Kemik iliği kanseri tek bir kanseri işaret etmemektedir. Akut lösemiler ve kronik lösemiler olmak iki ana başlık altında kemik iliği kanserleri değerlendirilebilir. Lösemilerin dışında Multipl Myelom da bir kemik iliği kanseridir. Kemik iliği özellikle kalça ve uyluk kemiği olmak üzere bazı kemiklerin merkezinde bulunan süngerimsi yapıya benzer bir dokudur. Kemik iliğinin en önemli özelliklerinden birisi de birçok kan hücresi tipine dönüşebilen kök hücreleri içermesidir. Kemik iliği kanserleri bir başka deyişle hematolojik kanserler tipine ve evresine göre farklı tedaviler gerektirmektedir.
- Kemik İliği Kanseri Nedir?
- Kemik iliği kanserleri nelerdir?
- Kemik İliği Kanseri Belirtileri Nelerdir?
- Kemik İliği Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
- Kemik İliği Kanseri Neden Olur?
- Kemik İliği Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
- Kemik İliği Kanseri Evreleri Nelerdir?
- Kemik İliği Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
- KEMİK İLİĞİ KANSERİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Memorial Ataşehir Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan İsmail Sarı, kemik iliği kanserleri hakkında bilgi verdi.
Kemik İliği Kanseri Nedir?
Vücutta farklı tipte hücreler bulunmaktadır.
- Lökositler: Halk arasında akyuvar, beyaz kan hücreleri ya da savaşçı hücreler olarak bilinen lokösitler enfeksiyonlara karşı savaşan hücrelerdir.
- Eritrositler: Alyuvar ya da kırmızı kan hücreleri olarak bilinen dokulara oksijen taşınmasından sorumlu hücrelerdir.
- Trombositler: Kan pıhtılaşmasına yardımcı olan trombositler pıhtılaşma hücresi veya kan pulcukları olarak da bilinmektedir.
Vücut genellikle bu kan hücrelerini ihtiyaç olduğunda üretir. Bazen, bu hücreler kontrolsüz bir şekilde, çok hızlı ve anormal olarak çoğalabilir. Bu hastalıklar hematolojik kanserler ya da kemik iliği kanserleri olarak bilinir.
Kemik iliği kanserleri nelerdir?
Multipl miyelom nedir?
Kemik iliğinde bulunan plazma hücreleri adı verilen hücrelerde ortaya çıkan bir kanser türüdür. Plazma hücreleri, bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynar ve yabancı partiküller ve mikroplarla savaşmak için gerekli antikorları üretir. Plazma hücreleri anormalleşerek kanser hücresi haline geldiklerinde ve kontrol dışına çıktıklarında, bu hastalığa multipl miyelom adı verilir. Bir tek plazma hücresi kanserleşir, çoğalır ve miyelom hücrelerini oluşturur. Miyelom hücreleri birçok farklı isimle bilinen anormal proteinler (antikor) yapar.
Bununla birlikte, anormal plazma hücrelerine sahip olan ancak aktif multipl miyelom olarak adlandırılacak kriterleri karşılamayan diğer plazma hücre bozuklukları da vardır. Bu diğer plazma hücre bozuklukları şunlardır:
- Belirsiz önemi olan monoklonal gammopati (MGUS) veya klinik anlamı olan monoklonal gammapati (MGCS)
- Smoldering multipl miyelom (SMM)
- Soliter plazmasitom
Bu hastalıkların her birinin tanı konuş şekli, takibi ve tedavileri farklıdır. Ayrıca belli bir süre sonra miyelom hastalığına dönüşebilirler.
Lösemiler
Kemik iliği vücutta bulunan çeşitli kan hücrelerini yapar. Lösemiler, beyaz kan hücrelerinin kanserleridir. Bazen bu tip kanserler diğer kan hücresi tiplerinden de başlayabilir. Kronik lösemiler yavaş ilerleyen kanserler iken, akut lösemiler hızlı ilerleme gösteren kanserlerdir.
Birkaç farklı lösemi türü vardır:
Akut lösemiler nedir?
- Akut lenfoblastik lösemi (ALL): Bu tip lösemi çocuklarda yetişkinlere göre daha yaygındır. Kemik iliği hücrelerinin kötü huylu bir hastalığıdır. Bu hastalıkta, henüz tam gelişmemiş lenfoid hücrelerin aşırı çoğalması ve iliğin normal hücrelerinin yerini alması söz konusudur. Bu hücreler tüm iliği işgal ettiği için normal kan yapımı bozulur ve hastanın kan değerleri düşer.
- Akut miyeloid lösemi (AML): “Akut miyelositik lösemi”, “akut miyelojenöz lösemi”, “akut granülositik lösemi” ve “akut lenfositik olmayan lösemi” gibi birçok başka isimle de anılır. “Akut” kelimesi, bu löseminin tedavi edilmezse hızlıca ilerleyebileceği ve muhtemelen birkaç ay içinde ölümcül olabileceği anlamına gelir. “Miyeloid”, bu löseminin kemik iliğinde başladığı hücre tipini ifade eder. AML’nin çoğu vakası beyaz kan hücrelerine (lenfositler dışında) dönüşecek hücrelerden gelişir, ancak bazı AML vakaları diğer kan oluşturan hücrelerden de gelişebilir. AML kemik iliğinde başlar fakat çoğu durumda hızla kana geçer.
- Her iki akut lösemide de bazen lenf bezleri, karaciğer, dalak, merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik) ve testis tutulumu görülebilir.
Kronik lösemiler nedir?
- Kronik lenfositik lösemi (KLL): Akut lösemiler gibi, kan hücrelerinin yapıldığı kemikler içindeki süngerimsi doku olan kemik iliğinin bir kanseridir. KLL’de “kronik” terimi, tipik olarak diğer lösemi tiplerine göre daha yavaş ilerlemesini anlatmak için kullanılmaktadır. Bu hastalıkta “lenfosit” terimi, kemik iliğindeki etkilenen hücre türünü belirtmektedir. Bu hücreler, vücudun infeksiyonla savaşmasına yardımcı olan lenfositler adı verilen bir grup beyaz kan hücresidir. KLL en yaygın olarak yaşlı yetişkinleri etkiler.
- Kronik miyeloid lösemi (KML): “Kronik miyelojenöz lösemi” olarak da bilinen kronik miyeloid lösemi (KML), kemik iliğinin belirli kan oluşturucu hücrelerinde başlayan bir kanser türüdür. KML’de miyeloid hücrelerin erken (olgunlaşmamış) bir versiyonunda (kırmızı kan hücrelerini, trombositleri ve çoğu tipte beyaz kan hücrelerini (lenfositler hariç) yapan hücreler) genetik bir değişiklik olur. Bu değişiklik, hücreyi KML hücresine dönüştüren BCR-ABL denilen anormal bir gen oluşturur. Lösemi hücreleri büyür ve bölünür, kemik iliğinde birikerek kana geçer. Zamanla, hücreler dalak da dâhil olmak üzere vücudun diğer kısımlarına yerleşebilir. KML oldukça yavaş ilerleyen bir lösemidir, ancak aynı zamanda tedavi edilmesi zor olan hızlı büyüyen akut lösemiye de dönüşebilir. Çoğu KML olgusu erişkinlerde görülür, ancak çok nadiren de çocuklarda görülebilir.
- Kronik myelomonositik lösemi (KMML): Kemik iliğinin lösemi dışında çoğalması ile karakterize “myeloproliferatif hastalıklar” ile kemik iliği tembelliği olarak bilinen ve lösemiye dönüşme özelliği gösteren “myelodisplastik sendrom” hastalığının ara formu olarak bilinen bir kan kanseri türüdür. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (WHO), KMML’yi karışık bir miyelodisplastik / miyeloproliferatif hastalık olarak sınıflandırır. Her yıl 100.000 kişiden yaklaşık üçünde görülür. Genellikle yaşlı yetişkinleri etkiler. Erkeklerde kadınlardan iki kat fazla teşhis edilir. Sadece az sayıda büyük çocuk ve genç yetişkinlerde rapor edilmiştir. Bu hastalıkta; kök hücrede meydana gelen bir değişim neticesinde, monosit denen bir tür beyaz kan hücresinin normal gelişimi bozulur. Monositler ile birlikte monositleri oluşturan olgunlaşmamış diğer kemik iliği hücreleri (miyeloblastlar ve miyelositler) ilik ve diğer organlarda birikir. Bu birikim sonucunda diğer normal kan hücreleri yapılamaz.
Kemik İliği Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Kemik iliği kanserlerinin belirtileri, vücudun neresinden başladığına, hastalık tipine, alt tipine ve hastalığın agresifliğine bağlı olarak değişebilir.
Multipl miyelom kemik iliği kanserinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Kemik ağrısı veya kırıkları
- Yorgunluk
- Sık infeksiyon oluşumu
- İdrar sıklığında değişiklikler
- Bilinç değişiklikleri
- Susuzluk hissi
- Mide bulantısı ya da kusma
- Kilo kaybı
Lösemi belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Nefes darlığı
- Ateş
- Kemik ağrısı
- Kilo kaybı
- Gece terlemeleri
- Lenf bezlerinde ve dalakta büyüme
- Sık infeksiyonlar
- Ciltte solukluk
- Ciltte morarmamalar
- Küçük yaralardan uzun süreli kanama
- Vücut (özellikle kemiklerde) ağrıları
Kemik İliği Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Doktorunuz fizik muayene, tıbbi sorular ve kişinin kanına ve kemik iliği hücrelerine bakan testlere dayanarak hematolojik kanser tanısını koyabilir.
- Tıbbi geçmiş: Doktorunuz tarafından tıbbi geçmişiniz sorgulanarak sağlık alışkanlıklarınız, geçmiş hastalıklarınız ve tedavileriniz hakkında bilgi toplanır.
- Fizik muayene: Doktorunuz tarafından genel vücut muayeneniz yapılır. Bu muayene ile fiziksel sağlığınız alışılmadık bulgular veya belirtiler açısından kontrol edilir. Fizik muayene sırasında lenf bezeleriniz, dalak ve karaciğeriniz büyüme olup olmadığı açısından incelenecektir.
- Tam Kan Sayımı (CBC): Bir kan örneği toplanır ve çeşitli parametreleri ölçmek için incelenir. Kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar), beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) ve trombositlerin (pıhtılaşma hücreleri) miktarı, alyuvarlara bağlı hemoglobin miktarı, hematokrit adı verilen kırmızı kan hücrelerinden oluşan numunenin oranı bu tetkik ile saptanır.
- Kan ve idrar biyokimya testleri: Organların ve dokuların kan dolaşımına saldığı belirli maddelerin seviyelerini ölçmek için yapılan bir kan örneği analizidir. Bu maddelerin alışılmadık derecede yüksek veya düşük seviyeleri hastalığın tanısında yardımcı olabilir.
- Periferik kan yayması: Doktorunuz, kan örneğinizi mikroskop altında kontrol ederek kan hücrelerinin şeklindeki değişiklikleri inceler. Özellikle akut ve kronik lösemilerin teşhisinde çok önemlidir. Doktorunuz aynı zamanda beyaz kan hücrelerinin miktarını ve türünü ve trombosit sayısını da bu şekilde kontrol eder.
- Kemik iliği aspirasyonu ve kemik iliği biyopsi işlemi: Kemik iliği aspirasyon ve biyopsi işlemi bazı büyük kemiklerinizde bulunan ve süngerimsi bir doku olan kemik iliğinin toplanması ve incelenmesi için yapılan bir işlemdir. Kan ve kemik iliği kanserleri de dâhil olmak üzere çoğu kan ve ilik hastalığının tanısını koymak ve takip etmek için kullanılır. Kemik iliği biyopsi ve kemik iliği aspirasyonu çoğunlukla aynı zamanda yapılır.
- Sitogenetik analiz: Kemik iliği örneğiniz alındıktan sonra genetik anormallikleri aramak için doku hücrelerinin mikroskop altında analizi yapılır.
- İmmünhistokimya: Kemik iliği hücrelerinin yüzeyindeki belirteçlerin analizidir. Doktorlar, bunları kanser hücrelerinin türünü belirlemek için bağışıklık sisteminin sağlıklı hücreleri ile karşılaştıracaklardır.
- Akış sitometrisi: Akış sitometri testi hücre yüzeyi üzerindeki tümör belirteçlerinin boyutu, şekli ve varlığı gibi hücrelerin diğer özelliklerini ortaya koyar. Bu test için hücreler floresan bir boyayla işaretlenir ve bir sıvıya yerleştirilir. Hücrelerden bir ışık demeti geçilerek, ışığın saçılma şekline bakılarak hücrelerin özellikleri tespit edilebilir. Tüm hematolojik kanserlerin tanısında yardımcı bir analizdir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: Farklı açılardan belirli vücut bölgelerinde birkaç X-ışını imgesi oluşturmayı içeren bir testtir. Organ ve dokuların daha net görülmesini sağlamak için bazen bir ilaçlı su içirilebilir veya damar yolundan verilebilir. Lenf nodları veya dalağın büyüyüp büyümediğini anlamak için göğüs, karın ve/veya pelvisin bilgisayarlı tomografi taraması yapılabilir.
- Gen mutasyonu testi: Kanserli hücrelerdeki genlerde anormallik olup olmadığını aramak için kan veya kemik iliği örneğini inceleyen bir laboratuar testidir. Çeşitli hematolojik kanserlerde hem hastalığının tanısının belirlenmesinde, hastalık seyrinin anlaşılmasında ve tedavinin düzenlenmesinde yardımcı olabilir.
Kemik İliği Kanseri Neden Olur?
Vücutta farklı tipte kan hücreleri bulunmaktadır. Vücut ihtiyaç duydukça farklı tipteki bu hücreleri üretmektedir. Bu hücreler sonradan kazanılan bazı genetik bozukluklar neticesinde kontrolsüz bir şekilde, çok hızlı ve anormal olarak çoğalabilir. Bu hastalıklar hematolojik kanserler yani kemik iliği kanserleri olarak bilinir. Hücrelerin normalden daha hızlı ve anormal olarak çoğalmasının sebepleri net olarak bilinmemektedir.
Kemik İliği Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
Kronik Miyeloid lösemi hastalığında özellikle risk faktörleri arasında radyasyon suçlanır.
- Multipl Miyelom hastalığında ise özellikle tarım ilaçları, böcek öldürücüler risk faktörleri arasında sayılabilmektedir.
- Radyasyon ve tarım ilaçlarının haricinde ileri yaş özellikle Multipl Miyelom ve akut ve kronik lösemilerde risk faktörüdür. Ancak akut lösemilerin ve nadiren diğer hematolojik kanserlerin genç ve orta yaşlarda da görülebildiği unutulmamalıdır.
- Kadınlara oranla erkeklerde kemik iliği kanserleri az da olsa daha fazla görülmektedir.
- Kemik iliği kanserlerinde her ne kadar genetik bir geçiş olmasa da ailede kemik liği kanseri hikayesinin olması riski artırabilir. Özellikle aile yakınlarında kronik lenfositik lösemi olan kişilerin senede bir kez kan sayımı kontrolü yaptırması önerilebilir.
Kemik İliği Kanseri Evreleri Nelerdir?
Akut lösemilerde kanser evrelemesi yoktur.
Multipl Miyelom hastalığında laboratuvar değerlerine göre evreleme yapılmaktadır.
Kronik Miyeloid löseminin 3 evresi bulunmaktadır. Kronik Miyeloid Lösemi evreleri dalak boyutu, hastanın yaşı, lösemi hücrelerinin oranı ve bazı kan tetkiklerine göre belirlenmektedir. İlk evre kronik stabil faz olarak isimlendirilmektedir. Akselere faz denilen 2. Evre ise hızlanmış evre olarak da bilinmektedir. Blastik evre adı verilen 3. Evre Kronik Miyeloid Lösemi ise hastalığın akut lösemiye dönüştüğü evredir.
Kronik Lenfositik Lösemi için 5 evre vardır
• Evre 0 da sadece lenfosit yüksekliği ve beyaz küre yüksekliği vardır.
• Evre 1 de bu yüksekliklere ilaveten patolojik lenf bezleri bulunur.
• Evre 2 de bunlara ilaveten dalak büyüklüğü saptanır.
• Evre 3 hastalığa bağlı kansızlık olduğunun gösterilmesi gerekir.
• Evde 4 de trombosit sayısının hastalığa bağlı 100 binin altında olması gerekir.
Kemik İliği Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kemik iliği kanseri tedavisi son derece bireyseldir ve kanserin kapsamı ve kişinin genel sağlığı da dâhil olmak üzere birçok faktöre bağlıdır.
Tedavi, kanseri iyileştirmek, yayılmasını önlemek veya bazen kişinin daha rahat olmasını sağlamak amacı ile yakınmaları en aza indirmek için kullanılabilir.
Artık kan veya kemik iliğinde herhangi bir anormal hücre olmadığında, kişinin remisyonda olduğu söylenir.
Kemik iliği kanserlerinin tedavisi şu şekilde sıralanabilir;
Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya çoğalmalarını önlemek için verilen ilaçlardır. Birçok farklı kemoterapi tedavisi vardır. Damar içine serumla verilebileceği gibi, hap olarak da ağızdan alınabilir.
Hedefe yönelik tedavi (Akıllı moleküller): Kanser hücresinin oluşumundan sorumlu genetik ve moleküler mekanizmalara ya da kanser hücresinin üzerindeki o hücreyi tanımlayan kimlik belirteçlerine karşı geliştirilen tedavilerdir. İlacın tipine göre ağızdan hap veya damardan serum şeklinde verilebilirler. Her ilacın kendine özgü etki ve yan etkileri mevcuttur.
Kök hücre nakli: Kök hücre nakli bazı durumlarda bir seçenek olabilir, ancak herkes bu tür bir tedaviye aday değildir. Akut lösemilerde kök hücre nakli, hastalığın risk grubuna bakıldığında kötü risk özellikleri taşıyorsa, kemoterapi sonrası kemik iliği normalleştikten sonra önerilmektedir. Kronik lösemilerde nakil ilk tercih değildir, hastalığın gidişatına göre karar verilir. Nakledilecek kök hücreler damar içine verilmeden önce hastanın mevcut kemik iliğini öldürmek için yüksek dozda kemoterapi verilmesi gerekmektedir.
KEMİK İLİĞİ KANSERİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Kemik iliği kanserlerinde tedavi sonrası klinik sonuçlar nelerdir?
Kemik iliği kanseri tanısından sonraki durum hastadan hastaya önemli ölçüde değişmektedir. Erken teşhis olan birçok hasta tedaviye iyi yanıt verir ve remisyona girdikten sonra yıllarca kanserden kurtulur.
Bazı durumlarda kanser agresif olabilir ve tedaviye yanıt görülmeyebilir. Ek olarak, hem kanserin kendisi hem de kanser tedavileri, ciddi infeksiyon veya böbrek yetmezliği gibi hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilir.
Kanser araştırması sürekli yeni tedaviler ve umut verici ilaçlar geliştirmektedir. Bu hastalıklara yakalanan kişi mevcut farklı tedavi seçenekleri hakkında doktoru veya uzmanıyla konuşmalıdır.
Kemik iliği kanserleri ne kadar yaşar?
Kemik iliği kanserlerinde yaşam süresi hastalığın tipi, yaygınlığı ve evresi gibi kriterlere göre farklılık gösterebilmektedir. Her hastanın tedaviye vereceği yanıtın farklı olabileceği de unutulmamalıdır.
Genel olarak bahsetmek gerekirse;
Kemik iliği kanserlerini akut lösemiler ve kronik lösemiler olmak üzere iki ana başlık ve bunun yanında Multipl myelom denilen kemik iliği kanserini ayrı ayrı değerlendirmek gerekmektedir.
- Akut lösemiler tamamen şifa sağlanabilir hastalıklardır. Hem akut miyeloid lösemi (AML) hem akut lenfoblastik lösemi (ALL) için hastaların büyük bir çoğunluğunun tam şifa şansı mevcuttur.
- Kronik lösemilerde kronik miyeloid lösemide erken dönemde tedaviye başlanırsa hastaların genel sağ kalımları toplumun genel sağ kalımına eşittir.
- Kronik Lenfositik Lösemi tamamen şifa sağlanabilir bir hastalık değildir. Hastalığın uyutulduğu yani normale getirildiği dönemden bahsedilebilir. Akıllı ilaçlarla bu süreler oldukça uzatılmaktadır. Yavaş seyirli bir hastalıktır.
- Multipl miyelom için de tam şifa sağlanamamaktadır. Yeni tedavi yöntemleri ile kronik hastalık zeminine geçmektedir.
Kemik iliği kanseri nasıl beslenmelidir?
Kemik iliği kanseri hastalarının beslenmesi belirli durumlara göre farklılık gösterebilmektedir. Kemik iliği kanserinin kemoterapi tedavisi sırasında en sık karşılaşılan durum Nötropenidir. Nötropeni, WBC olarak bilinen lökositlerin bir alt tipi olan nötrofillerin sayısının düşmesidir. Bu durum enfeksiyon riskini artırdığı için hastaların beslenmede hijyene çok dikkat etmesi gerekmektedir. Bu nedenle mümkün olduğu kadar hijyenik ve iyi pişirilmiş yiyecekleri tüketmesi gerekir. Çiğ meyve ve sebze tüketimi genellikle önerilmemektedir. Ancak çiğ meyve ve sebze tüketilecekse hijyeni konusunda emin olunmalıdır.
Kemoterapi alınmayan durumlarda günlük taze meyve sebze tüketimine dikkat edilmeli ve bol su tüketilmelidir.
Kemoterapi alınan dönemde kan değerlerindeki değişikliklerin yanı sıra ishal gibi rahatsızlıklar da yaşanabilmektedir. Bu durumda bol su tüketimi, lifli gıdaların tüketilmesi, pişmiş patates gibi kuru yiyeceklerin tercih edilmesi önemlidir.
Aynı şekilde kemoterapi döneminde ağızda metalik tat alma hissi gelişebilir. Aşırıya kaçmamak kaydıyla hafif baharatlı yiyeceklerin tüketilmesi tavsiye edilebilir.
Hastalarda iştah azalması yaşanıyorsa sık ve az öğünlerle beslenilmelidir.
Kemik İliği Kanseri Nasıl Belli Olur?
Kemik iliği kanseri hangi testle anlaşılır? Sorusu hastaların merak ettiği konuların başında gelmektedir. Kemik iliği kanserleri nasıl belli olur? Sorusunu yanıtı genel olarak şu şekilde cevaplanabilir;
- Akut lösemiler kanın mikroskobik incelenmesi olan periferik kan yayması denilen bir testle anlaşılabilir. Ancak akut löseminin alt tipini yani Akut miyeloid lösemi (AML) ya da Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) olup olmadığı anlamak için kemik iliğini işgal eden hücrelerin yüzey belirteçlerini gösteren akış stometri (Flow stometri) denilen özel bir test yapılmaktadır.
- Kronik Miyeloid Lösemi (KML) için özel bir kromozom bozukluğunun ve bu kromozom bozukluğu (9 ve 22. kromozomun translokasyonu) neticesinde gelişmiş patalojik genin (BCR-ABL) gösterilmesi gerekir. Kronik miyeloid lösemi tanısında kemik iliği biyopsisi şart değildir. Fakat hastalığın risk grubunun, evrelemesinin ve klinik seyrinin belirlenmesi için yapılabilir.
- Kronik Lenfositik Lösemi (KLL) için periferik kan yayması testi yapılır. Testte olgun lenfositlerin artışı ve periferik yayma yapılırken o lenfositlerin ezilmesiyle ortaya çıkan “basket hücreleri”nin görülmesiyle şüphelenilir. Kesin tanı akış sitometri denilen bu hücrelerin yüzey antijenlerini yani kimlik belirteçlerini gösteren testle gösterilir. Kemik iliği biyopsisi tanı için şart değildir.
- Multipl Miyelom tanısında kemik iliği biyopsisi şarttır. Anormal plazma hücrelerinin kemik iliğinde belli bir oranda görülmesi gerekir. Ayrıca anormal plazma hücrelerinin ürettiği anormal proteinlerin kan ve idrarda gösterilmesi hem tanı hem de hastalığın tedavi yanıtının takibinde önemlidir.
Kemik İliği Kanseri Kanda Çıkar Mı?
Akut lösemilerde kandaki lökosit sayısının yüksek ya da düşük oluşuna eşlik eden kansızlık ve trombosit düşüklüğü şüpheyi artırır.
Kronik lenfosittik lösemide WBC denilen beyaz kan hücrelerinin artışıyla birlikte lökositin alt tipi olan lenfosit sayısının belirgin artışı şüpheyi artırabilir.
Kronik Myeloid Lösemi de WBC denilen lökositlerin aşırı artması tanıda şüpheyi artırır.
Ancak;
Kan değerlerindeki bazı parametlerin yüksekliği ya da düşüklüğü kemik iliği kanseri olduğunuzu göstermez. Kandaki belli değerlerin yükselip belli değerlerin düşmesi şüpheyi artırabilir ama kan değerlerindeki bu değişiklikler farklı rahatsızlıklardan da kaynaklanabilmektedir.
Kemik iliği kanseri lösemi midir?
Kemik iliği kanseri genel bir ifadedir. Akut ve kronik lösemiler bu tanımın içindedir. Bunlara ek olarak Multipl Miyelom denilen plazma hücrelerinin kanserleşmesi ile oluşan kemik iliği kanseri de bu tanıma eklenebilir.
Kemik iliği kanseri ilk belirtileri nelerdir?
Kemik iliği kanserleri kanserleşen hücrelerin kemik iliğini işgal etmesi ve kan yapımını bozmasına bağlı olarak kansızlık ve kansızlık belirtileriyle ortaya çıkabilmektedir.
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Solgunluk
- Uyku hali
- Eforla yaşanan nefes darlığı
- Çarpıntı
- Vücut ağrıları
- Kas ve kemik ağrıları
- Beyaz küre sayısı düşüklüğüne bağlı sık enfeksiyon
- Ateş
- Trombosit denilen pıhtılaşma hücrelerinin düşmesine bağlı her türlü kanama, ciltte morarmalar yaşanabilir.
Kemik iliği kanserlerinin ilk belirtisi genellikle kan değerlerinde yaşanan değişikliklere bağlı yaşanmaktadır.
Kemik iliği kanseri iyileşir mi?
- Özellikle akut lösemiler tamamen şifa sağlanabilen hastalıklardır.
- Kronik Miyeloid Lösemi(KML) ilaçla kontrol altında tutulan ve erken evrede yakalandığında genel sağ kalımın toplumun ortalama sağ kalımına eşit olduğu bir hastalıktır.
- Kronik Lenfositik Lösemi(KLL) ve Multipl Miyelom hastalıklarında tamamen şifa şansı yoktur. Hastalık ilaçlarla kontrol altında tutulur.
İlik kanseri kaç yaşında olur?
- Multipl Miyelom, Kronik Lenfositik Lösemi (KLL) ve Kronik Miyeloid Lösemi(KML) ileri yaş hastalığı olarak bilinmektedir .Genellikle 60 yaş civarında görülür.
- Akut Miyeloid Lösemi (AML) ve Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) hem çocukluk hem genç hem de ileri yaşlarda görülen kemik iliği kanserleri türüdür.
İlik kanserinin son evresinde neler olur?
Akut lösemiler için evre kavramı yoktur. Akut lösemiler ani başlangıçlı kanserlerdir. Akut kelimesi zaten bu ani başlangıcı ve hızlı seyri göstermek için kullanılır. Akut lösemiye acilen tedavi başlanmazsa ortalama sağ kalım süreleri kısa olduğu için acil tedavi gereken bir hastalıktır.
Kronik Miyeloid Löseminin (KML) son evresi blastik evre olarak tanımlanmaktadır. KML Blastik evre hastalığı akut lösemiye dönüştüğünü işaret etmektedir.
Kronik Lenfositik Lösemi (KLL) erken evrelerde tedavi gerektirmeyen “bekle-gör” stratejisinin uygulandığı bir hastalıktır. Son evre yani ileri evre tedavi edilmesi gereken evreyi ifade etmektedir. KLL son evrede dalak büyüklüğü, kemik ağrıları, kan değerlerinin düşmesi, trombosit sayısının düşmesine bağlı kanama bulguları gözükebilir
Multipl Miyelom hastalığının son evresinde kemik iliği işgaline bağlı kansızlık belirtileri yaşanabilir. Lökosit sayısının düşmesine bağlı sık enfeksiyon trombosit sayısının düşmesine bağlı kanama bulguları görülebilir.
İlik kanseri tehlikeli midir?
İlik kanseri tehlikelidir. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül bir hastalıktır.
Kemik iliği yetmezliği kanser midir?
Kemik iliği yetmezliği “Aplastik anemi” ve “Myelodisplastik sendrom” adı altında ikitürü vardır.
Myelodisplastik sendrom akut lösemi öncesi durumu gösteren bir hastalıktır. O yüzden kanser olarak kabul edilir.
Aplastik anemi denilen kemik iliği yetmezliği de kök hücredeki bozukluktan dolayı ileri dönemde akut lösemiye dönüşebilmektedir.
Kan Kanseri Ve İlik Kanseri Aynı şey mi?
Kan kanseri de ilik kanseri de hematolojik kanserleri anlatmak için kullanılan ifadelerdir. Kan kanseri ifadesi daha çok akut lösemi için kullanılan bir ifadedir. Ancak Kronik Lenfositik Lösemi, Kronik Miyeloid Lösemi hem kemik iliği hem kan kanseri olarak ifade edilebilir. Multipl Miyelom ise plazma hücrelerinin kemik iliğinde yerleşim göstermesinden dolayı kemik iliği kanseri olarak belirtilir.
Güncelleme Tarihi : 18 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 1 Kasım 2022