Konjestif kalp yetmezliği nedir? Belirtileri ve tedavisi

Yaşam süresinin uzaması ile birlikte toplumda kalp hastalıklarının görülme sıklığı da artış gösteriyor. Halk arasında kalp yetmezliği olarak da bilenen “Konjestif kalp yetmezliği” özellikle akciğerler, batın ve bacaklar gibi organlarda sıvı birikimi, ödem ile kendini gösteriyor. Sağ ya da sol olmak üzere kalbin tek tarafını da etkileyebilen bu rahatsızlık, kalp kasının hasar gördüğü ve zayıfladığı durumlarda ortaya çıkıyor. Pek çok sebebe bağlı olarak gelişebilen konfestif kalp yetmezliğinin tedavisi ise hastalığın nedenine yönelik planlanıyor. Genellikle ileri yaş hastalığı olarak değerlendirilen bu hastalık her yaşta görülebiliyor. Memorial Dicle Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Aziz Karabulut, konjestif kalp yetmezliği ile ilgili bilgi verdi.

Konjestif kalp yetmezliği nedir?

Konjestif kalp yetmezliği vücutta yaygın  (akciğerler, batın, bacaklar vb.) sıvı birikimi ve ödem ile karakterize bir kalp yetmezliği durumu olarak tanımlanmaktadır. Sağ veya sol olmak üzere ya da kalbin tek tarafını da etkileyebilmektedir. Kalp kasının hasar gördüğü ve zayıfladığı durumlarda ortaya çıkan konjestif kalp yetmezliği kalbin pompolama işlevini anormal bir biçimde yerine getirmesi durumu olarak da bilinmektedir. Kalp yetmezliğine eşlik eden farklı hastalıkların görülmesi durumunda kalp daha fazla hasar almaktadır. Geri dönüşü olmayan kalıcı hasarlar meydana gelmeden konjestif kalp yetmezliği tedavisinin sağlanması önem arz etmektedir.

Konjestif kalp yetmezliği neden olur?

Kalp yetmezliği bir hastalık olmayıp, çeşitli sebeplerin yol açtığı klinik bir tablodur. Kalbin normal fonksiyonlarında bozulmaya yol açabilecek olan tüm rahatsızlıklar kalp yetmezliğine sebep olabilmektedir. Kalp yetmezliğine sebep olabilecek hastalıklar kalp ile alakalı hastalıkların seyri sırasında oluşabileceği gibi, kalp dışı bir takım hastalıkların seyri sırasında da ortaya çıkabilmektedir. Tiroid hastalıkları, diyabet, tansiyon, kalp-ritim bozuklukları, aşırı stres, Covid gibi bazı viral hastalıkların seyri sırasında da görülebilmektedir. Kalp dışı organlarla ilgili bazı hastalıklar ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da (nörolojik hastalıklar, enfeksiyon hastalıkları vb.) sebepler arasında sayılmaktadır. Hamileliğin neden olabileceği kalp yetmezliği ve doğuştan gelen genetik özellik taşıyan bazı kalp yetmezlikleri ile birlikte geniş bir yelpaze içerisinde yer almaktadır. Tüm bu nedenlere ek olarak sebebi tam olarak bilinmeyen ve idiyopatik olarak adlandırılan kalp yetmezliği türü de mevcuttur.

Kalp yetmezliği belirtileri nelerdir?

Kalp yetmezliği belirtileri kısaca şunları içerir;

• Kilo artışı,
• Vücutta şişlikler,
• Nefes darlığı
• Çabuk yorulma
• Sırtüstü yatarken ve gece yatarken ortaya çıkan nefes darlığı genellikle öncü belirtilerdir.

Konjestif kalp yetmezliği tanısı nasıl konulur?

İyi bir fizik muayene ve gerekli laboratuvar testlerinin yapılması gerekmektedir. Ancak tanıda altın standart ekokardiyografik (EKO)  incelenmelidir.

Konjestif kalp yetmezliği tedavi yöntemleri nelerdir?

Kalp yetmezliği pek çok sebeple ortaya çıkabilen bir klinik tablodur. Bu nedenle kalp yetmezliğinin tedavisi hastalığın sebebinin bulunup ortadan kaldırılması esasına dayanmaktadır. Örneğin; damar tıkanıklığı nedeni ile kalp yetmezliği gelişmiş bir bireylerde tıkalı damarların açılması, en ideal tedavi seçeneği olarak kabul edilmektedir. Ancak damar tıkanıklığının sebep olduğu bir kalp yetmezliği tablosunda süreç uzamış ve kalpte kalıcı hasarlar meydana gelmişse, tıkalı damarların açılması veya değiştirilmesi kalbi tamamen eski gücüne kavuşturup kalp yetmezliğini tamamen düzeltemeyebilir. Bu durumda ömür boyu rutin destekleyici tedavilere ihtiyaç duyulmaktadır. Konjestif kalp yetmezliği tedavisinin en önemli basamağı, sebebe yönelik tedavi seçenekleridir.

KONJESTİF KALP YETMEZLİĞİ İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Konjestif kalp yetmezliği evreleri nelerdir?

Erken evrelerde bireylerde görülen nefes darlığı, çabuk yorulma ve vücutta şişlikler gibi belirtiler mevcut olmakla birlikte kişiler bu şikayetlerine rağmen kimseden yardım almadan günlük işlerini yapıp tamamlayabilir. İleri evrelerde ise günlük aktivitelerini yardım almadan tamamlayamaz. Daha ileri evrelerde ise istirahatte iken dinlenme anlarında bile nefes darlığı mevcuttur. Bu evrelerde konjestif kalp yetmezliği olan bireylerin hastaneye yatırılması ve yapılabilecek her türlü müdahalenin yapılması gereksinimi bulunmaktadır.

Konjestif kalp yetmezliği risk faktörleri nelerdir?

Kalp damar tıkanıklıkları başta olmak üzere ileri yaş, hipertansiyon, diyabet, metabolik hastalıkların yanı sıra kişilerim mevcut olan hastalıkları için verilmiş olan tedavileri almaması ve önerilere uymaması en önemli risk faktörleri arasın yer almaktadır. Aynı zamanda hastalığın ağırlaşma sebepleri olarak da kabul edilmektedir.

Konjestif kalp yetmezliği kimlerde görülür?

Kalp yetmezliği genellikle bir ileri yaş hastalığı olmasına rağmen her yaşta görülebilmektedir. Yalnızca kalp problemi olan bireylerde değil her türlü metabolik hastalıkların seyri sırasında da kalp yetmezliği ortaya çıkabilmektedir.

Konjestif kalp yetmezliği komplikasyonları nelerdir?

Vücuttaki tüm organlar kalp ve damarlar tarafından beslenmektedir. Dolayısıyla kalp yetmezliği görülen kişilerde vücuttaki tüm organların fonksiyonlarında aksamalar ortaya çıkmaktadır.  Beyin, böbrekler, akciğerler, karaciğer ve tüm sistem bu tablodan zarar görebilmektedir. Bu nedenle tedavi de anlık ve duruma göre değişkenlik gösterebilmektedir.  Örneğin; kalp yetmezliğinin seyri sırasında böbrek yetmezliği de gelişebilmektedir. Bu durumda kalp yetmezliği için verilmiş olan bir ilaç böbrek yetmezliği gelişmesi durumunda kesilip başka bir ilaçla değiştirilebilir. Kalp yetmezliğinin seyri sırasında karaciğer problemleri de görülebilmektedir. Bu durumda kan sulandırıcı ilacın dozunun yeniden ayarlanması gerekebilmektedir. Genel olarak kalp yetmezliğinde her türlü komplikasyon gelişimi gözlenmektedir. Bu nedenle bu hastalığın takibi ve tedavisi de duruma göre değişkenlik göstermektedir. Anlık müdahaleler ve dokunuşlara ihtiyaç duyulabilir.

Konjestif kalp yetmezliğinde pulmoner ödem nedir?

Konjestif kalp yetmezliğinde vücut böbrekler aracılığı ile su tutarak kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olmaya çalışmaktadır. Ancak tutulan su miktarı arttıkça bu durum fayda yerine zarar vermeye başlar. Aşırı tutulmuş olan sıvı vücutta her alanda birikmeye başlar. Özellikle akciğerlerde biriken su nefes almayı da zorlaştırmaktadır. Bu durum pulmoner ödem (ciğerlerde su birikimi) olarak adlandırılır.

Konjestif kalp yetmezliği sağ ve ya  sol ne demek?

Kalbin sağ ve sol tarafı birlikte ve koordine olarak çalışır. Bu nedenle kalp yetmezliğini sağ veya sol olarak birbirinden kesin sınırlarla ayırmak olası değildir. Ancak özellikleri açısından bir sınıflandırma gerekirse özellikle nefes darlığı ön planda ise sol kalp yetmezliği vücutta sıvı birikimine neden olacaktır. Ödem söz konusu ise sağ kalp yetmezliği ön planda demektir.

Konjestif kalp yetmezliği kronik midir?

Kalp yetmezliği genellikle kronik bir hastalıktır. Kalp yetmezliğine sebep olan faktör bulunup ortadan kaldırılırsa kalp yetmezliği düzelebilir. Ancak bazı durumlarda hastalığa sebep olan faktör bulunup tedavi edilene kadar geçen sürede kalpte kalıcı bir hasar gelişebilmektedir. Kalbin hasar gördüğü durumlarda etyolojik faktör ortadan kaldırılsa dahi kalp yetmezliği tablosu tamamen düzelmeyebilir.

Konjestif kalp yetmezliği genetik midir?

Kalp duvarlarının genetik olarak kalın olduğu bazı kalp yetmezlikleri ve kalp kaslarının zayıf olduğu bazı kalp yetmezlikleri, ritim bozuklukları genetik geçişli olup bu ve bunun gibi genetik geçişli kap yetmezliği türleri mevcuttur. Ancak bu durum tüm kalp yetmezlikleri için geçerli değildir.

Kalp kaslarını güçlendirmek için ne yapmalı?

Kalp sağlığının korunması için sağlıklı besinlerin tüketimi ve kalp dostu egzersizlerin uygulanması oldukça önemlidir. Hareketsiz bir yaşam, obezite, hipertansiyon, alkol ve tütün kullanımı, insülin direnci vb. pek çok hastalığın görülmesine neden olur. Kalp kaslarını güçlendirmek için düzenli hafif tempolu yürüyüşlerin yapılması önerilir. Yüzme, bisiklet kullanımı, hafif tempolu yürüyüşler kilo artışını engelleyebileceği gibi, yüksek tansiyonun ortaya çıkmasını geciktirir. Belirli periyotlar şeklinde uygulanan kalp dostu egzersizler aynı zamanda insülin direnicinin kontrol altına alınmasına, kalp kaslarının güçlenmesine ve damar sertliği görülen kişilerde kılcal damarın gelişmesine katkı sağlar.

Kalp yetmezliği tamamen geçer mi?

Kalp yetmezliği koruyucu ve önleyici tedavilerle yaşam boyu düzenli takip ve hekim kontörlü gerektirir. Kronik hastalıkların kontrol altında tutulması hayati öneme sahiptir.

Kalp yetmezliği olan hastanın nabzı kaç olmalı?

Genel olarak tansiyon 130/80'den az nabız ise  60-70 atım/dk şeklinde olmalıdır.

Kalp Yetmezliği Hastaları Ne Yememeli?

Kalp yetmezliği görülen kişilere potasyum miktarı bakımından zengin besinler tüketilmesi önerilir. Ancak böbrek yetmezliği bulunan kişilerin potasyum açısından zengin besinleri tüketirken aşırıya kaçmaması oldukça önemlidir. İşlenmiş et (sosis, salam vb.), konserve ürünler, fast food, trans yağ tüketiminden kaçınılmalıdır.

Genç yaşta kalp yetmezliği olur mu?

Genetik yatkınlık, yaşam biçimi ve çevresel faktörlere bağlı erken yaşlarda da ortaya çıkabilen kalp yetmezliği sıklıkla ileri yaşlarda görülür.

Kalp yetmezliği kan tahlilinde çıkar mı?

Kalp rahatsızlıklarında kan değerleri olması gerekenden farklılık göstermektedir. Ancak laboratuvar testlerine ek olarak tanı için ekokardiyografik incelenme gereklidir.