Myelodisplastik Sendrom nedir?

Halk arasında kemik iliği tembelliği olarak ifade edilen, tıp literatüründe ise “kemik iliği yetmezliği hastalıkları” olarak bilinen hastalık grubu içerisinde yer Myelodisplastik Sendrom (MDS) kansızlığın az bilinen bir nedenidir. 

Prof. Dr. Hakan İsmail SARI

Hematoloji

Kolay Randevu Talebi

Myelodisplastik Sendrom (MDS) nedir?

Myelodisplastik Sendrom (MDS)’da sorun kemik iliği hücrelerindedir. Kemik iliği hücrelerinin yapısı bozuktur ve düzgün çalışmazlar. Hastalığın en önemli yönü ise “akut lösemi” olarak bilinen hızlı başlangıçlı ve hızlı seyirli lösemilere dönüşebilme özelliğinin olmasıdır.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) nedeni nedir?

Myelodisplastik Sendrom (MDS)’un kesin sebebi belli değildir.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Alkol, sigara, dengesiz ve düzensiz beslenme, katkılı gıdalardan ağırlıklı beslenme Myelodisplastik Sendrom (MDS) nedeni olabilmektedir.
• Kemik iliğinin çalışmasını bozan veya etkileyen benzen gibi kimyasal maddelere maruz kalmak Myelodisplastik Sendromuna (MDS) yol açabilmektedir.
• Kemoterapi veya radyasyon tedavisi görmek
• Myelodisplastik Sendrom (MDS) anne babalardan genler yoluyla çocuklara geçmemektedir. Fakat, nadiren aynı aile içinde birden fazla MDS vakası görülebilmektedir.
• Myelodisplastik Sendrom (MDS) Bulaşıcı değildir.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) belirtileri nelerdir?

Kanda bulunan üç hücre grubu olan akyuvar (lökosit=beyaz küre), alyuvar (eritrosit=kırmızı küre) ve kan pulcukları (trombosit=pıhtılaşma hücreleri) adı verilen hücrelerin birinde ya da birkaçında veya hepsinde düşüklük bulunur. Hastanın hiçbir yakınması olmadan yapılan kan tetkiklerinde tesadüfen fark edilebileceği gibi bu hücrelerin düşüklüğüne bağlı görülen bazı belirti ve bulgular ile de hasta doktora başvurabilir. Bu belirti ve bulguları kısaca açıklayalım:

Beyaz küre düşüklüğüne bağlı görülen belirti ve bulgular:

• Sık enfeksiyon: Her tür mikroorganizmaya bağlı infeksiyonlar izlenebilir. Basit bir boğaz infeksiyonu olabileceği gibi, şiddetli zatürre (akciğer infeksiyonu), idrar yolu iltihabı gibi infeksiyonlar da oluşabilir.

Kırmızı küre düşüklüğüne bağlı görülen belirti ve bulgular: Kansızlık nedeniyle ortaya çıkarlar.

• Halsizlik
• Yorgunluk
• Solukluk
• Yol yürümek ya da merdiven çıkmakla oluşan nefes darlığı

Kırmızı küre düşüklüğüne bağlı görülen belirti ve bulgular:

• Ciltte morarmalar ve kanama
• Ayrıca burun kanaması, idrar yolu kanaması dahil her türlü kanama görülebilir

Myelodisplastik Sendrom (MDS) teşhisi nasıl yapılır?

Tam kan sayımı adı verilen kan tetkikinde kan seviyesi ve hücre grupları incelenir:

• Kan düzeyi: Hemoglobin düzeyi olarak bilinir. Düşük olması kansızlığı gösterir. MDS’li hastalarda genelde düşüktür.
• WBC (Beyaz küreler=lökosit=savaşçı hücreler): Myelodisplastik Sendrom (MDS) durumunda genelde düşük bulunur.
• PLT (Platelet=trombosit=pıhtılaşma hücreleri=kan pulcukları): Myelodisplastik Sendrom (MDS) durumunda genelde düşük bulunur, bazen hastalığın alt tipine bağlı olarak yüksek olabilir.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) tedavisi nasıl yapılır?

Myelodisplastik Sendrom (MDS) tedavisinin düzenlenebilmesi için öncelikli olarak hastalığın alt tipinin belirlenmesi gerekir. Bu belirlendikten sonra belirli bazı kriterlere bakarak hastalığın risk grubu belirlenir.

• Düşük risk Myelodisplastik Sendrom (MDS) hastaları eğer hiçbir yakınmaları yoksa tedavi verilmeden izlenebilir. Tedavi verilen hastalarda hedef, kan düşüklüğüne bağlı olan belirti ve bulguları azaltmaktır. Kan transfüzyonu ve kan düzeyini yükseltecek büyüme hormonları bu amaçla kullanılabilir.
• Yüksek risk MDS hastalarında ise hedef hastalığın biyolojisini değiştirerek hastalığı yok etmek ve akut lösemiye dönüşümü engellemektir. Bu amaçla “hipometile edici ajanlar” denilen bazı ilaçlar, kemoterapi, hastalığı oluşturan gen bozukluklarına yönelik geliştirilen hedef tedaviler ve kök hücre nakli kullanılabilir.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) hakkında sık sorulan sorular

Myelodisplastik Sendrom (MDS)  hangi yaş grubunda görülür?

Myelodisplastik Sendrom (MDS) her yaşta görülebilmekle birlikte özellikle yaşlı hastalarda daha sık görülür. Hastaların büyük çoğunluğu 60 yaş üzerindedir. Tanıdaki ortalama yaş 71’dir. Erkeklerde kadınlardan daha sık görülür.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) tanısı konulabilmesi için kemik iliği biyopsi yapılması şart mıdır?

Hastalığın tanısı, alt tipinin belirlenmesi ve tedavinin doğru düzenlenebilmesi için kemik iliği aspirasyon ve biyopsi işlemi yapılması gereklidir.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) Hastalığı Kanser midir?

MDS Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan sınıflandırmada akut lösemilerle birlikte sınıflandırılır ve kanser olarak kabul edilmektedir.

Kemik İliği Yetersizliği Nedir?

Kemik iliğinde kan hücrelerini üreten öncül kan elemanlarının anormal yapı kazanarak belirgin azalması veya kaybolmasına bağlı kan hücreleri olan alyuvarlar, lökositler ve trombositlerin azalması ile karakterize bir hastalık grubudur. En bilinen iki tipi “Aplastik Anemi” ve Myelodisplastik Sendrom (MDS)’dur.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) Hastalığının bitkisel veya doğal tedavisi var mıdır?

MDS Hastalığının bilimsel olarak kanıtlanmış bitkisel veya doğal tedavisi bulunmamaktadır. Bu tür takviyeleri doktora danışılmadan kesinlikle kullanılmamalıdır.

Myelodisplastik Sendrom (MDS) Hastalığında Kan Değerleri Kaç Olmalıdır?

MDS’de hemoglobin değerleri Dünya Sağlık Örgütünün referans kriterleri olan erkekler için 13 g/dL, kadınlar için 12 g/dL’nin altındadır. Lökosit (akyuvar) değerleri mm3 kanda 4 bin düzeyinin, trombosit değerleri ise mm3 kanda 150 bin değerinden düşüktür. Nadir olarak trombosit değerleri yüksek yani mm3 kanda 450 binin üzerinde bulunabilir. Dikkat edilmesi gereken noktalardan birisi, bu hastalıkta B12 vitamini, folik asid ve ferritin (demir deposu) gibi düşüklüğünde kansızlık yapabilecek değerler genellikle normal veya yüksektir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.