Kordon Kisti ve Hidrosel (Su Fıtığı) Nedir?

Erkek çocuklarında görülen kordon kisti ve hidrosel rahatsızlıklarının temeli, bebeklerin anne karnında oldukları döneme dayanıyor. Hamilelik sürecinde, bebeğin karnında bulunan ve doğum zamanına kadar skrotum denilen torbalara inen yumurtalıkların bu yolculuğu sırasında bazen kasık kanalı çeşitli nedenlerle tam olarak kapanamıyor ve bu durum yumurtalık çevresinin su ile dolmasına sebep oluyor. Hidrosel adı verilen bu durum toplumda “Su fıtığı” olarak biliniyor.  Bazı durumlarda ise kanalda açık kalan karın zarı sonradan bazı durumlarda hem karın hem testis kesesi tarafından kapanıp, kasık bölgesinde iki taraflı kapalı kist oluşmasına neden olabiliyor. Bu oluşuma da kordon kisti deniliyor. Genellikle ağrı ve şikayete sebep olmayan bu rahatsızlıkların en önemli belirtisini ise skrotumda yani torbada meydana gelen şişlik oluşturuyor. Bazı vakalarda bu rahatsızlıklar kendiliğinden geçerken, bazı durumlarda da mutlaka cerrahi uygulanması gerekiyor. 30-60 dakika süren hidrosel ve kordon kisti cerrahileri günübirlik uygulanabiliyor. Aynı gün evlerine gidebilen çocuklar fiziksel aktivitelerine rahatlıkla devam edebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Dilan Altıntaş Ural, kordon kisti ve hidrosel ile ilgili bilgi verdi.

Kordon kisti ve hidrosel nedir?

Kordon kisti: Erkek çocuklarının anne karnında oluşmaya başlayan yumurtalıklarının son durağı skrotum denilen torbalardır. Bu torbalara ulaşmak için karın içerisinde ilerleyen bu yumurtalar, kasık kanalından geçerken yanında karın içi organların üzerini kaplayan periton adı verilen karı zarını da sürüklerler. Bebeğin karın bölgesinden torbalarına doğru periton uzantısı olan kanalda açık kalan karın zarı sonradan bazı durumlarda hem karın hem testis kesesi tarafından kapanıp, kasık bölgesinde iki taraflı kapalı kist oluşmasına neden olabilir. Bu kist kordon kisti ya da kord hidroseli olarak tanımlanır. 

Hidrosel: Testisler bebeğin karnından torbalarına hamileliğin son iki ayında prosessus vajinalis diye adlandırılan kanaldan geçerek ulaşır. Erkek bebeğin testisleri torbaya vardıktan sonra bu kanalın normalde doğumdan birkaç gün önce kapanarak karın ile olan bağlantısı kesilir. Bazı durumlarda bu kanal kapanmaz ve dar olan bu açıklıktan batın içindeki sıvı geçerek torbaya kadar ulaşıp testis çevresinde şişliğe neden olur. Halk arasında “Su fıtığı” olarak da bilinen bu hastalığa “Hidrosel” denir. Hidrosel yani su fıtığı yeni doğmuş bebeklerde yaygın olarak görülür.

Hidrosel çeşitleri nelerdir?

Testis hidroseli: Hidrosel, testisi saran iç ve dış zar ile sınırlı kalmışsa buna testis hidroseli denir. Prosessus vajinalis inguinal kanalın, iç delik ağzı ile torbalar arasındaki bir lokalizasyonda kısmen kapanması sonucu kistik bir yapı halini almasına ise kordon kisti denir.

Komünikan hidrosel( kominikan hidrosel): Skrotuma inen karın zarının tamamen açık olması ve periton boşluğu ile ilişkili olmasına kommünikan hidrosel denilir. Kommünikan hidrosel varlığında oluşan şişlik çocuk ayakta ve hareketli olduğunda artar. Çocuk uyuyup sakin yatınca azalır veya kaybolur. Sağda daha çok görülür, sıklıkla iki taraflıdır.

Nonkomünikan hidrosel: Skrotuma inen karın zarının periton boşluğu ile bağlantısı olmamasına da nonkommünikan (ilişkisiz) hidrosel denir. Nonkommünikan hidroselde ise gün içinde ve hareketle herhangi bir değişiklik olmaz.

Abdominoskrotal hidrosel: Hidroselin daha nadir görülen başka şekli de skrotumdan karın boşluğuna kadar uzanan ve karın içi organlara ve böbreklere bası yapabilen abdominoskrotal hidroseldir.

Kordon kisti belirtileri nelerdir? Hidrosel belirtileri nelerdir?

Hidrosel genellikle herhangi bir ağrıya neden olmaz. Ancak şişliğin şiddetine bağlı olarak ağrı veya rahatsızlık da oluşabilir.

Kordon kistinde ise karın içi basınç arttıkça, karın boşluğundaki sıvı açıklıktan geçip, kanal artığının son bölümünde toplanır. Ayrıca, muayene sırasında kasık kanalında bir kitle ele gelir. Ultrasonografide de fark edilen bu kitle, dışı zarla kaplı bir su kesesi gibi görünür. Kordon kistinin yani kord hidroselinin en yaygın semptomu skrotumda(torbada) meydana gelen şiş yapıdır. Kordon kistleri bazı durumlarda bebeklerde hızla huzursuzluk semptomlarına neden olurken, çoğunlukla bu kist yapıları yavaş bir şekilde ve ağrı hissi vermeyerek büyüme gösterir.

Bazı durumlarda kordon kist yapısının ağırlığından dolayı huzursuzluk duyusu oluşabilmektedir. Bu kist yapısı içinde bulunan sıvının enfeksiyon kapması durumunda ise bebekler ağrı hissedebilir. 

Kordon kisti ve hidroselin tanısı nasıl konulur?

Hidroselli bir bebekte kasıklarda veya torba içinde rahatsızlık vermeyen, gün içerisinde büyüklük anlamında değişiklik gösterebilen içi su dolu bir şişlik bulunur. Çoğu hastanın tanısı fizik muayene ve transilluminasyon yöntemi ile konur. Hidroseli olan bir hastanın skrotumuna karanlık bir odada ışık kaynağı tutulursa sıvı ışığı geçirdiği için parlak refle alınır ve hidroselde kitlenin içinde sıvı olduğu anlaşılır. Böylece hastaya hidrosel tanısı konabilir. Buna transilluminasyon denir. Uygulanan bu yöntem hekimleri % 100 tanıya götüren bir yöntem olmamakla birlikte yönlendirici olabilir. Ayrıca yapılacak skrotal ultrasonografi ile hidrosel sıvısının miktarına bakılırken; arada kalınan hastalarda da kordon kisti ve inkarsere inguinal herni ayrımına gidilebilir. Bu yöntem radyasyon içermeyen bir tanı yöntemidir. Bu yöntem sayesinde kistin içinde bulunan sıvı maddeyi, sıvı maddenin ne miktarda bulunduğunu ve kist şeklindeki yapının içinde başka oluşumların olup olmadığı değerlendirilebilir.

Kordon kisti ve hidrosel tedavisi nasıl uygulanır?

Komünike hidroselin büyük çoğunluğu bir yaşına kadar kendiliğinden düzeldiğinden yapılacak operasyon, bir yaşına kadar takip edilip kanalı kapanmayan çocuklarda planlanmalıdır. Kordon kistinin kendiliğinden geçme durumu ise çok ender görülür. Bunun yanında kasık kanalındaki oluşumlara basınç uygulaması sonucu enfekte olma ihtimali nedeniyle cerrahi müdahale gerektirir. Bebeğin ameliyata uygun olması için ilk 6 aylık sürecini bitirmesi beklenir; ancak genellikle ameliyat için bir yaşını geçmesi de önerilir.

Kordon kisti ve hidrosel için cerrahi ameliyat kasığın üstünde, karnın altında kalan çizgiler üzerinden yaklaşık 1-2 cm’lik kesi ile vücuda girilmesiyle başlar. Burada açık olan hidrosel kanalı bulunur ve etrafı oluşumlardan serbestleştirilir. Testise giden sperm kanalı ve damarların ön-yan tarafından eldiven parmağı şeklindeki fıtık kesesi bulunarak içi kontrol edilir. Ardından kasık kanalı, içine girdiği bölgeden emilebilen dikişlerle bağlanarak kese çıkartılır. Eğer kesenin içinde yerleşmiş organ varsa ve herhangi bir hasar görmemişse, üzerinden bağlandıktan sonra karın içine geri itilir ve kasık kanalının karın içine girdiği bölge yine emilebilir dikişlerle kapatılır. Sonra bu kanal bağlanarak kasık ile karın içi sıvı akımı engellenir. Ameliyat yaklaşık 30-60 dakika sürer. Günübirlik olan bu ameliyat sonrasında çocuklar aynı gün evlerine gidebilmekte ve günlük aktivasyonlarına devam edebilmektedir. Şartlar uygunsa beraberinde çocukların sünnet işlemi de gerçekleştirilebilir.

Komünike olmayan ve testis etrafında oldukça gergin durumda yer alan hidrosel için daha erken yaşta ameliyat mümkündür. Abdominoskrotal hidrosel ise tanı konduğu zaman ameliyat edilmelidir. Tedavide konjenital hidrosellerin iğne aspirasyonuyla boşaltılması çok tehlikeli bir yaklaşım olmakla birlikte; enfeksiyona sebep olarak bebeğin testisini kaybetmesine neden olabilmektedir.

KORDON KİSTİ VE HİDROSEL İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Hidrosel ve kordon kisti cerrahisi ne zaman yapılmalıdır?

Komünike olmayan hidrosel ve testis hidroseli cerrahisi için bir yaşına kadar beklenir. Bu vakaların %90’ı kendiliğinden geçer. Bir yaşından sonra hidrosel düzelmemişse hidroselektomi ameliyatı yapmak gerekir.

Hidrosel ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Ameliyat sonrası ilk günlerde kasık ve torbada şişlik ile hafif morluklar olabilir. Bu şişlik ve morluklar birkaç hafta içinde geçer. Ancak aşırı şişlik, kızarıklık, ağrı varsa; yaradan kan ve iltihap geliyorsa; ateş, bulantı, kusma gibi belirtiler ortaya çıkmışsa enfeksiyon gelişmiş olabilir. Böyle durumlarda mutlaka uzman hekim ile irtibata geçilmelidir.

Kordon kisti tehlikeli midir?

Kord hidroseli “Abdominoskrotal hidrosel” şeklinde meydana gelirse boyutu büyük olduğundan böbreğe baskı uygulaması sonucunda bebeğin üriner sisteminde genişlemeler olmasına neden olmaktadır. Eğer kordon kistine cerrahi müdahale yapılmaz ise bebeğin üriner sistemlerinde genişlemeler meydana gelebilmekte ve bu durum bebeğe zarar verebilmektedir.

Kordon kisti ameliyatı komplikasyonları nelerdir?

Kordon kisti ameliyatı sonucunda ortaya çıkan komplikasyonlar sıklıkla çok düşüktür ve nadir gözlenir. Bu komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir;

• Spermatik kortta cerrahi müdahale esnasında kopma durumunun meydana gelmesi.
• Ameliyat yerinde hematom oluşması
• Skrotum (torbada) meydana gelen hematom (Damar duvarındaki hasara bağlı olarak, kanın damardan uzaklaşıp farklı bir dokuda toplanması durumu)
• Testise giden, testisin beslenmesinden ve testisin kan dolaşımından sorumlu damar yapılarında zedelenme gözlenmesi ya da kopmalar meydana gelmesi.
• Cerrahi müdahale ile bağlanan kasık kanallarının yeniden açılması ya da hekimleri bu kanalı bağlamada sorun yaşaması ve kanalı bağlayamaması
• Yapılan cerrahi müdahaleye rağmen ameliyattan sonra kordon kistinin tekrarlaması

Kordon kisti ameliyatının tam donanımlı hastanelerde ve bu konuda deneyimli cerrahi ekipler tarafından yapılması çok önemlidir.