Liken Skleroz Nedir?​ Liken Skleroz Belirtileri Ve Tedavisi

Liken skleroz, cilt yüzeyinde kaşıntı ve beyazlama gibi durumlara neden olan iltihaplı deri hastalığı olarak bilinir. Genital bölgede ortaya çıkan bu durum vücudun diğer alanlarında da görülebilir. Deride incelme, beyaz lekeler, çatlaklar ve kaşıntı gibi belirtiler liken skleroz belirtileri arasında yer alır. Liken skleroz tedavisi, doktorun kontrolün ardında belirlenerek kortikosteroid kremler, nemlendiriciler içerebilir. Bunun yanında erken teşhis de oluşacak semptomların kontrol altına alınmasında önemli rol oynar.

Liken Skleroz Nedir?

Liken skleroz, özellikle genital bölgede gelişen kronik olarak ortaya çıkan bir inflamatuar bir cilt hastalığıdır. Oluşan bu durum cildin yapısının bozulmasına, cildin incelmesine ve beyaz lezyonların oluşmasına neden olabilir. Kadın, erkek ve çocuklarda görülebilen bir durum olan liken skleroz, menopoz sonrasındaki kadınlarda da yaygın olarak görülebilir. Genital bölge ciddi şekilde etkilendiği durumda ise cinsel ilişki sırasında veya idrar yaparken ağrı hissedilebilir. Liken skleroz, bağışıklık sistemindeki bozukluklar, genetik faktörler ve hormonal bozukluklar nedeniyle ortaya çıkabilir.

Liken Skleroz Belirtileri Nelerdir?

Liken skleroz belirtileri, cilt yüzeyinde görülen beyazlık, şiddetli kaşıntı ve cildin incelmesi gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Ciltte meydana gelen yamalar da liken skleroz belirtileri arasında yer alır. Belirtiler ortaya çıktığında, genellikle genital ve anal bölgelerin cilt yüzeyi etkilenir. Fakat bunların yanında sırt, omuzlar, üst kollar ve göğüslerde de görülebilir.

Liken skleroz belirtileri şöyle açıklanabilir:

• Genital bölgede rahatsızlık veren şiddetli kaşıntı
• Genital veya anal bölgede beyaz renkli lekeler ve parlak yamalar
• Derinin incelmesi
• İdrar yaparken, cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı ya da yanma hissi
• Cilt yüzeyinde çatlama, hafif kanama ve açık yaralar
• Cilt kahverengi veya grimsi bir ton alarak renk değiştirmesi
• Cildin büzüşmesi ve vajina girişinin daralması
• Bazı faktörlere bağlı olarak derinin kalınlaşması

Kadınlarda liken skleroz belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
• Vajinal girişte daralma
• Vulvada beyaz plaklar ve incelme

Erkeklerde liken skleroz belirtileri şöyle sıralanabilir:

• İdrar yaparken ağrı çekme
• Penis başında beyazlaşma ve incelme
• Fimozis (penis derisinin daralması)

Çocuklarda liken skleroz belirtileri şöyle sıralanabilir:

Çocuklarda da görülebilen bir durum olan liken skleroz, pişik ya da mantar enfeksiyonu gibi belirtilere neden olabilir.

Liken Skleroz Neden Olur?

Liken sklerozun nedeni tam olarak bilinmese de hastalığın gelişmesinde otoimmün bozukluklar, genetik yatkınlık, hormonal değişiklikler, ve psikolojik durumlar gibi çeşitli faktörlerin rol oynar. Liken skleroz nedenleri şöyle sıralanabilir:

Otoimmün bozukluklar

Liken skleroz, bağışıklık sisteminin sağlıklı olarak kabul edilen cilt hücrelerine saldırmasıyla ortaya çıkabilir. Bu da tiroid hastalıkları, lupus ve vitiligo gibi diğer otoimmün hastalıklarla ilişkili olduğunu gösterebilir.

Genetik yatkınlık

Aile geçmişinde otoimmün hastalık veya liken skleroz gibi hastalıklar yer aldığında bu durum genetik yatkınlık olarak değerlendirebilir.

Hormonal değişiklikler

Menopoz sonrasında östrojen seviyelerindeki düşüş görüldüğü durumda kadınlarda liken skleroz görülme olasılığı da artabilir. Ergenlik döneminde ya da menopoz öncesi de nadiren de olsa görülür.

Enfeksiyonlar ve travma

Deri yüzeyinde meydana gelen tahriş gibi travmalar da enfeksiyon hastalıklarını tetikleyerek liken skleroza neden olabilir. Bu durum kronik idrar veya vajinal enfeksiyonlar riski artmasına sebebiyet verir.

Cilt hassas oluşu ve alerjik tepkiler

Cilt yapısı hassas olan kişilerde alerjenlere maruz kalma daha açık hale gelebilir. Bu da hastalığın ortaya çıkmasında rol oynar. Bu duruma dar kıyafetlerin neden olduğu sürtünme ve tahriş de tetikleyici olarak değerlendirilir.

Psikolojik ve stres faktörleri

Psikolojik durumlar ve stres gibi faktörler otoimmün hastalıkların tetiklenmesine neden olabilir. Psikolojik stres, bağışıklık sistemi tepkilerini etkilenmesine neden olarak liken skleroza yol açabilir ya da mevcut hastalığı kötüleşmesine zemin hazırlar.

Liken Skleroz Teşhisi Nasıl Olur?

Liken skleroz teşhisi genellikle bir dermatolog veya kadın doğum uzmanı tarafından teşhis edilir. Bu teşhis sürecinde doktor kişiden gerekli testler talep edebilir. Liken skleroz teşhisi için izlenen adımlar şöyle sıralanır:

• Kişinin tıbbi geçmişi ve aile öyküsü dinlenir
• Otoimmün hastalıklar veya benzeri cilt problemleri olup olmadığı sorgulanır
• Kişinin belirtileri hakkında detaylı bilgi alınır
• Doktor, genital veya anal bölgelerdeki cilt değişikliklerini inceler
• Ciltte meydana gelen bir lezyon varsa ayrıntılı inceleme için dermatoskopiden yararlanılır
• Kesin teşhis yapmak adına etkilenen bölgeden küçük bir doku örneği alınabilir
• Otoimmün hastalıkları ve diğer sağlık sorunlarını değerlendirmek için kan testleri uygulanabilir

Liken Skleroz Tedavisi Nasıl Olur?

Liken skleroz  tedavisi, hastalığın belirtilerin hafifletilmesi, ilerlemesinin durdurulması ve günlük yaşam kalitesinin artırılması amacıyla planlanır. Belirtisine bağlı olarak tedavi seçenekleri belirlenir ve kontrol altına alınır. Liken skleroz tedavisi için uygulanabilecek yöntemler şöyle sıralanabilir:

• Topikal kortikosteroidlerden yararlanarak iltihabın azaltılması hedeflenir
• İmmünomodülatör ilaçlar sayesinde otoimmün hastalıkların tedavisinden yararlanılır
• Ciltteki kuruluğu ve tahrişi azaltmak için nemlendirici kremler ve merhemler önerilir
• Şiddetli vakalarda veya tedaviye yanıt vermeyen durumlarda ise cerrahi müdahale gerekebilir
• Cinsel ilişki sırasında ağrı yaşayan kişiler için pelvik taban fizik tedavisi önerilebilir

Liken skleroz tedavisinde kişinin ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir. Erken tanı ve uygun tedavi, hastalığın ilerlemesini önleyerek ve semptomları yönetmeye yardımcı olur. Liken skleroz belirtileri görüldüğü durumda doktora başvurmak ve düzenli takip yaptırmak gerekir.

Liken Skleroz Hakkında Sık Sorulan Sorular

Liken sklerozda kimler risk altındadır?

Liken skleroz menopoz sonrasındaki kadınlarda yaygın olarak görülebilir. Erkeklerde daha az görülen bu durum sünnetsiz erkeklerde riskin artmasına neden olur. Ergenliğe girmemiş olan kız çocuklarında da nadir olarak ortaya çıkabilir.

Liken skleroz kanser mi?

Liken skleroz, kanser türü değildir. Kronik ve iltihaplı olarak görülen bir deri rahatsızlığıdır. Tedavi edilmediği durumda skuamöz hücreli karsinom yani bir tür cilt kanseri gelişme riski artabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.