Menenjit Nedir? Menenjit Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Menenjit, virüs, bakteri, mantar ya da parazit kaynaklı beyni saran zarların ve omuriliğin iltihaplanması ile yaşanan bir hastalıktır. Ense sertliği, bulantı, ateş, baş ağrısı gibi durumlar menenjitin neden olduğu belirtilerdir. Ayrıca kişide sağırlık, nörolojik sorunlar olan epilepsi, zeka geriliği, öğrenme güçlüğü ve hatta ölüme neden olabilir. Bebek ya da çocukları olduğu kadar yetişkinleri de etkileyebilen menenjitten en önemli korunma yöntemi virüs ve bakterilere karşı aşılanmadır.

Menenjit Nedir?

Menenjit, meninks adı verilen beyni ve omuriliği kaplayan koruyucu zarların viral, bakteriyel veya mantar kaynaklı enfeksiyonudur. Baş ağrısı, ensede sertlik ve yüksek ateş ile karakterizedir. Üst solunum yolu enfeksiyon nedeniyle de menenjit meydana gelebilir. Her yaştan kişiyi etkileyebilen menenjit, öldürücülüğü yüksek bir hastalık olarak bilinsede aşı ile önlenebilir bir hastalıktır.

Menenjit Türleri Nelerdir?

Menenjit türleri kişide oluşan belirtilere ve nedenine bağlı olarak farklılık gösterir. Menenjit türleri şöyle sıralanabilir:

Bakteriyel menenjit: Bakterilerin beyin ve omurilik zarlarına ulaşarak enfeksiyona neden olmasıdır. Bu menenjit türüne pnömokok menenjit de denir. eisseria meningitidis bakterisinin oluşturduğu menenjit de tehlikeli türlerdendir. Bakteri, beyin zarına ulaşabilir. 1 yaş altı bebeklerde sık görülür. Haemophilus influenza türü de çocuklarda sık görülür. Eklem iltihabı ve kan zehirlenmesine neden olabilir. Listeria monocytogenes, iyi pişmeyen etlerde, pastörize olmayan süt ve süt ürünlerinde olur. Hamilelerde, çocuklarda, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda görülebilir. Hamilelerde bebek kaybına neden olabilir.

Viral menenjit: Bakteriyel olana göre daha hafif seyretmektedir. Influenza, HIV, Herpes gibi virüsler menenjite neden olabilmektedir.

Parazitik menenjit: Belirli parazitlerin neden olduğu menenjit, parazitik olarak ifade edilir. Nadir görülen bu durum dışkı, toprak ile temas, parazit enfeksiyonu olan hayvansal gıdalardan kişiye geçebilir.

Fungal menenjit: Fungal menenjit, mantarların sebep olduğu menenjit türüdür. AIDS olan kişilerde bu türü geçirme konusunda riskli grup arasında yer alır.

Menenjit Belirtileri Nelerdir?

Menenjit durumunda görülen yaygın belirtiler şiddetli baş ağrısı, boyunda ve ensede sertlik, yüksek ateş, kusma, konsantre olmada zorluk, ışığa karşı hassasiyet, iştahsızlık, sinir hali ve daha az yaygın olarak epilektik nöbetlerdir. Çocuklarda, özellikle 2 yaş altı çocuklarda inleme şeklinde ağlama, soluk görünüm, bıngıldağın kabarık ve atımlı olması, kasılma gibi belirtiler de görülür.

Menenjit durumunda karşılaşılan belirtiler şunlardır:

• Yüksek ateş
• Şiddetli ve yoğun baş ağrısı
• Işığa karşı duyarlılık (fotofobi)
• Boyun ve ensede sertlik
• Zihinde bulanıklık ve sersemleme (konfüzyon)
• Konsantre olmada güçlük
• Mide bulantısı ve kusma
• Nöbetler
• Eklem ağrıları
• Sinirli olma gibi duygudurum bozuklukları
• Halsizlik ve aşırı uyku hali
• İştah kaybı
• Döküntüye benzeyen küçük yuvarlak noktalar (peteşi)

Bebeklerde Menenjit Belirtileri Nelerdir?

Bebekler yetişkinlerdeki gibi baş ağrısı, ense sertliği ve mide bulantısı gibi menenjit belirtileri göstermeyebilir. Bebeklerde görülen menenjit belirtileri şöyle sıralanır:

• Bebeğin bıngıldağının şişmesi
• İştahsızlık
• Uykudan uyanmada zorluk
• Sürekli uyku hali
• Düşük enerji
• Yavaş tepkiler
• Sürekli ağlama

Çocukluk döneminde bağışıklık sistemi henüz tam gelişmediği için menenjit tehlikeli bir hastalıktır. Yetişkinlerde dalağı alınmış, uzun süreli hastalık geçirmiş, bağışıklık sistemi zayıf kişiler risklidir.

Menenjit Neden Olur?

Menenjit farklı bakterilerden veya virüslerden kaynaklanabilmektedir. Menenjitler, kabakulak, herpes virüs, pnömokok, meningokok, H. İnfluenza, b tipi bakterileri, mantar ve parazit kaynaklı olabilir. Bunun yanında tam tedavi edilmemiş orta kulak iltihabı, sinüzit, mastoidit gibi enfeksiyonlardan sonra görülebilir. Menenjit nedenleri türüne göre farklılık gösterir.

Bakteriyel menenjitin nedenleri:

• Streptococcus pnömonisi
• Tüberküloz
• Hemofilus gribi
• Listeria monocytogenes.
• Strep A enfeksiyonu
• Neisseria meningitidis (bakteri)
• Escherichia coli (E. coli.)

Viral menenjitin nedenleri:

• Grip
• Batı Nil virüsü
• Lenfositik koriomenenjit virüsü
• Kabakulak
• Çocuk felcine neden olmayan enterovirüsler
• Herpes virüsleri
• Kızamık

Menenjit Teşhisi Nasıl Konulur?

Menenjit teşhisi için öncelikle fizik muayene yapılır. Muayenede ense sertliği, sinir sistemi bulguları, ciltte döküntü varlığı araştırılır. Tetkikler ile vücutta bakteri ya da virüs varlığına dair sonuçlar incelenir. Bel omurlarından beyin-omurilik sıvısı alınıp, bakteri veya virüs varlığına bakılır.

Görüntüleme (MR veya BT) ile beyinde bir değişiklik olup olmadığı incelenir. Bu tetkiklerle birlikte menenjit teşhisi konulabilmektedir. Yüksek ateş, bilinç bulanıklığı durumunda hastaneye başvurmak gerekmektedir. Genelde çocuklarda bulantı, özellikle beslenme ile ilişkisiz fışkırır tarzda kusma, ışığa bakamama durumu önemli bulgulardandır.

Menenjit Tedavisi

Bakteriyel menenjit tedavisi antibiyotik ile gerçekleştirilir. Kültür sonuçlarına, yaşa ve risklere göre tedavi süresi ve ilaç türü değişebilir. Ateş, terleme, kusma olduysa kaybedilen sıvı yerine konulmaktadır. Bazı durumlarda beyinde ödem oluşursa, farklı ilaç tedavileri başlanabilir.

Tetkiklerde menenjit bulgusu bulunmazsa antibiyotik verilmişse bu tedavi durdurulur. Ancak bakteriyel menenjit ciddi bir durumdur. Tedavi zamanında uygulanmazsa kalıcı zihinsel bozukluklar oluşabilir. Viral menenjit durumunda da antiviral ilaç tedavisi başlanabilir. Tedaviye uyum ve istirahat çok önemlidir. Bazı durumlarda tedavi hastanede devam edebilmektedir.

Menenjit Hakkında Sık Sorulan Sorular

Menenjit bulaşıcı mı?

Evet menenjit hastalığı bulaşıcı bir hastalıktır. Öksürme, hapşırma ile bulaşabilir. Virüs veya bakteriler solunum yolu, kulak yoluyla vücuda girebilir, bu şekilde beyne ulaşarak enfeksiyona neden olabilir.

Menenjit aşısı olan menenjit olur mu?

Menenjit ciddi bir hastalıktır ve aşılar sonrasında görülme sıklığı azalmıştır. Aşılanma önemlidir. Dünyanın birçok ülkesinde menenjit aşısı bebeklere uygulanmaktadır. Ülkemizde üç menenjit aşısının ikisi aşı takvimimizde bulunmaktadır (pnömokok ve Hib). Meningokok aşıları ise ACWY ve B tipi aşıları olmak üzere iki çeşittir. Gelişmiş ülkelerde aşı takviminde yer alan bu aşılar ülkemizde de bulunmaktadır ve özel olarak uygulanmaktadır. Bebeklerin 2. ayından itibaren uygulanabilmektedir. Sadece bebeklere değil hac ve umreye gidenlere, askere gidenlere, toplu alanlarda bulunanlara, bağışıklık sistemi zayıf kişilere, HIV taşıyanlara,odalak sorunu olanlara da menenjit aşısı yapılmalıdır.

Menenjit aşısı ne kadar korunma sağlar?

Menenjit aşısının koruyuculuk oranı önerilen dozlarda uygulandığığı takdirde yüzde 95 ile yüzde 100 arasındadır. Aşılama sonrasında menenjite karşı ömür boyu bağışıklık kazanılır.

Yenidoğanda menenjit görülür mü?

Yenidoğan bebeklerde yüksek ateş, bıngıldakta şişlik, boyunda sertlik, hareketlerde yavaşlama, ağlama nöbetleri, beslenememe gibi belirtilerle menenjit kendisini belli edebilir.

Bebeklerde menenjit belirtileri nelerdir?

Bebeklerde de menenjit belirtileri ensede sertlik, yüksek ateş, havale, nöbet şeklinde ağlama şeklinde görülebilmektedir.

Menenjit kaç yaşında olur?

Menenjit tüm yaş gruplarında görülebilen bir hastalıktır.

Menenjit belirtileri büyüklerde nasıldır?

Büyüklerde menenjit belirtileri şöyle sıralanabilir: Baş ağrısı, ateş, ışığa duyarlılık, mide bulantısı, iştahsızlık, boyun tutulması, kusma.

Menenjit baş ağrısı yapar mı?

Evet, baş ağrısı menenjit semptomları arasında olabilir.

Menenjit kaç günde ortaya çıkar?

Menenjit hastalığının kuluçka süresi ortalama olarak 3-4 gündür. Ama 2 ile 10 gün arasında değişebilir.

Menenjit hastalığı sonuçları nelerdir?

Eğer menenjit tedavi edilmezse beyin hasarı, işitme kaybı gibi ciddi sorunlar oluşabilir.

Menenjit genetik bir hastalık mıdır?

Hayır, bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır.

Menenjit için kimler risk altındadır?

Küçük bebekler, çocuklar, öğrenciler, askerler, hac-umreye gidenler risk altında olabilirler. Riskli yerlere gidenler, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda da risk altındadırlar.

Menenjit aşısı nerede yapılır?

Pnömokok ve H.influenza aşıları Aile Sağlığı Merkezlerinde uygulanmaktadır. Ancak Meningokok aşılar özel aşılardır. Özel sağlık kurumlarında yapılabilir. Ayrıca Seyahat Sağlığı Merkezlerinde de bu aşı uygulanabilir. Aile hekimliklerinde riskli gruptaki kişilere uygulanabilir.

Menenjit aşısının yan etkileri var mıdır?

Menenjit aşısı güvenli bir aşıdır. Kısa süreli ve geçici olan iştah kaybı, ateş, aşı yerinde kızarıklık, yorgunluk gibi yan etkiler görülebilir. Diğer aşılarla birlikte uygulanabilir.

Fungal menenjit nedir?

Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde görülen mantar menenjitidir.

Bakteriyel menenjit bulaşıcı mıdır?

Evet.

Menenjiti önleme yolları nelerdir?

El yıkama tüm hastalıklarda olduğu gibi menenjiti önleme konusunda da yardımcıdır. Ellerin su ve sabunla 20 saniye yıkanması mikropların yayılmasını önler. Kişisel hijyen eşyalarının başkalarıyla paylaşılmaması gerekir. Sağlıklı beslenmek önemlidir. Aşıların zamanında ve tam uygulanması gereklidir.

Menenjit döküntü yapar mı?

Evet, özellikle meningokok menenjitinde basmakla solmayan mor-mavi döküntüler tipiktir. Hatta bu durum iyileşirken parmak kayıplarına kadar ilerleyebilmektedir. Enfeksiyon ilerledikçe döküntüler yaygınlaşabilir.

Menenjit sonrası davranış sorunları olabilir mi?

Tanı konulan ve etkili bir şekilde tedavi edilen menenjit sonrasında hastalar normal yaşamına dönebilir. Ancak bazı vakalarda menenjit kalıcı etkiler bırakabilir. İşitme kaybı, hareket kısıtlığı, zihinsel etkilenme, yorgunluk gibi bazı etkiler kalıcı olabilir. Menenjit sonrasında konsantrasyon bozukluğu, koordinasyon bozukluğu görülebilir.

Menenjit hastalığına hangi bölümler bakar?

Çocuklarda öncesinde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü sonrasında Çocuk Enfeksiyon ve Çocuk Nörolojisi, yetişkinlerde ise Dahiliye ve Nöroloji bölümü menenjit ile ilgilenmektedir.

Ense sertliği nedir?

Ense sertliği bir menenjit belirtisidir. Halk arasında menenjit ense sertliği hastalığı olarak da adlandırılır.Ense sertliği olan hastalar çenesini göğsüne değdirmeye çalışırken ensede sertlik ve ağrı oluşur.

Ense sertliği hangi hastalıklarda görülür?

Ense sertliği en çok menenjit hastalığında görülen beyin ve omurilik etrafındaki zarın etkilendiğini gösteren bir semptomdur.

Meningokoksik menenjit nedir?

Meningokok bakterisinin yol açtığı menenjit tablosudur.

Menenjitle ilgili en yaygın komplikasyonlar nelerdir?

• İşitme kaybı
• Epilepsi
• Hafıza sorunları
• Konsantrasyon sorunları
• Denge sorunları
• Kısmi görme kaybı
• Uzuv kaybı
• Artrit gibi eklem sorunları
• Böbrek sorunları
• Ölüm.

Menenjit nasıl bulaşıyor?

Kişiden kişiye de bulaşabilen menenjite neden olan bütün virüs ya da bakteriler solunum yolu ile bulaş sonrasında kana karışır. Kandan da beyin zarlarına ulaşır. Bakteriler çok farklı özellikler gösterdiğinden, beyin zarını koruyan sıvıya da geçebilir. Bulaşıcı olduğu için de kişilerin öksürürken, hapşırırken ağzını kapatması; ellerini yıkamadan herhangi bir yere dokunmaması gerekir. Hastaların toplumdan uzak tutulması çok önemlidir. Hastanın öksürmesi ya da hapşırmasıyla solunum yolundan çıkan damlacıklar etraftaki eşyalara yayılır. Hasta olmayan birisi bu yüzeylere dokunursa elini ağız veya göze temas ettirerek menenjit etkenini alabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.