Göbek Deliği İltihabı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Bakterilerin büyümesine elverişli bir ortam sağlayan göbek deliğinde, zaman zaman enfeksiyonlar ortaya çıkabiliyor. Özellikle yenidoğanlarda görülebilen göbek deliği iltihabının en yaygın nedenini yanlış ve eksik yapılan göbek deliği bakımı oluşturuyor. Zamanında tespit ve tedavi edilmeyen göbek bağı iltihaplanması, sepsis gibi hayati riske yol açan durumlara neden olabiliyor. Belirtileri gözle görülebilin hastalıklar arasında yer alan göbek deliği iltihabının tedavisi ise genellikle antibiyotik kullanımı ile gerçekleştiriliyor. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Dilan Altıntaş Ural, göbek deliği iltihabı ile ilgili bilgi verdi. 

Göbek deliği iltihabı nedir?

Göbek bağı, anne karnındayken bebek ile anne arasındaki ilişkiyi sağlayan tek yoldur. Rahim duvarından başlayıp bebeğin göbeğinden içeri giren göbek kordonunun içinde bulunan damarlar aracılığı ile bebek kendisine gerekli tüm besinleri alır. Doğumdan hemen sonra ise bu bağlantı kesilir. Kalan göbek kordonu kalıntısı yaklaşık 1-2 hafta sonra düşer, göbek olağan görünümünü alır ve göbek deliği oluşur. Göbek deliğinin kızarıklığı, etrafının ödemlenmesi, lokalize ısı artışı göbek deliğinin iltihaplandığının göstergesidir. 

Göbek deliği iltihabı neden olur?

Göbek deliği iltihabına kötü hijyen alışkanlıkları, yapısal olarak göbek çukurunun dar olması, aşırı kilo, aşırı terleme, göbek deliği ile oynanması sebep olmaktadır. Bebeğin göbeği düştükten sonra bu bölgenin dikkatlice izlenmesi ve hijyen açısından temiz tutulması gerekir. Günümüzde doğumların çoğunluğunun hastanelerde yapılması ve göbek bakım solüsyonlarının olması sebebi ile göbek deliği iltihabı oldukça az görülmektedir. 

Göbek deliği iltihabının belirtileri nelerdir?

Bebeklerde göbek deliği enfeksiyonu hafif ya da ağır olabilir. Hafif enfeksiyonlarda, göbekten sarı-yeşil renkli bir akıntı ve göbek çevresinde hafif bir kızarıklık görülür. Ağır enfeksiyonlarda ise, göbek çevresindeki kızarıklık belirgindir. Enfeksiyon buradan karın içine ve göbekte henüz tam olarak kapanmamış damarlar yoluyla da kana taşınabilir (sepsis). Göbek çevresinde yaygın olan kızarıklık zamanla daha da ilerleyebilir ve bebek karnına dokunulduğunda ağlayarak tepki verir. Özellikle nadir de olsa yenidoğanlarda ve küçük çocuklarda göbek akıntısı yapan nedenlerden biri de yabancı cisimdir. Göbeğin kağıt mendil ya da pamukla temizlenmesi sırasında kopan küçük parçaların göbekte birikmesi ile olur.

Göbek deliği iltihabının tanısı nasıl konulur?

Göbek deliği iltihabının tanısı iyi bir hikaye ve fizik muayene ile konulur. Başka hastalıklardan ayırıcı tanısı için ise bazen ultrasonografi yapmak gerekebilir. Ayrıca eğer yara bölgesinde akıntı varsa kültür testi de yapılması istenebilir.

Göbek deliği iltihabının tedavisi nasıl uygulanır? Göbek deliği iltihabı nasıl geçer?

Göbek deliği iltihabının tedavisinde göbeğin antiseptik sıvılar ile temizlenmesi, yerel olarak antibiyotikli pomad uygulanması ve (her hastada gerekmemekle birlikte) ağızdan antibiyotik kullanılması ile tedavi edilebilir. Ağır enfeksiyonlarda ise, bebekler mutlaka hastane koşullarında ve damardan uygulanacak antibiyotikler ile tedavi edilmelidir.

Göbek deliği iltihabı hakkında sık sorulan sorular

Göbek deliği iltihabı en çok hangi aylarda ve hangi yaşlarda görülür?

Göbek deliği iltihabı en sık yenidoğan veya hijyeni yeteri kadar sağlayamayan ergenlik dönemindeki çocuklarda kış aylarında görülmektedir.

Göbek deliği iltihabının karıştırıldığı başka hastalıklar var mıdır?

Bu bölgede enfeksiyona sebep olan ve göbek deliği ile karıştırılabilecek diğer patolojiler umblikal granülom ve poliptir. Umblikal granülom veya polip fark edildiğinde bebekte iç atleti kirleten lekelenme ile bulgu verir. Ancak geç fark edilen hastalarda bölgesel veya tüm vücudu kaplayan enfeksiyonlar oluşabilir. Bu yüzden belirtiler fark edildiğinde mutlaka tedavi edilmelidir.

Umbilikal granülom göbekte en sık görülen kitle nedenidir. Karşılaşma sıklığı her 500 bebekte 1’dir. Kord düştükten yaklaşık bir hafta sonra ortaya çıkar. Nemli ve pembedir, 1-10 mm arasında değişir, Kanlı veya sarı-yeşil akıntıya neden olabilir. Muayene sırasında ailenin verdiği öykü ve görüntüsü ile tanı konur, herhangi bir ek tetkik yapılması gerekmez. Göbek düştükten sonraki ilk birkaç gün akıntının olması doğaldır. Kendiliğinden geçmezse, göbek kordonu kalıntısına gümüş nitrat uygulanması yeterlidir. Gümüş nitrat çubukları bu tedavi için hazırlanmıştır. İki gün aralıklı olarak üç uygulamaya kadar gümüş nitrat kullanılabilir. Uygulama esnasında bebekler herhangi bir ağrı hissetmez ve canları yanmaz.

Bu uygulama ile granülom küçülerek hücresel iyileşme ve cildin oluşması hızlanır. Kimyasal etkisi nedeniyle göbek çevresindeki cilt koyu renk alabilir. Normal ciltteki etkisi sınırlı ve geçicidir. 2-3 uygulamadan sonra göbek granülomu küçülür ve düşer. Eğer bu tedaviye yanıt alınamıyorsa umblikal kalıntılar, polipler ya da umblikal sinüs akla gelmelidir.

Umblikal polip, göbekten dışarı doğru uzanan dış yüzeyleri mukozal bir örtüyle kaplı parlak ve açık kırmızı renkli bir doku şeklindedir. Akıntı ya da kanama yoktur. Kendiliğinden kaybolmaz,  tedavisi de poliklinik koşullarında yapılır. Polibin dip kısmından bağlanarak çıkarılması gerekir. Bu tedavinin uygulanması da bebeklerde ağrı ve acıya yol açmaz. Yakılmaya rağmen göbek akıntısı devam eden olgularda doğuştan gelen açık kalmış kanal artıklarından şüphe duyulmalıdır. Tedavi sonrasında göbek deliğinin temiz ve kuru tutulması gerekir. Göbek deliğinin hava ile teması kesilmemeli, üzeri havasız kalacak şekilde kapatılmamalıdır.

Göbek deliği iltihabı evde tedavi edilebilir mi?

Hafif enfeksiyonlarda aileye verilen medikal tedavi ile göbek deliği iltihabı evde tedavi edilebilir, kontrol poliklinikte değerlendirilir.

Göbek deliği iltihabı oluşmaması için ne gibi önlemler alınabilir?

Yenidoğan döneminde göbek bağı düştükten sonra hijyenik bakım solüsyonları ile göbek bölgesi ve çevresi temiz tutulmalıdır. Hafif kızarıklık ve enfeksiyon belirtilerinde krem ile antiseptik losyonlarla enfeksiyonun ilerlemesi engellenmelidir. Göbek deliği temiz ve kuru tutulmalıdır. Göbek deliğinin hava ile teması kesilmemeli, üzeri havasız kalacak şekilde kapatılmamalıdır.