Frengi (Sifiliz) Nedir? Frengi Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Sifiliz olarak da bilinen frengi, genellikle cinsel yolla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. Temel nedeni cinsel ilişki olan frengi hastalığı, anneden bebeğe kalıtsal yolla geçerek de meydana gelebilir. İsilik tarzında ciltte küçük deri döküntüsü belirtileriyle ortaya çıkan frengi, erken teşhis edilirse iyileşme oranı yüksek bir hastalıktır. Ancak tedavi edilmediği takdirde kalp, beyin ve diğer organlara ciddi zararlar verebilir.

Frengi (Sifiliz) Nedir?

Frengi diğer adıyla sifiliz, treponema pallidum bakterilerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genellikle cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır.

Aşamalar halinde gelişen bir hastalık olan sifliz semptomları her aşamaya göre farklılık gösterir. Frengi hastalığının ilk aşamasında cinsel organlarda, rektumda veya ağızda ağrısız bir yara oluşur.

İlk yara iyileştikten sonra ikinci aşama döküntü ile karakterizedir. Yıllar sonra oluşabilecek son aşamaya kadar ise hiçbir belirti görülmez. Bu son aşama beyne, sinirlere, gözlere veya kalbe ciddi zararlar verebilir. Erken tanı, frengi tedavisinde büyük kolaylıklar sağlarken, frengi hastalığının tedavisinin ihmal edilmesi hastada çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Frengi (Sifiliz) Neden Olur?

Frengi (sifiliz) hastalığı, treponema pallidum bakterisinin vücuda girmesi sonucu meydana gelir. İlgili bakterinin vücuda girip hastalığa dönüşmesinin nedeni korunmasın cinsel ilişkidir. Enfekte bir kişi bakterileri vajinal, anal veya oral seks yoluyla yayar. Bakteriler vücuda anüs, vajina, penis, ağız veya kırık deri yoluyla girer. Bakteriler zamanla vücuda yayılmaya devam eder ve sonunda belirli organlara zarar verebilme potansiyeli içerir.

Frengi Nasıl Bulaşır?

Frengi (sifiliz) vajinal, oral veya anal seks sırasında frengi yarası ile direkt temas sonucu bulaşır. Frengi yaraları penis, vajina, anüs, rektum, dudaklar veya ağız içinde bulunur. Cinsel temasın dışında frengi, anne karnında anneden de bebeğe bulaşabilir. 

Frenginin Çeşitleri Nelerdir?

Frengi primer, sekonder, latent ve tersiyer frengi olarak dört evrede sınıflandırılır. Frenginin her evresinde farklı belirti ve bulgular görülebilir.

Frengi çeşitleri detaylı olarak şöyledir:

Birincil frengi 

Frenginin bulaşma sonrası ilk evresi birincil frengi(sifiliz) olarak adlandırılmaktadır. Bu evrede bulaşma yerinde genellikle enfeksiyonun ilk bulaştığı yerde bir yara (şankr) ortaya çıkmaktadır. Bu yara genellikle genital bölgede, anüs çevresinde veya rektumda ya da ağız içi veya çevresinde oluşmaktadır.

İkincil frengi 

İkincil frengi hastalığın başlangıcından, ilk yaranın ortaya çıkmasından 2-8 hafta sonra döküntüyle kendisini göstermektedir. Döküntü el ayası ve ayak tabanlarında görülebilen kırmızı-kahve lekeler şeklindedir. Döküntüler ağrısızdır, kaşıntılı değildir. İkincil frengi (sifiliz) evresinde hastaların bulaştırıcılığı yüksektir.

Gizli (latent) frengi (sifiliz) 

Gizli frengi (sifiliz) evresinde herhangi bir belirti veya bulgu yoktur. Tedavi edilmezse bir belirti veya bulgu olmasa da hastalık varlığını sürdürmektedir. Latent dönem bir yıl sürebileceği gibi 5 ila 20 yıl arasında da sürebilmektedir. 

Üçüncül frengi (sifiliz) 

Tedavi edilmeyen frengi (sifiliz) hastalarının %15-30’unda geç ya da üçüncül evre frengi komplikasyonları gelişmektedir. Üçüncül frenginin ortaya çıkma süresi 10 ila 30 yıl olabilir. Bu evrede hastalık beyin, sinirler, gözler, kalp, damarlar, kemikler ve eklemlerde hasara neden olabilir.

Gom olarak adlandırılan lezyonlar ortaya çıkabilir. Kalp ve damarları etkileyen frengide aort damarında genişleme, kaçak veya koroner arter hastalığı görülebilir. Üçüncül frengi ölüme neden olabilen çok ciddi ve tehlikeli bir hastalıktır.

Nörosifiliz frengi 

Nörosifiliz sifilize bağlı beyin, beyin zarları veya omurilik iltihabıdır. Nörosifilizde yürüme güçlüğü, eller, ayaklar, bacaklarda hissizlik, bilinç bulanıklığı, konsantrasyon güçlüğü gibi düşünsel sorunlar, depresyon ve gerginlik gibi mental sorunlar, baş ağrısı, epilepsi nöbetleri, ense sertliği, idrar kaçırma, titremeler ve güçsüzlük gibi belirti ve bulgular görülebilmektedir.

Konjenital (Doğumsal) Frengi Nedir?

Gebelik sırasında anneden anne karnındaki bebeğe frengi bulaşması doğumsal frengi olarak adlandırılır. Doğumsal frengi hastalığı ile doğan bebeklerde kemik hasarları, ciddi anemi, karaciğer ve dalak büyümesi, sarılık, körlük, sağırlık, menenjit ve deri döküntüleri görülebilmektedir.

Frengi (Sifiliz) Belirtileri Nelerdir?

Özellikle avuç içi ve ayak tabanlarında ortaya çıkan ve 2 ila 6 hafta sürebilen vücut döküntüleri frengi hastalığının başlıca belirtileri arasında sayılır. Bu döküntüler genelde isilik tarzındadır. Ek olarak frengi belirtileri arasında cinsel organlarda, ağızda, deride veya rektumda ağrısız açık yara veya şankr adı verilen ülserler yer alır. Lenf düğümlerinde genişleme, hafif ateş, yorgunluk, boğaz ağrısı ve kas ağrısı da frengi belirtilerinden kabul edilir.

Genelde enfekte olduktan sonraki 20 gün içinde ortaya çıkan frengi belirtileri şunlardır:

• Vajina, anüs ve penis çevresinde beyaz veya gri siğilimsi döküntüler
• Ağızda ağrısız açık yara ve beyaz lekeler
• Avuç içi ve ayak tabanlarında kaşıntısız döküntüler
• Lenf düğümlerinde genişleme ve şişme
• Yüksek ateş 
• Baş ağrısı
• Yorgunluk 
• Boğaz ağrısı
• Kas ağrısı
• Kilo kaybı

Frengi belirtileri aşama aşama da değişkenlik gösterir. Primer frengi evresinde genellikle enfeksiyonun bulaştığı yerde bir yara görülmektedir. Şankr olarak adlandırılan bu yaralar genellikle sert, yuvarlak ve ağrısızdır. Sekonder frengide deri döküntüsü, lenf bezlerinde şişlik ve ateş görülebilmektedir. Primer ve sekonder frenginin belirtileri hafif olabilir ve gözden kaçabilir. Latent dönemde belirti veya bulgu görülmemektedir. Tersiyer frengi de ise daha ciddi sağlık sorunları görülmektedir. Bu evrede kalp, beyin ve diğer organlar ciddi şekilde hastalıktan etkilenebilmektedir.

Frengi Hastalığı İçin Risk Grupları Nelerdir?

Sık ve korunmasız, çok sayıda partnerle cinsel teması olan kişiler frengi hastalığı gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar için diğer insanlara göre daha fazla risk altındadır.

Frengi (Sifiliz) Hastalığından Korunma Yolları Nelerdir?

En basit ifadesiyle hiç cinsel teması olmayan bir kişi frengi bulaşmasından da korunmuş olur. Frengi testi yaptırmış, frengi hastalığı olmayan tek bir cinsel partnerle uzun süreli ilişki de frengi bakteriyel enfeksiyonundan korunmanın en önemli yoludur. Prezervatif kullanılması frengi ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmaya önemli bir katkı sağlar. Frengi enfeksiyonu olan kişilerin tanısı ve tedavisi hastalığın kontrolü açısından büyük önem taşımaktadır.

Frengi Hastalığı İçin Ne Zaman Doktora Görünülmelidir?

Özellikle korunmasız cinsel temas sonrasında genital bölgede veya ağızda bir yara veya yaralar çıkması durumunda bir hekime başvurulması gerekmektedir. Fakat frenginin farklı dönemlerinde farklı bulgular olabilir. Latent dönemde ise hiçbir belirti yoktur. Bu nedenle bir cinsel temas sonrasında risk altında olduğunu düşünenlerin bir belirti olmadan da hekime başvurarak gerekli testleri yaptırmaları gerekmektedir.

Frengi Teşhisi Nasıl Konulur?

Frenginin tanısı için kandan ve eğer varsa yaradan test yapılmaktadır. Frengi tanısı için yapılan bazı testler aktif frengi hastalığı varlığını işaret etmektedir. Treponema pallidum bakterisine özgü testler ise hastanın hayatının bir bölümünde frengi hastalığı ile karşılaştığını göstermektedir. .

Frengi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Frengi kendiliğinden iyileşen bir hastalık olmadığı için mutlaka hastanın tedavi edilmesi için doktora gitmesi gerekmektedir. Genellikle frengi hastalığı için uygulanan başlıca tedavi yöntemi enjeksiyon yoluyla penisilindir. Bununla birlikte frengi tedavisinde antibiyotik de tercih edilir. Antibiyotiklerin reçetesiz kullanılması ise mümkün değildir. Antibiyotik tedavisi hem hastanın iyileşmesini sağlar hem de bu sayede toplumda hastalığın yayılmasına engel olur.

Tedavi edilmeyen frengi yaşamı tehdit eden çok ciddi hastalıklara ve organların zarar görmesine yol açabilir. Sifilizde kalçadan enjeksiyon veya ağız yoluyla antibiyotik tedavisi uygulanır. Hastalığın evresine, ne kadar uzun bir zamandır hasta olduğuna göre farklı tedaviler ve tedavi süreleri de uygulanabilir. 

Frengi (Sifiliz) Hakkında Sık Sorulan Sorular 

Frengi ne demek?

Spiroket bakterilerinin neden olduğu ve tedavi edilmediği takdirde uzun yıllara yayılabilen zührevi (cinsel yolla bulaşan) bir hastalıktır.

Frengi ölümcül bir hastalık mıdır?

Frengi tedavi edilmemesi durumunda ciddi seyredebilen ve uzun vadede ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Riskli bir cinsel temasınız olmuşsa mutlaka bir hekime başvurmak ve frengi ve HIV testlerini yaptırmak gerekir.

Frengi olan hasta nörolojik problemler yaşar mı?

Frengi sinir sistemini tutabilen hastalıklardandır. Frengi eğer tedavi edilmezse ileri evrelerde sinir sistemini de tutarak nörolojik bulgulara neden olabilir.

Frengi tümör benzeri yapılara neden olabilir mi?

Sifiliz hastalarında üçüncü evrede gom olarak adlandırılan tümör benzeri yapılar görülebilir. Gomlar cilt, kemikler, karaciğer veya diğer organlarda ortaya çıkabilir. Antibiyotik tedavisi ile genelllikle kaybolurlar. Gom kanser benzeri bir oluşum değildir.

Frengi mi daha tehlikeli HIV mi?

Tedavi edilmemesi durumunda hem frengi hem de HIV tehlikeli ve yaşamı tehdit eden hastalıklardır. Frengi tedavi ile tamamen iyileşir. HIV tedavisi ise ömür boyu sürdürülmelidir. HIV ilaçları ile tedavi hastaların daha sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlar.

Frengi hastasına HIV daha kolay mı bulaşır?

Frengi hastasının genital bölgesinde ortaya çıkan yaralar, genital bölgede hastalığa neden olan diğer infeksiyonlar HIV infeksiyonunun bulaşmasını kolaylaştırabilir.

Hamilelik ve doğum komplikasyonları nelerdir?

Bir kadın gebelikte enfekte olur veya enfekteyken gebe kalırsa ve tedavi edilmezse bu anne karnındaki bebek için ciddi bir tehlike oluşturur. Gebelik düşük, ölü doğum veya bebekte doğumsal sifiliz olarak adlandırılan ciddi infeksiyonla sonuçlanabilir. Tüm gebe kadınlara sifiliz taraması yapılarak sifiliz tanısı konabilir ve ciddi hastalık ve komplikasyonlar engellenebilir.

Frenginin aşısı var mı?

Sifiliz olarak bilinen frengi hastalığının aşısı yoktur. Sifilizden korunmanın en etkili yolu güvenli cinsel temastır. Hastalık ortaya çıkmışsa, özellikle erken dönemde tanı konursa antibiyotiklerle sorunsuz bir şekilde tedavi edilebilir.

Frengi dünyada en çok hangi bölgelerde yaygın?

Dünyada sifiliz vakalarının %90’ından fazlası gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Sahra altı Afrika’da sifiliz perinatal (gebeliğin son dönemi ve doğum zamanı) ölümlerin %20’sinden sorumludur.

Frengi ülkemizde de cinsel yolla bulaşma için risk oluşturmakta mıdır?

Sifiliz ülkemizde de görülür ve bu durumun başlıca nedeni yine korunmasız cinsel temastır.

Frengi hastası olan anne adayının çocuğu sağlıklı doğar mı, hastalık bebeğe bulaşır mı?

Frengi anneden anne karnındaki bebeğe bulaşabilir. Konjenital sifiliz olarak adlandırılan bu hastalık bebekte çok ciddi sağlık sorunlarına, düşük veya ölü doğuma neden olabilir. Bu nedenle gebelere sifiliz testi yapılması ve eğer hastalık saptanırsa tedavisi büyük önem taşımaktadır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.