Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Nedir? Miyokardit Belirtileri ve Tedavisi

Kalbin büyük bir kısmını oluşturan kalp kası çeşitli sebeplerden dolayı iltihaplanabilir. Bu da kalple veya vücudun tamamıyla ilgili bazı olumsuz durumlara neden olabilir. Kalp kası iltihabında, her hastalıkta olduğu gibi erken teşhisin önemi büyüktür. Memorial Şişli Hastanesi Kardiyoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Hatice Betül Erer, kalp kası iltihabı hakkında bilgi verdi.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Nedir?

Miyokardit, miyokard yani kalp kasının veya kalp duvarının orta kas tabakasının iltihaplanması sonucu göğüs ağrısı, nefes darlığı ya da hızlı veya düzensiz kalp ritimlerinin meydana geldiği bir hastalıktır. Miyokard yani halk diliyle kalp kası kalbin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Kalp kası da diğer kaslar gibi iltihaplanabilir. Bakteriler, virüsler, mantarlar, otoimmün hastalıklar da buna neden olabilir. Kalp kası hastalıklarının yaklaşın yüzde 25'ini oluşturan kalp kası iltihabında kalp kası hücreleri bozulmaktadır.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Belirtileri Nelerdir?

Kalp kası iltihabı belirtileri hemen görülmeyebilir, yavaşça gelişebilir. İlk zamanlardaki belirtiler pek çok hastalığa benzeyebilir. Genelde belirtiler grip ve zatürree gibi hastalıklara benzemektedir. Bazı kişilerde belirtiler aniden çıkar.

Miyokardit yani kalp kası iltihabının belirtileri şunları içerir:

• Göğüs ağrısı
• İstirahat ya da hareket halindeyken nefes darlığı
• Bacaklarda, ayak bileklerinde ve ayaklarda şişme
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Anormal vücut yorgunluğu
• Tenin soluklaşması
• Ateş
• Kas ve eklem ağrıları
• İştah azalması
• Mide bulantısı
• Sebepsiz kilo kaybı
• Öksürük

Ancak kalp kası iltihabının belirtileri hastadan hastaya değişmektedir. Belirtiler iltihabın şiddetine ve süresine göre de farklılık gösterebilir. Düşmeyen ateş ve aşırı yorgunluk, nefes darlığı durumu varsa doktora başvurmak en doğru olanıdır.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Nedenleri Nelerdir?

Vücudun farklı bölgelerinde virüs, bakteri, parazit ya da mantarların neden olduğu enfeksiyonlar ve bazı otoimmün hastalıklar miyokardite neden olabilir. Miyokardit oluşumunda çoğunlukla etken viral enfeksiyonlardır. Ancak difteri ve lyme hastalığına yol açan bakteriler, lupus gibi sistemik hastalıklar da miyokardite neden olabilir. Tüm bunların yanı sıra, toksik reaksiyona yol açan bazı ilaçlar, antibiyotikler ve uyuşturucu madde kullanımı da kalp kasının iltihaplanmasına yol açabilir. Kişinin bağışıklık sistemi güçlüyse sistem mikroplarla savaşır bir sorun oluşmaz. Ama bağışıklık sistemi düşük olan kişiler bu konuda başarısız olabilir. Kalp kası iltihabı ayrıca mantarlardan da oluşabilir.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Teşhisi Nasıl Konulur?

Kalp kası iltihabı teşhisinde doktor öncelikle belirtileri ve tıbbi geçmişi gözden geçirerek detaylı bir anamnez alır. Bundan sonra fiziki muayene yapar ve steteskopla kalbi dinler. Bunun dışında bazı testler yapılır. Bu testleri şöyle sıralamak mümkündür:

Kan testi

Kardiyoloji uzmanı kalp kası iltihabından şüphelenmişse miyokardit ilişkili enfeksiyonların varlığının kontrolü için kan testlerinin yapılması gerekebilir.

Transtorasik ekokardiyogram

Bu testle kalp boşlukları ve kapak yapıları görüntülenir.Kalp kasının fonksiyonu değerlendirilir. Görüntüleme de ultrasound probu göğsün önüne yerleştirilir ve görüntüleme için ultrason dalgaları kullanılır.

Elektrokardiyogram

Bu testle kalbin elektriksel aktivitesi izlenir. Anormal kalp ritmi gözlenir. Vücudun çeşitli yerlerine konan iletici uçlar (elektrotlar) vasıtasıyla ortaya çıkan elektrik değişiklikleri yükseltilerek kaydedilir. EKG kalp hastalıklarının teşhisinde hekimin muayenede bulduğu araz ve belirtiler ile birlikte değerlendiğinde, diğer tahlil ve filmler de göz önünde bulundurulduğunda yardımcı olur.

Göğüs röntgeni

Akciğer sorunları da kalp kası iltihabıyla aynı semptomlara neden olabilir. Ayırıcı tanı için göğüs filmi de istenebilir.

Holter

Kalp ritmini görebilmek için hastaya ritim holter takılabilmektedir.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kalp kası iltihabında ritim sorunları ve kalp yetmezliği görülebileceği için hastalara bazı ilaçlar verilir. Bu ilaçlar kalp kasının fonksiyonlarını desteklemeye yardımcı ve ritim bozukluğu gelişmesini engelleyen ilaçlardır. Vücutta ödem varsa sodyumun kullanılmasını ve sıvı akışının sağlıklı olmasını sağlayan diüretik ilaçlar da hastaya verilmektedir. Ancak bazı hastalarda durum ağır seyredebilir. Bu hastalar da hastanede yatırılmaktadır. Hastanede damar yolundan verilen ilaçlar daha hızlı kalbe ulaşır ve kalbin yükünün azalmasına yardım eder. Kalp kası iltihabında tedavi hastaların klinik durumuna, kalp fonksiyonlarının durumuna göre belirleniR. Genelde hafif kalp kası iltihabı durumlarında dinlenme ve ilaç tedavisi verilir. Ancak kalp atışları düzensiz olan, kalp fonksiyonları bozulmuş olan hastalar hastaneye yatırılır. Çok ciddi durumlarda da ventiküler destek cihazı, aort pompası gibi tedavi yöntemleri uygulanır. Hastalık çok şiddetliyse kalp nakli gerekebilir.

Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Hakkında Sık Sorulan Sorular 

Kalp kası iltihabı covid nedeniyle olur mu?

Covid-19 pandemisi, ilk çıktığı dönemde temelde bir akciğer hastalığı olarak tanımlanmış olsa da, hastalığın zaman içinde tanınmasıyla birlikte başta damar tutulumu olmak üzere vücutta hemen tüm organ sistemlerini etkilemektedir. Covid-19’un ilk olarak akciğerlerde yoğun bulunan ACE2 reseptörleri ile vücuda giriş yaptığı biliniyordu. Bu nedenle ilk odak noktamız akciğerler oldu. Ancak ACE2 reseptörlerinin yoğun bulunduğu diğer bir bölge de tüm kan damarlarının iç yüzeyini adeta teflon bir kaplama gibi saran Endotel hücreleridir. Bu hücrelerin de virüs tarafından tutulumu sonucunda yaygın damar hastalığı ortaya çıkabilmektedir. Covid-19 virüsünün kalp kası ve etrafındaki hücreleri (Perisitler) tuttuğu bilinmektedir.  Koronavirüs geçiren hastalarda ciddi kalp kası hasarı ve damarlarda bozulmalar görülebilmektedir. Yapılan bazı çalışmalarda; hastanın kalbinde herhangi bir klinik problem olmasa bile yüzde 75 civarında kalp kasının tutulduğu görülmektedir. Özellikle belli riskleri de olan; koroner arter hastalığı olan insanlarda, artmış damar hasarından dolayı çok kritik olmayan darlıklarda dahi darlığı yaratan plağın aniden patlayabildiği ve kalp damarını tıkayarak krize sebep olabildiği gösterilmiştir.

Kalp kası iltihabı aspirin kullanmayı gerektirir mi?

Covid-19’la birlikte koroner arter hastalığı olan kişilerin kan sulandırıcıları kullanmaları önerilmektedir. Zaten bilinen koroner arter hastalarının çoğunda aspirin veya başka kan sulandırıcıların ömür boyu kullanımı önerilmiş olduğundan, halihazırda kullanan hastaların devam etmeleri ve hekimlerine Covid olduklarını bildirerek ilave bir öneri konusunda danışmaları önerilir.  Kan sulandırıcı kullanımına dikkat etmek gerekmektedir. Kan sulandırıcıların hayat kurtarmasının yanında belli riskleri de vardır; vücutta kanamalara neden olabilmektedirler. Bu nedenle kan sulandırıcının doktorun önereceği şekilde kullanılması, kişilerin bu tür ilaçları gelişigüzel almamaları hayati derecede önem taşımaktadır.

Kalp kası iltihabını belirten kan testlerinde neler görülür?
Bu hastalarda kalp kası zarar gördüğü için, kalp doku hasarını gösteren troponin gibi kalp enzimleri yükselir. Hastanın sedimantasyonu, CRP'si ve prokalsitonin değerleri yüksek gelebilir.

Kalp kası iltihabı tedavi edilmezse ne olur?

Kalp kası iltihabında, kalp kasının hasarına göre mutlaka ilaç tedavisi başlamak gerekir. Ağır hastalarda ölüm riski vardır. Bu hastaların sürekli kontrol altında tutulması gerekir.

Kalp kası iltihabı tamamen iyileşir mi?

Pek çok hasta tamamen iyileşir. Ama hastaların bir kısmında bu hastalığa bağlı olarak ciddi kalp sorunları oluşabilir. Eğer kalp kası iltihabı bebeklerde olmuşsa daha ağır seyreder ve kalpte kalıcı sorunlar bırakabilme ihtimali yüksek olur.

Kalp kası iltihabı ne kadar sürede iyileşir?

Bu durum hastadan hastaya değişiklik göstermektedir. Başlangıçta ki hasarın derecesi çok önemlidir. Bazı hastalar 2-4 hafta aralığında iyileşirken, ağır vakalarda kalıcı kalp büyümesi ve kalp yetersizliği gelişebilir.

Kalp kası iltihabı hastaları ne yapmalı?

Bu hastalar ilaçla birlikte bolca dinlenmelidir. Stresten ve kalbi yoracak işlerden uzak durmalıdır. Hastalar sigara ve alkol kullanmamalıdır. Sağlıklı ve düzenli beslenme alışkanlığı olmalı. Öğünler az ve sık yenmeli ve beslenmede tuz azaltılmalıdır.

Kalp kası iltihabını önlemenin yolları nelerdir?

Kalp kası iltihabı için özel bir önlem yoktur ancak bazı enfeksiyonlardan korunmak önemlidir. Grip ve benzeri hastalıklardan korunmak önemlidir. Gripli biriyle aynı ortamda bulunmamak bir önlem olabilir. İyi bir el hijyeni korunmanın başlangıcıdır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak gerekir. Kızamıkçık, grip, koronavirüs, kabakulak, hepatit B ve A gibi hastalıklar için  aşılarınızın olduğundan emin olun. Kalp için toksik olabilecek ilaç kullanımlarında, özellikle kemoterapi ilaçlarında doktor uyarılarınızı çok dikkatli dinleyin ve mutlaka kalp kontrollerinizi yaptırmalısınız.

Kalp kası iltihabı kalbi nasıl etkiler?

Kalp kası iltihabı kalbi büyütür ve zayıflatır, yara dokusu oluşturur ve bundan dolayı kanı pompalama fonksiyonu zayıfladığı için vücutta kan ile oksijeni dolaştırmak için daha fazla çalışır. Bu da kalbe büyük bir yük bindirir.

Kalp kası iltihabı tekrarlar mı?

Kalp kası iltihabı tekrarlayabilir ama bu risk düşüktür.

Kalp kası iltihabı kaç kişide görülür?

2010 yılındaki araştırmalara göre 160 bini kadın, 240 bini erkek olmak üzere dünya çapında 400 bin kişinin kalp kası iltihabından öldüğü görüldü. Araştırmalara göre testosteronun enfeksiyona karşı bağışıklık tepkisi üzerindeki etkilerinden dolayı genellikle erkekler, kadınlara göre daha fazla risklidir.

Çocuklarda kalp kası iltihabı görülür mü?

Çocuklarda da bebeklerde de kalp kası iltihabı görülebilir.

Çocuklarda kalp kası iltihabı olma sebepleri nelerdir?

Çeşitli enfeksiyonlar, ilaçlar, kimyasallar, radyasyon, vücudun farklı organlarında iltihaplanmaya neden olan bazı hastalıklar çocuklarda kalp kası iltihabı sebepleri arasında sayılabilir. Bazı çocuklar tamamen iyileşir, bazılarında ciddi kalp yetmezliği gelişebilir. Viral enfeksiyonlar, örneğin grip, adenovirüs, kızamıkçık gibi virüsler de çocuklarda kalp kası iltihabı nedeni olabilir. 2 yaşından büyük çocuklar daha az semptom gösterebilir. Hamilelik sırasında annenin geçirdiği bir enfeksiyon bebeğe geçebilir. Bu bebeklerde de kalp kası iltihabı görülebilir. Kalpteki zayıf kan akışı nedeniyle çocukların karaciğer ve böbrekleri zarar görebilir. Çocukların yüzde 10 ila 20'si iyileşirken, yüzde 80'inde kronik kalp hastalığı gelişebilir. Çocukların uzman bir kardiyolog tarafından izlenmesi çok önemlidir. Bu çocukların ileride ritim sorunları, kalp yetmezliği yaşamaları mümkün olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.