Bradikardi (yavaş kalp hızı) nedir?

Düşük kalp hızı olarak da bilinen bradikardi günümüzde pek çok insanda görülüyor. Sık bayılma, kalp yetmezliği, ani kalp durması gibi ciddi problemlere neden olabilen bradikardi konusunda mutlaka bir uzmana danışılması gerekiyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Gülsüm Bingöl, bradikardi ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Bradikardi nedir?

Bradikardi, düşük (yavaş) kalp atış hızı anlamına gelmektedir. Hareketsiz halde oturan bir yetişkinin normal kalp atış hızı dakikada 60-100 seviyelerinde olması gerekmektedir. Bradikardi varlığında nabız 60’ın altındadır. Bradikardi bazı insanlarda herhangi bir soruna ya da şikayete neden olmamaktadır. Bazen de ciddi sonuçları olabilir. Düşük nabız, kalpte bulunan elektrik sistemlerindeki bir sorundan kaynaklanıyor olabileceği için bir uzmana danışılması önem taşımaktadır.

Bradikardi belirtileri nelerdir?

Çok yavaş bir kalp hızı beyne yetersiz kan gitmesine neden olabilir ve genellikle belirtiler buna bağlı oluşur. Bradikardi belirtileri şöyle sıralanmaktadır:

• Yorgunluk veya halsizlik
• Baş dönmesi veya göz kararması
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
• Bayılma (veya bayılacak gibi olma ) atakları
• Nefes darlığı
• Egzersiz kapasitesinde azalma, egzersizle çabuk yorulma
• Kalp durması

Bradikardi neden olur? Risk faktörleri nelerdir?

Bradikardiye neden olabilecek sorunlar şöyle sıralanmaktadır:

• Kalbin doğal kalp pili olarak adlandırılan sinoatriyal (SA) düğüm denilen bölgesi ile ilgili sorunlar,
• Elektriksel uyarıların düzgün bir şekilde ilerlemesine izin vermeyen kalbin iletim yollarındaki sorunlar
• Hipotiroidizm (tiroid hormonunun az olması) gibi metabolik problemler
• Yapısal kalp hastalığı veya kalp krizine bağlı
• Yan etki olarak bradikardiye neden olabilen bazı kalp ilaçları
• Yaşlanmaya bağlı ileti yollarının hasarlanması
• Bazı doğumsal kalp rahatsızlıkları
• Kalp kası iltihabı (miyokardit)
• Bazen kalp ameliyatları sonrası oluşabilecek komplikasyonlar
• Potasyum veya kalsiyum gibi kandaki elektrolitlerin dengesizliği
• Uyku sırasında tekrarlayan solunum durmaları (obstrüktif uyku apne sendromu)
• Romatizmal ateş veya lupus gibi enflamatuar hastalıklar
• Sakinleştirici ilaçlar, kalp ritmi bozuklukları ilaçları, yüksek tansiyon ilaçları ve psikiyatrik tedavide kullanılan belirli ilaçlar

Bradikardi tanısı nasıl konulur?

Bradikardi kalp hızının yavaş olması durumudur. Dinlenme halindeki yetişkin kalbi genellikle dakikada 60 ila 100 kez atar. Kalp hızının dakikada 60’tan düşük olmasına bradikardi denir. Kalp hızının nabız sayımı, kalbin dinlenmesi, elektronik tansiyon aletleri, puls-oksimetre ya da elektrokardiyografi gibi yöntemlerle nabız düşüklüğü saptanabilir.

 Kalp hızının düşük olduğu ancak normal olan bazı istisnai durumlar vardır. Örneğin; derin uyku sırasında kalp hızı dakikada 60‘ın altına düşebilir veya fiziksel olarak aktif yetişkinlerde  (ve sporcular) genellikle daha yavaş kalp hızına sahiptir.

Bradikardi tedavisi nasıldır?

Sınırda veya ara sıra olan bradikardi tedavi gerektirmeyebilir. Daha ciddi veya uzun süreli bradikardi de altta yatan bir neden varsa öncelikle o durum ortadan kaldırılır. Örneğin, direk nabız düşürücü bir ilaç kullanılıyorsa ya da yan etkileri yavaş kalp hızına neden bir ilaç alımı varsa öncelikle ilaç dozu ayarlanır veya kesilebilir.

Kalp hızını azaltan ilaçların doktorun belirttiği şekilde alınması, ilaç dozu artırılırken nabız takibi yapılması, birden fazla nabız düşürücü etkisi olan ilacın bir arada kullanılırken dikkatli olunması bradikardiyi önlemede önemlidir.

Yine düzenli check-up yapılması ve nabız düşüklüğünü düşündüren durumlarda kardiyoloğa başvurulması olumsuz olayların önlenmesinde son derece önemlidir.

İlaca veya geçici başka bir duruma bağlı olmayan şikayet yaratan ya da çok düşük kalp hızının olduğu durumlarda kalp pili gerekebilir. Kalp pili kalbin ritmini düzenleyerek kalp hızını olması gerektiği gibi hızlandırır.

Bradikardi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Bradikardi ölüme yol açar mı?

Bradikardinin olası ve en ciddi komplikasyonları arasında sık bayılma, kalbin yeterince kan pompalayamaması (kalp yetmezliği) ya da ani kalp durması veya ani ölüm yer alır. Bununla birlikte göğüs ağrısı (angina pektoris), düşük tansiyon (hipotansiyon) ya da yüksek tansiyon (hipertansiyon) da komplikasyonları arasında yer alır.

Kalp hızı yavaşlarsa ne olur?

Kalp hızının yavaşlaması beyne ve diğer organlara yeterli miktarda kan gitmesini engelleyerek bu organların yeterli oksijen almasını engelleyebilir ve buna bağlı oksijenlenmesini bozabilir. Bunun sonucunda da göğüs ağrısı, hafıza sorunları, baş dönmesi, baygınlık hissi, fiziksel aktivite sırasında çabuk yorulma, bayılma (senkop) ve nefes darlığı gibi şikâyetlere yol açabilir.

Nabız 50'nin altına düşerse ne olur?

Bradikardi kalp hızının 60 altında olmasıdır ancak şikâyetler genelde kalp hızı 50'nin altında iken ortaya çıkar. Bu hız 40'ın altına düşerse ya da 60’ın altında iken belirtilere yola açıyorsa tehlikelidir ve müdahale etmek gerekir. Sporcularda, uykuda, düzenli egzersiz yapanlarda istirahatte hiç şikâyet olmadan bu değerin altında nabızlar görülebilir.

Bradikardi müdahale sınırı nedir?

Bradikardinin tedavisinin esasını altta yatan nedenin tedavisi oluşturur. Altta yatan tiroid bezinin az çalışması, uyku apnesi, elektrolit bozukluğu gibi durumlar varsa önce bunların tedavisi yapılır; ilaçlara bağlı bradikardi söz konusuysa ilaçların dozlarının değiştirilmesi gerekir. Eğer tehlikeli boyutta bir yavaşlama söz konusuysa kalp pili takmak gerekebilir. Genellikle dakikada 40'in altındaki ya da 60 altı da olsa şikâyete yol açan kalp hızı düşüklüklerine müdahale gerekir. Bunun yanında kalp hızı dışında elektrokardiyografide ritmin şekli ileti yollarındaki sorunun ciddiyetini belirlemede ve müdahale kararında etkilidir.

Gençlerde bradikardi neden olur?

Yavaş bir kalp hızı her zaman bir sorun olduğu anlamına gelmez. Örneğin, dinlenme sırasında dakikada 40 ila 60 arasında bir kalp hızı uyku sırasında ve bazı insanlarda, özellikle sağlıklı genç yetişkinlerde ve eğitimli sporcularda oldukça yaygındır. Çocuk ve ergenlerde en sık neden sinüs bradikardisidir. Yani uyarının kaynağı olan sinüs düğümü düşük hızda elektrik akımı çıkarır. Sinüs bradikardisi çoğunlukla normal fizyolojik bir yanıttır. Ancak genç de olsa bradikardiyi düşündüren şikâyetler varsa, yapısal kalp hastalığı ya da ilaç kullanım öyküsü varsa nabız sayısı fizyolojik kabul edilen değerlerin de altındaysa ileri inceleme gerekir.