Faset Eklem Sendromu Nedir? Belirtileri ve tedavisi

Faset eklem iki omur kemiği arasında yer alır. Faset eklemler omurgayı birbirine bağlar ve omurganın farklı yönlere hareket etmesine imkan sağlarlar. Faset eklem sendromu olarak bilinen faset eklem artriti ise ağrı ile hareket kısıtlılığına yol açabilmektedir ve halk arasında yaygın bir sorundur. Memorial Şişli Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Engin Çakar, faset eklem nedir, faset eklem sendromu nedir sorularına yanıt verdi.

Faset eklem nedir?

Omurga toplamda 33 tane omur kemiğinden meydana gelir. Bu omurların 24 tanesi hareketlidir. İki komşu omur kemiği arasında yer alan ekleme faset eklem denir. Her omurun arkasında bir çift faset eklem bulunur. Faset eklemler omur kemiklerini birbirine bağlar, omurgaya destek ve farklı yönlerde hareket imkanı sağlarlar. Faset eklemlerin şekli, omurganın nasıl hareket edeceğini de belirler. Örneğin bel omurlarındaki faset eklemler omurganın öne aşırı eğilmesini, dönmesini ve omurların birbiri üstünde kaymasını engellerler.

Faset eklem dejenerasyonu nedir?

Faset eklem yüzleri kıkırdak tabakası ile kaplıdır. Bu sayede, omurlar arası hareket kolay ve akıcı şekilde gerçekleşir. Bu kıkırdak tabaka çeşitli nedenlerle hasar görebilir veya aşınabilir. Yaşlılık, aşırı kullanıma bağlı yıpranmalar, fiziksel travmalar, romatizma ve ameliyat gibi nedenler kıkırdak tabakada yani faset eklemlerde dejenerasyona yol açabilir.

Faset eklem dejenerasyona uğradıkça - yani yıprandıkça - fonksiyonları bozulur. Eklem yüzeyi aşındığında kemikler birbirine sürtünmeye başlar ve sonuç olarak ağrı meydana gelebilir.

Faset eklem sendromu nedir?

Faset eklem yüzünde oluşan dejenerasyon, halk arasında kireçlenme olarak bilinen faset eklem artritine yol açabilir. Faset eklem sendromu olarak da adlandırılan bu durum bel ağrılarının nedenlerinden biridir. Yaşlılık, obezite, hareketsiz yaşam, sigara kullanmak, trafik kazası - düşme ve spor yaralanması benzeri bir travma geçirmiş olmak ve omurgayı zorlayan hareketlerin tekrarlayıcı olarak yapılması faset eklem sendromu gelişmesi için risk faktörleridir.

Faset eklem sendromunun belirtileri nelerdir?

Faset eklem sendromunda görülen belirtiler, hangi faset eklemin ne kadar şiddetli etkilendiğine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Faset eklemde oluşan dejenerasyon, her zaman ağrıya neden olmaz. Bazı kişiler ciddi dejenerasyona rağmen ağrı yaşamaz. Genellikle semptomları tetikleyen bir olay ağrıyı başlatır.

Faset eklem sendromunun yaygın olarak görülen belirtileri şunlardır:

• Genellikle bel bölgesinde, doğrudan omurganın üzerinde ağrı
• Etkilenen eklemde dokunma ile hassasiyet ve ağrı
• Etkilenen eklemde geriye doğru bükülme veya yana doğru bükülme hareketlerinde zorlanma ve ağrı
• Ayakta durmakla veya uzun süre hareketsiz kalmakla şiddetlenebilen; oturmak, öne eğilmek veya pozisyon değiştirmekle hafifleyebilen ağrı

Boyun omurlarındaki faset eklemler etkilenirse ağrı enseye, başa ve omuzlara; bel omurlarındaki faset eklemler etkilenirse ağrı kalçaya ve bacaklara yayılabilir.

Faset eklem sendromunun tedavisi nasıldır? 

Faset eklem sendromunun yol açtığı ağrı ve kısıtlılık gibi semptomları yönetmek mümkündür. Egzersiz, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavileri, enjeksiyonlar ve ameliyat gibi çeşitli yöntemlerle faset eklem sendromu yaşayan kişilerin hayat kalitesi artırılabilir.

Faset eklem sendromu için bazı öneriler:

• Kilo verin. Kilo vermek faset eklemlere binen yükü azaltır ve ağrıyı hafifletebilir.
• Doğru duruş pozisyonunu öğrenin.
• Yaşam tarzınızı gözden geçirin. Uzun süre ayakta ve hareketsiz durmayı önlemeye yönelik düzenlemeler yapın.

Faset eklem sendromu fizik tedavisi nasıldır?

Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekimi, kişiyi detaylıca muayene ettikten sonra kişiye özel bir fizik tedavi programı oluşturabilir. Tedavi programında:

• Uygun kasların güçlendirilmesi ve esnetilmesi için fizyoterapist eşliğinde egzersiz,
• Manuel terapi uygulamaları,
• Sıcak ve soğuk uygulamalar,
• Ultrason,
• Tens,
• Elektrik stimülasyonu ile kas güçlendirme gibi tekniklerden birkaçı bir arada kullanılabilir.

Bazı hastalarda fizik tedaviye başlamadan önce veya fizik tedavi esnasında ağrı kesici ilaçlar ve kas gevşetici kremler kullanılması gerekebilir.  Ağrı kesici ilaçlara veya fizik tedaviye rağmen şikayetlerinde azalma olmayan hastalarda faset eklem kortikosteroid enjeksiyonu veya faset eklem sinir radyofrekans ablasyonu prosedürü uygulanabilir.