Lyme Hastalığı Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Lyme hastalığı, borrelia burgdorferi bakterisini taşıyan bir kenenin ısırması ile ortaya çıkan, minimum 36 - 48 saat sonra kızarıklık, ateş, baş ağrısı ve yorgunluk belirtileri ile kendini gösteren enfeksiyon hastalığıdır. Erken teşhis lyme hastalığına yakalanan hastalarda tedavi başarısını artırır. Memorial Sağlık Grubu Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü uzmanlarının hazırladığı Lyme hastalığı ile ilgili ayrıntılara içeriğin devamında ulaşabilirsiniz.

Lyme Hastalığı Nedir?

Lyme hastalığı, borrelia burgdorferi bakterisi ile enfekte olmuş geyik kenesi olarak da bilinen siyah bacaklı kenelerin ısırması ile bulaşan bakteriyel enfeksiyon hastalığıdır. Borrelia burgdorferi dışında nadir olarak "Borrelia mayonii", "Borrelia afzelii" ve "Borrelia garinii" bakterileri de lyme hastalığına neden olur. Lyme hastalığına ilk teşhis 1975 yılında Amerika Birleşik Devleti’ne bağlı bir sahil yöresi olan Old Lyme kasabasında konulmuştur

Lyme hastalığına neden olan ve 4 ana Borrelia bakteri türünden en az birini taşıyan keneler genellikle çimenli ve yoğun ağaçlı bölgelerde bulunurlar. Bu nedenle bu bölgelerde yaşayan ya da bu alanlarda sık zaman geçiren kişiler lyme hastalığına yakalanma riskine daha fazla sahiptir. 

Lyme Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Borrelia bakterisi tarafından enfekte olmuş bir kenenin ısırması ile birlikte, döküntü başta olmak üzere 3 ila 30 gün içinde ortaya çıkan belirtiler şunlardır: ısırdığı bölge ya da vücudun herhangi bir yerinde kırmızı oval, düz veya dairesel bir döküntü ile ortaya çıkabilir. Lyme hastalığının diğer önemli belirtileri şunlardır;

• Kenarları kırmızı ve iç içe geçmiş halkalar şeklinde kızarıklık (eritema migrans)
• Ateş 
• Baş ağrısı
• Şiddetli kas ve eklem ağrıları
• Lenf düğümlerinde şişme
• Yorgunluk
• Vücut ağrıları

Lyme hastalığının tedavisinin ihmal edilmesi, semptomların daha şiddetli hale gelmesine neden olur. Lyme hastalığında erken semptomlardan farklı olarak, yüz felci, tendon ve kas ağrıları, baş dönmesi ve nefes darlığı, beyin ve omurilik iltihabı, nöralji ve el-ayaklarda uyuşma belirtileri görünür. 

Lyme Hastalığı Daha Çok Kimlerde Görülür?

Lyme hastalığını bulaştıran konakçılar keneler olduğu ve bunların yaşam alanı ormanlık,, çimlik ve çalının bol bulunduğu yerler olduğundan, bunların yoğunlukta olduğu bölgelerde yaşayanlar veya bu alanlarda çok gezenler hastalığı kapma riskine, buralarda yaşamayanlara oranla daha fazladır. 

• Lyme hastalığının görülme oranı fazla olan orman ya da yeşilliklerle kaplı alanlarda yaşamak, vakit geçirenlerde
• Ormanlık ve çimenlik alanlarında uzun kollu tişört, gömlek yanı sıra çorap, pantolon veya şapka takmak gibi önlem almadan gezenlerde
• Kenelerin yoğun olarak yaşadığı yeşillik alanlarda evcil hayvanları dolaştıranlarda

Lyme Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Enfekte bir kenenin vücuda en az 36 ile 48 saat boyunca vücuda yapışık kalması ile birlikte semptomları ortaya çıkmaya başlayan Lyme hastalığının teşhisinde semptomların bulunup, bulunmadığına dair yapılacak olan fiziki muayene ve Elisa testi (enzime bağlı immünosorbent) ile yapılır. Elisa testi sonucu borrelia burgdorferiye karşı antikor oluşmuşsa,  western blot testi yapılarak tanı kesin olarak konulur. 

Lyme Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Lyme hastalığının tedavisi için 10- 14 gün süre ile oral yolla alınan antibiyotik kürü uygulanır. Eğer hastalığın tespitinde gecikilmişse, yani geç semptomlar da görülüyorsa antibiyotik tedavi kürünün uygulanma süresi 14 ile 28 gün sürebilir.

Lyme Hastalığından Nasıl Korunulur?

Lyme hastalığı riskini şu yöntemlerle en aza indirebilirsiniz; 

1. Ormanlık veya çimenlik alanlarda ayakkabınızı çıkarmadan, pantolonunuzu çorabınızın içine koyarak, uzun kollu gömlek giyerek, şapka ve eldiven takarak dolaşın.
2. Yürüyüş yapacağınız yolu patikalara bağlı olarak belirleyin
3. Çocuklarınızı ve evcil hayvanlarınızı yüksek otlarla kaplı alanlardan uzak tutun
4. Ormanlık ve yüksek yeşilliklerle kaplı alanlarda vücudunuzun gene girebilecek bölgelerine böcek kovucu ilaç sıkın
5. Evinizin bahçesini kenelerin yaşayamayacağı şekilde düzenleyin. Kenelerin yaşayabileceğini düşündüğünüz yerlerdeki yaprakları temizleyin, çimleri uzamadan düzenli olarak kesin. Bahçenize kene taşıyabilecek kemirgenleri uzaklaştırın.
6. Ormanlık ve yeşillikli alanlarda vakit geçirdiyseniz, eve döndüğünüzde kendinizi ve tüm ailenizin giysilerini kontrol edin, mümkünse banyo yapın. Çünkü banyo ile vücuda henüz daha yapışmayan geneler temizlenebilir.
7. Vücudunuza yapışan keneleri elinizle ezmeden zorlayarak çıkarmayın, kenenin alanında uzman bir hekim tarafından cımbızla çıkarılarak, bu alanın antiseptikle temizlenmesini sağlayın.

Lyme Hastalığı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Lyme hastalığı kenelerden insanlara bulaşan bir hastalık olduğu için lyme hastalığının insandan insana bulaştığına karşı herhangi bir veri bulunmamaktadır. Yani vücut sıvılarında bulunan bir enfeksiyon hastalığı olan Lyme hastalığının hapşırma, öksürme, öpüşme, cinsel yada kan nakli yoluyla bulaşmamaktadır.

Lyme hastalığı sadece kenelerden mi bulaşır?

Lyme hastalığı, bakteri ile enfekte olmuş geyik, fare ya da kuş gibi konakçılardan beslenen kenelerin insanları ısırması ile bulaşır.

Lyme hastalığında doktora görünmek gerekir mi?

Eğer bir kene tarafından ısırıldıysanız mutlaka hastaneye başvurmanız gerekir. Zira Lyme hastalığında belirtilerin kaybolması hastalığı atlattığınız anlamına gelmez. Tedavi edilmeyen Lyme hastalığı, enfeksiyondan aylar ya da yıllar sonra vücudunuzun diğer bölgelerine yayılarak artrit ve sinir sistemi sorunlarına neden olabilir.

Lyme hastalığı hemen mi ortaya çıkıyor?

Lyme hastalığı kene ısırmasından birkaç hafta, birkaç ay ya da birkaç yıl sonra da ortaya çıkabilir.

Lyme hastalığı kesin tedavi edilir mi?

Lyme hastalığı erken evrede teşhis edilirse basit bir antibiyotik kürü ile tedavi edilebilir. Ancak geç teşhis hastalığın tedavi sürecini biraz daha uzatabilir.

Vücudumuzdaki her kızarıklık Lyme hastalığı belirtisi midir?

Lyme hastalığının bir çok belirtisi başka hastalıklarla karıştırılabilir. Kene ısırığı da sivrisinek ısırığı gibi yuvarlak kızarıklığa neden olabilir. Bu nedenle kendinizi iyi hissetmiyor, vücudunuzdaki yuvarlak kızarıklıklar vücudunuzun başka bölgelerinde görülmüyorsa ve kene bulunacak alanlarda bulunmuşsanız en kısa zamanda bir hastaneye başvurmanız gerekir.

Lyme hastalığı belirtileri tedaviden hemen sonra kaybolur mu?

Lyme hastalığı doktorun belirlediği antibiyotiklerle tedavi edilir. Ancak Lyme hastalığının tüm belirti ve semptomlarının kaybolması haftalar bazen aylar da sürebilir. Bu nedenle tedavi bittikten sonra kontrolleri aksatmamak gerekir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.