Öpücük Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Mononükleoz olarak da adlandırılan öpücük hastalığı, öpüşme sırasında tükürük yoluyla bulaşan, Epstein-Barr adı verilen herpes virüsünün neden olduğu viral üst solunum yolu enfeksiyonudur. Öpücük hastalığı öpüşmenin dışında örneğin aynı içecekleri paylaşmanın sonucunda da bulaşabilir. Ateş, boğaz ağrısı, bademcik iltihabı, yorgunluk, boyundaki lenflerde şişme ve döküntüler öpücük hastalığının tipik belirtileridir.

Öpücük Hastalığı Nedir?

Öpüşme sırasında tükürük yoluyla yayıldığı için öpücük hastalığı olarak bilinen mononükleoz, Epstein-Barr virüsünün neden olduğu, ateş, boğaz ağrısı ve lenf bezlerinde şişlik belirtisiyle karakterize yaygın bir viral enfeksiyondur. Epstein-Barr virüsü dışında başka virüsler de hastalığı tetikleyebilir ancak yaygın nedeni bu virüstür. 

Öpüşme veya aynı içeçecekleri tüketmenin sonucunda tükürük yoluyla hastalık kişiye bulaşır ve bazı bulgular göstermeye başlar. Öpücük hastalığının karakterize belirtileri arasında ateş, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde şişme, bademcik iltihabı, yorgunluk, döküntüler, baş ağrısı ve bazen de dalak şişmesi yer alır. 

Öpücük hastalığının tedavi seçenekleri arasında ise dinlenme, sıvı alımı, ağrıları ve semptomları hafifletmek için reçetesiz satılan ağrı kesici veya ateş düşürücü ilaçlar bulunur. 

Öpücük Hastalığı Neden Olur?

Öpücük hastalığına (mononükleoz) neden olan virüs Epstein-Barr olarak bilinen herpes virüsüdür. Bu virüs kişiden kişiye tükürük yoluyla bulaşır. Bunun en önemli tetikleyici ise öpüşmektir. Öpüşmekle birlikte aynı yerden yemek yemek veya aynı bardaktan içecek tüketmek de öpücük hastalığına yol açabilir. 

Epstein-Barr dışında şu virüsler de öpücük hastalığına neden olabilir: 

• Adenovirüs
• Sitomegalovirüs (CMV)
• Hepatit A, hepatit B ve hepatit C
• Herpes simpleks virüsü (HSV)
• HIV
• Kızamıkçık
• Toksoplazmoz 

Öpücük Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Öpücük hastalığının yaygın belirtileri, 39-40 dereceye varabilen, 10-14 gün kadar uzun süren yüksek ateş, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yutma güçlüğü, bademciklerde şişme ve üzerlerinde beyaz iltihapların oluşmasıdır. Bunlarla birlikte karında dolgunluk hissi, halsizlik ve iştahsızlık da görülebilir.

Öpücük hastalığı şu belirtilerle ortaya çıkar:

• Yüksek ateş 
• Boğaz ağrısı
• Lenf bezlerinde şişlik
• Bademcik iltihabı 
• Yorgunluk
• Ciltte döküntüler
• Karında dolgunluk hissi
• İştahsızlık
• Baş ağrısı
• Dalak şişmesi

Ampisilin içeren antibiyotiklerin kullanımı sonrası döküntü olması bu hastalığı düşündürebilir ancak hastalığa özgü olarak da her tür döküntü görülebilir. Eğer dalak rüptürü adı verilen dalağın kendiliğinden yırtılması gibi bir komplikasyon gelişirse; şiddetli karın ağrısı, nabzın düşmesi, ateşin daha da yükselmesi gibi semptomlar ortaya çıkabilir.

Öpücük Hastalığı Kimlerde Görülür?

Öpücük hastalığı daha çok 15-30 yaş grubu genç yetişkinlerde görülür. Çocuklarda herhangi bir solunum yolu enfeksiyonu şeklinde geçip giderken büyüklerde uzun süren yüksek ateş, boğazda ağrı, genel durum düşkünlüğü, kas eklem ağrısı, baş ağrısı gibi ağır bir klinik tablo şeklinde seyreder.

Hastalar zaman zaman düşmeyen ateş, lenf bezlerinde, dalak ve karaciğerde büyüme bulgularıyla, lenfoma şüphesiyle, hematoloji bölümüne ya da düşmeyen ateş nedeniyle acil, kulak burun boğaz gibi bölümlere birden fazla kez başvurabilmektedir.

Öpücük Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Öpücük hastalığı için özellikle kan sayımı ve yayması ayırt edicidir. Çünkü atipik lenfosit adı verilen, enfekte olmuş B hücrelerine reaksiyon olarak gelişen T lenfositlerin %10dan fazla olması durumu hastaların büyük çoğunluğunda görülmektedir. Bunun dışında hastaların %80-90’ında karaciğer fonksiyon testlerinde artış, (normalin 2-3 katı kadar), %5-10 unda trombosit adı verilen kan pıhtılaştırmasında görev alan hücrelerde düşüklük görülmektedir. Tanıda yardımcı test olarak enfeksiyon sırasında gelişen hetorofil antikorların saptandığı monospot testinin pozitifliği önemlidir. Ancak monospot testi özellikle hastalığın erken dönemlerinde negatif olabilmekte ya da hepatit lenfoma gibi bazı hastalalıklarda yalancı pozitiflikler görülebilmektedir. Virüse özgü viral kapsit antijenine karşı gelişen IgM-IgG sınıfı antikorların saptandığı testler kesin tanıda kullanılmaktadır.

Öpücük Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Öpücük hastalığına neden olan virüse özel bir antiviral tedavi yoktur. Hastaların mutlaka istirahat etmesi çok önemlidir. Çünkü dalak yırtılması özellikle hastalığın 2-4’üncü haftalarında görülebilmektedir. Bunlar genç hastalar olduklarından dans, spor gibi dalak yırtılmasına zemin hazırlayabilecek aktivitelerden en az 4 hafta uzak kalması gerekmektedir.

Yine ıkınmayı artırmaması için kabız kalmamaları önemlidir. Ateş düşürücü, boğaz gargarası gibi semptomatik tedavi önerilmektedir. Aspirin kullanılmamalıdır. Hastaların kontrolü ve takibi önemlidir. Yine bu hastalarda çok büyüyen bademcikler boğazı kapatıp nefes almayı engelleyebilmektedir. Böyle bir durumda derhal hekime başvurması önerilmelidir. Bu hastaların haftalık yakın takibi önemlidir. Öpücük hastalığından korunmak için ise herhangi bir aşı bulunmamaktadır.

Öpücük Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Öpücük hastalığı tehlikeli mi?

Öpücük hastalığı, vücuttaki tüm sistemleri tutabildiği için, yakın takip edilmesi gereken bir viral hastalıktır. Eğer dalak yırtılması zamanında fark edilmez ve karın içine kanarsa hayati tehlike barındırmaktadır. Ya da solunum yolunu tamamen tıkaması da risklidir. Bunların dışında vücut direnci baskılanmış hastalarda daha ağır seyretmektedir. Komplikasyonları da daha sık görülmektedir.

Öpücük hastalığı nasıl bulaşır?

Bulaşıcı bir hastalık olan öpücük hastalığı yakın temas ve damlacık yoluyla bulaşmaktadır. Öpüşme sırasındaki tükürük en bilinen bulaş yoludur ve bu nedenle ismi öpücük hastalığıdır.

Öpücük hastalığı ne kadar sürer?

Öpücük hastalığında bütün tablonun iyileşmesi genellikle 1 ayı bulabilmektedir.

Öpücük hastalığı kimlerden bulaşır?

Toplumda bu virüs hastalığı geçirip iyileşen bireylerin solunum yolunda bulunmaktadır. Dolayısıyla sağlam ancak virüsü damlacık yoluyla taşıyan kişiler öpücük hastalığını bulaştırmaktadır.

Öpücük hastalığı lösemiye neden olur mu?

Öpücük hastalığına neden olan Epstein-Barr virüsünün lösemiye yol açabileceği değerlendirilse de bu konuyla ilgili daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.

Öpücük hastalığı tekrarlar mı?

Öpücük hastalığını geçiren bir kişi hastalığa karşı bağışıklık kazanacağı için genellikle yaşamı boyunca bir daha hastalığa yakalanmaz. Ancak vücutta aktif olmayan bir form kalırsa nadir de olsa semptomlar görülebilir.