İlaç alerjisinin belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Her yaşta görülebilen ilaç alerjisi erişkin yaş grubunda daha sık izleniyor. İlaç kullanımının artması, genetik geçiş ve kişinin bağışıklık sistemi nedeniyle ortaya çıkan ilaç alerjisinin teşhisinin doğru bir şekilde konulması gerekiyor. Çünkü gereksiz yere ilaç alerjisi tanısı almak, hastanın ihtiyacı olduğu durumda ilacı kullanamamasına ve tedavisinin aksamasına neden olabiliyor. Bu tanıyı alan kişilere uygulanan duyarsızlaştırma tedavisi ile alınması gereken ilaçların kullanılması sağlanıyor.

İlaç alerjisi nedir?

İlaç alerjisi belirli bir ilacın uygun dozda kullanımından kısa süre sonra ortaya çıkan bağışıklık sisteminin öngörülemeyen anormal reaksiyonudur. Bu reaksiyonlar basit cilt döküntüsüne neden olabileceği gibi ağır yaşamı tehdit eden sistemik reaksiyonlar ya da alerjik şoka (anafilaksi) da yol açabilir.

İlaç alerjisinin belirtileri nelerdir?

İlaç alerjilerinin belirtileri farklılık gösterebilir. Gerçek ilaç alerjilerinin belirtileri arasında kaşıntı, ciltte kızarıklık ve döküntü, nefes darlığı, burunda akıntı, tansiyon düşmesi, ishal, kusma, bayılma ve anafilaksi bulunur. Bu belirtiler ilaç alımından kısa bir süre sonra ortaya çıkabileceği gibi, ilaç ateşi, ilaca bağlı kansızlık, karaciğer ve böbrek patolojileri gibi bazı durumlarda ilaç alımından haftalar sonra da görülebilir.

İlaç alerjisinin nedenleri nelerdir?

İlaç alerjisinin nedeni bireyin tamamen kendi bağışıklık sistemi ve var olan hastalıkları ile ilişkili olan bir durumdur. Kişinin alerjik yapıda olması, herhangi bir ilaca karşı alerjisinin olması, çok fazla ilaç kullanılması, genetik faktörler bu nedenleri oluşturmaktadır.

İlaç alerjisinin teşhisi nasıl konulur?

İlaç alımıyla karşılaşılan her sorun ilaç alerjisi olarak değerlendirilmemelidir. İlaç alımı ile karşılaşılan sorunların gerçekten alerjik reaksiyon olup olmadığını belirlemek için mutlaka alerji hekimi ile irtibat kurmak gerekir. Teşhiste hastanın öyküsü ve testler önem taşımaktadır. Hastanın anlattıkları doğrultusunda şüphelenilen ilaç ile ilgili olarak öncesinde yapılan araştırmalarda kullanılan kan testleri, ilaca özel cilt testleri ve ilacın kontrollü olarak tekrar uygulanması gibi yöntemlerle tanı konulmaya çalışılır.

İlaç alerjisi nasıl tedavi edilir?

İlaç alerjisi olanlar öncelikle hayati önem olmadıkça alerji geliştirdiği ilaçları kullanmaktan kaçınmalıdır. Alerji gelişen ilaç grubuna ihtiyaç olduğunda bireyin güvenle kullanabileceği alternatif ilaçlar alerji hekimi tarafından testlerle belirlenmelidir. Ancak kişinin alerji geliştirdiği ve bu ilaç dışında da tedavi seçeneği olmadığı durumlarda, ilaca karşı “Duyarsızlaştırma” (Desensitizasyon) tedavisi uygulanmaktadır. Özel bir tedavi yöntemi olan duyarsızlaştırma yönteminde kişinin alerji geliştiği ilacın dozu çok düşükten başlanarak belirli zaman dilimi içerisinde giderek artırılır. Tedavide istenilen doza ulaşıldıktan sonra kesintisiz olarak devam edilir. Bu tedavi hastane ortamında sadece deneyimli alerji uzman hekimi gözetiminde ve deneyimli personel ile gözetim altında yapılabilmektedir.

İlaç alerjisi ile ilgili sık sorulan sorular 

İlaç alerjisi en sık hangi ilaçlara karşı gelişir?

Bütün ilaçlar alerjiye sebep olabilmektedir. Ancak en sık ağrı kesiciler ile penisilin grubu antibiyotiklerde alerjik reaksiyon oluşmaktadır. Bununla birlikte giderek artan sıklıkta kanser tedavisinde kullanılan kemoterapötik ilaçlar ve biyolojik ajanlara karşı da alerjik reaksiyonlar görülebilmektedir.

İlaç alerjisi hangi yaş aralığında görülür?

İlaç alerjisi her yaşta görülebilen ancak özellikle erişkin yaş grubunun alerjileri arasında yer alır. Kişiler daha önce hiçbir sorun yaşamadan ilaç kullanabiliyorken, daha sonra bu ilaca karşı alerjik reaksiyon geliştirebilir.

İlaç alerjisi tanısının konulması neden önemlidir?

İlaç alımıyla karşılaşılan her sorun ilaç alerjisi olarak değerlendirilmemelidir. İlaç alımı ile karşılaşılan sorunların gerçekten alerjik reaksiyon olup olmadığını belirlemek için mutlaka alerji hekimi ile irtibat kurmak gerekir. Çünkü gereksiz yere ilaç alerjisi tanısı almanın hastanın ihtiyacı olduğu durumda ilacı kullanamamasına, gereksiz yere farklı ilaçlar kullanmasına, tedavide uzama, gecikme ve tedavi olamama gibi durumlara yol açabilir. Eğer ilaç alerjisi tanısı doğru şekilde konulursa bireyin hangi ilaçları kullanmaması gerektiği, hangi ilaçları kullanabileceği belirlenerek kişinin yaşam kalitesi artırılabilir.

İlaç alerjisinde duyarsızlaştırma tedavisi ne kadar süre uygulanır?

Duyarsızlaştırma tedavisine ilacın kullanımı süresince devam edilir. Ancak araya zaman giren ilaç kullanımlarında bu duyarsızlaştırma tedavisinin her seferinde tekrar edilmesi gerekir.

İlaç alerjisinden korunmak için neler yapılmalıdır?

İlaç alerjisi olan kişiye, alerji geliştirdiği ve kullanmaması gereken ilaçların listesi verilmelidir ve kişiler bu ilaçları kullanmaktan kaçınmalıdır. Hastalar, sağlık kurumlarına gittiklerinde mutlaka ilaç alerjisi olduğunu belirtmeli ve yanında hangi ilaca alerjisi olduğunu gösteren bir kart taşımalıdır. İlaç kullanımına bağlı olarak gelişebilecek anafilaksi durumlarında kullanılmak üzere yanında adrenalin otoenjektör bulundurmalıdır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.