümeye başlamaktadır. Hastanın ayağa kalkması ve yürümesi protezin adaptasyon yani tutulma süresine göre farklılık gösterebilmektedir. Koltuk değnekleri olmadan yürüme süresi ise 2 – 3 ayı bulabilmektedir. Osteosarkom tümörü ameliyatında protez kullanılmayarak hastanın kendi kemiğinin kullanıldığı durumlarda ayağa kalkma süresi biraz daha uzayabilmektedir.

Osteosarkom ameliyatından sonra hastaların dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

Hastalara osteosarkom ameliyatından sonra dikkat etmesi gerekenler konusunda doktorları bilgi verilmektedir. Mümkün olduğu kadar ameliyatlı kemiğe yük bindirilmemesi önemlidir. Hastaların koltuk değneği kullanarak hareket etmesinde bir engel bulunmamaktadır. Hatta hastaların bu dönemde mümkün olduğu kadar mobilize olması iyileşme süresini artırabilmektedir. Yara bölgesinin temiz tutulması doktorun öngördüğü ilaçların aksatılmaması enfeksiyon riski bakımından önemlidir.

Osteosarkom ölümcül müdür?

Osteosarkom tümörü hayati tehlikesi olan bir kanser türüdür. Erken teşhis ve doğru tedavi ile hastaların çoğunluğunun iyileştiği unutulmamalıdır.  

Osteosarkom evreleri nelerdir?

Osteosarkom tümörünün evrelemesinde farklı sınıflamalar bulunmakla birlikte genel olarak 3 evrede ele alınmaktadır.

1. Evre: Düşük dereceli tümör, kemiğin içinde ve ya dışına çıkmış
2. Evre: Yüksek dereceli tümör kemiğin içinde ve ya dışına çıkmış
3. Evre: Tümör metastaz yaparak farklı bir kemiğe ya da organa sıçramış.

Uygulanacak tedavi protokolü evrelere göre değişebilmektedir.

Osteosarkom tümörü vücudun farklı bir kemiğine ya da organına metastaz yapmışsa uygulanacak kemoterapi ve cerrahi tedavilerin ardından metastazın gerçekleştiği organ ya da kemiğe göre burada da ameliyatla metastazik tümörün tedavisi gerçekleştirilebilir. 

Osteosarkom tümörünün bitkisel veya doğal tedavisi var mıdır?

Osteosarkom tümörünün bilimsel olarak kanıtlanmış bitkisel ya da doğal bir tedavisi bulunmamaktadır. Vücudun savunma sistemini güçlendirmek için bitkisel bazlı ilaçlar tavsiye edilmektedir ancak osteosarkoma yönelik bitkisel ya da doğal bir tedavi yöntemi yoktur. Nüks ihtimalı 3 ay sonra da 2 sene sonra da tekrarlayabilir. 2 seneden sonra tekrar ortaya çıkma ihtimali azdır.

Osteosarkom kafatasında olur mu?

Osteosarkom tümörü en çok diz bölgesinde görülmektedir. Osteosarkom tümörünün ikinci sırada gözüktüğü bölge ise omuzdur. Ancak çene ve kafatası gibi kemiklerde de nadir de olsa Osteosarkom tümörü görülebilmektedir.

Osteosarkom ewing sarkom farkı nedir?

Temel olarak Osteosarkom da ewing sarkom tümörü de primer kemik tümörüdür. Her iki tümörün de görülme yaşları benzerdir. Ewing sarkom Osteosarkom tümörüne göre daha erken yaşlarda (5-15 yaş arasında) görülebilmektedir. Ewing sarkom Osteosarkom tümöründen sonra kemikte en sık görülen ikinci tümör tipidir.

İki tümör arasındaki en önemli fark Ewing sarkomu redyoterapi (ışın tedavisi) tedavisine duyarlıdır. Cerrahi tedavi ön planda olmakla beraber uygulamakta zorluk çekilen durumlarda ışın tedavisi olumlu sonuçlar verebilir.

Osteosarkom tümörünün metastazı nerelere olur?

Osteosarkom kemik tümörü en sık akciğere metastaz yapmaktadır. Akciğerden sonra beyin karaciğer ve başka kemiklere de metastaz yapabilmektedir.

Osteosarkom tümörünün tipleri nelerdir?

Osteosarkomun kemik tümörünün birçok tipi bulunmaktadır. Kanser evrelemesi yapılırken Osteosarkom tümörünün tipleri de göz önüne alınarak evreleme yapılabilmektedir.

Osteosarkom tiplerinin bazıları şu şekilde sıralanabilir;

• Konvansiyonel osteosarkom (Osteoblastik,kondroblastik,fibroblastik)
• Teleangiektatik osteosarkom 
• Küçük hücreli osteosarkom 
• Düşük dereceli santral osteosarkom 
• Sekonder osteosarkom 
• Paraossal osteosarkom (Düşük dereceli)
• Periostal osteosarkom 
• Yüksek dereceli yüzey osteosarkomu 

Osteosarkom akciğer metastazı yapar mı?

Osteosarkom kemik tümörü en sık akciğere metastaz yapmaktadır.

Osteosarkom yaşam süresi ne kadardır?

Kanser tedavisinden sonra hayatta kalım süreleri kişiden kişiye değişmektedir. Her hastalığın tedavisi kişiye özeldir ve hastaların yaşam kaliteleri ile süreleri farklı farklı ele alınmaktadır.

Osteosarkom tamamen iyileşir mi?

Osteosarkom tümörü erken teşhis ve doğru tedavi protokolü ile tamamen iyileşme sağlanabilmeketdir