Behçet Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

İsim babası ünlü Türk dermatolog Hulusi Behçet olan Behçet hastalığı, vücuttaki kan damarlarının iltihaplanması sonucu, ağız ve genital bölgelerde oluşan ülserler, cilt lezyonları ve üveit başta olmak üzere çeşitli organ sistemlerini de etkileyen kronik bir hastalıktır. Belirtileri arasında kaybolan ve tekrar ortaya çıkma eğilimi bulunan ağızda çıkan aftlar ve cinsel organda meydana gelen ülserler yer almaktadır. Etiyolojisi bilinmeyen bir hastalık olan Behçet sendromunda tedavi belirtileri ve semptomları ortadan kaldırmak üzerinedir.

Behçet Hastalığı Nedir?

Behçet hastalığı, kan damarı duvarları ve dokularının iltihaplanması sonucu tekrarlayan ağız ülseri, genital ülser ve gözlerde iltihabın görüldüğü, vücudun diğer bir çok bölümünü de etkileyebilen otoinflamatuar bir hastalıktır. İpek yolu hastalığı olarak da bilinen behçet hastalığı deri, mukozalar, gözler, eklemler, sinir sistemi, kalp ve damar sistemi ve mide bağırsak dediğimiz gastrointestinal sistemi etkiler. Behçet hastalığında vaskülitin her tür damarı tutabilmesi, birçok organ ve dokuda zararla sonuçlanmasına neden olabilir.

Cilt yaralarına da sebep olan behçet hastalığı göz, eklemler, bağırsaklar, toplardamarlar, beyin, omurilik ve sindirim sistemini de etkileyebilmektedir.

Behçet Hastalığı Neden Olur?

Behçet hastalığı vücudun her yerinde kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan nadir bir hastalıktır. Behçet hastalığının nedeni bilinmemektedir, ancak otoinflamatuar olarak geliştiğine inanılmaktadır. Otoinflamatuar, vücutta tekrarlanan inflamasyon ataklarının olduğu durumdur. 

Vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla sağlıklı dokuya inflamatuar bir yanıt geliştirerek saldırır. Diğer yandan hem HLA-B5 hem de HLA-B51, behçet hastalığı testinde ortaya çıkan ve bu hastalığın mevcut olduğunu gösteren gen belirteçleridir. Fakat bu gen belirteçlerine sahip olup da behçet hastalığı olmayan kişiler de bulunur. Bunun yanında behçet hastalığının gelişiminde genetik ve çevresel faktörler de yer alır.

Behçet Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Behçet hastalığının en sık görülen belirtileri ağız yaraları, göz iltihabı, deri döküntüleri ve lezyonlar ile genital yaralardır. Behçet hastalığı yaşayan kişilerde görülebilecek belirtiler genel olarak şunlardır:

• Behçet hastalığı olanların hemen hemen hepsinde ağız ülserleri
• Genital ülserler
• Ağrılı ve tekrarlayan lezyonlar
• Bacaklarda kırmızı, hassas şişlikler ve sivilce benzeri lekeler
• Gözlerde ağrı, kızarıklık ve bulanık görme
• Eklemlerde ağrı, şişlik ve hassasiyet
• Şiddetli baş ağrısı
• Cildin hassaslaşması
• Karın ağrısı, hazımsızlık ve kanlı ishal gibi gastrointestinal sorunlar
• Kan pıhtılaşması

Behçet hastalığı herkesi farklı etkileyebildiğinden en sık etkilenen yerlerden bazıları şöyle açıklanabilir:

• Ağrılı olarak ortaya çıkan ağız yaraları, sürekli tekrarlama eğilimindedir. Yaralar sıradan aftlara benzer fakat daha ağrılı olanıdır. Behçet hastalığı yüzünden ortaya çıkan ağız ülserleri dudaklarda, dilde ve yanak içinde görülür.
• Ağız yaralarına benzer olarak görülen genital yaralar, ağrılı olabilir. Ağız yaraları kadar yaygın olmayan genital yaralar erkeklerde skrotumda, kadınlarda vulvada görülür.
• Behçet hastalığının belirtilerinden biri de göz iltihabıdır. Bu da zamanla görme kaybına yol açabilir.
• Cilt sorunları da behçet hastalığının yaygın bir semptomları arasında yer alır. Cildin çizilmesi veya delinmesi durumunda kırmızı bir şişlik veya yara gelişebilir.
• Eklem ağrısı bir diğer belirtidir ve yaygın olarak görülür. Behçet hastalığı nedeniyle eklem iltihabı şişlik, kızarıklık ve hassasiyet görülür.
• Damar iltihabı da belirtiler arasında yer alır ve pıhtı, tıkanma gibi durumlara yol açar.
• Beyindeki iltihaplanma belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, boyun tutulması ve hareketlerin koordinasyonunda zorluk yer alır.
• Gastrointestinal açıdan ise karın ağrısı veya dışkıda kan şeklinde belirtiler görülür.

Behçet Hastalığı Kimlerde Görülür?

Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülen behçet hastalığı, 20 ila 45 yaş arasındaki kişilerde ortaya çıkabilir. Bunun yanında HLA-B5 veya HLA-B51 gibi spesifik genlere sahip olanlarda da görülür.

Behçet Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Behçet hastalığını ortaya çıkararak teşhis edebilecek bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Teşhis genellikle ağız ülserlerinin hangi sıklıkta ortaya çıktığına bakılarak ve diğer belirtiler de göz önünde bulundurularak yapılır. Bunun yanında genital yaralar, göz iltihabı ve cilt problemleri de bağırsak hastalığı teşhisinde önemlidir.

Behçet Hastalığı Tedavisi Nedir?

Behçet hastalığında tedavinin temel amacı belirtileri ortadan kaldırmak, iyilik halini sürdürmek ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirmektir. Behçet hastalığı için kremler, pastiller, gargaralar ve spreyler gibi topikal kortikosteroidler genellikle ağız ve genital ülserler için önerilen ilk tedavi yöntemidir. Ayrıca etkilenen bölgeyi korumak için ağrı kesici kremler veya jeller ve bazen antimikrobiyal veya antibiyotikler de uygulanabilir. Günümüzde Behçet Hastalığı için kesin ortadan kaldırıcı tedavi yoktur, ancak belirtileri ve bulguları düzeltilebilmektedir.

Behçet Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Behçet hastalığı başka hastalıklara neden olabilir mi?

Behçet hastalığı tedavi edilmediğinde ilerleyen dönemlerde kalp hastalıklarına, sindirim sistemi problemlerine, akciğer, böbrek, eklem ve sinir sisteminde oluşabilecek hastalıklara neden olabilir.

Behçet hastaları nelere dikkat etmelidir?

Behçet hastalığına sahip olan kişilerin günlük beslenme rutinlerini değiştirerek doğru uygulama yapmaları gerekir. Bunun yanında iyotlu tuz kullanımına dikkat ederek, sigara, alkol ve stresten uzak durmak dikkat edilmesi gereken konuların başında gelir.

Behçet hastalığı kanser midir?

Behçet Hastalığı vaskülitik hastalık olduğundan kanser olarak tanımlanmamaktadır.  

Behçet hastalığı kan tahlilinde anlaşılır mı?

Behçet hastalığı tanısı konulurken özel bir kan testi uygulanmamaktadır. Bunun yerine paterji testi uygulanabilir.

Behçet hastalığı kaç günde geçer?

Behçet hastalığı sırasında oluşan belirtiler 1-3 hafta içerisinde geçebilmektedir.

Behçet hastalığı bulaşır mı?

Behçet hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir. Ailesel geçiş 10-15 civarlarındadır. Genetik altyapı ile birlikte enfeksiyon, stres, immün sistem değişiklikleri hastalığı ortaya çıkarmaktadır.

Behçet hastalığı tehlikeli bir hastalık mıdır?

Behçet hastalığı, vücudun birden fazla bölümünü etkileyebilen, kan damarlarında iltihaplanmaya ve sonucunda atardamar ve toplardamar hasarına yol açan bir tür inflamatuar hastalıktır. Genellikle atak ve iyileşme dönemleri şeklinde yıllarca devam eder. Behçet hastalığında organ tutulumları az görülür. Behçet hastalığında en önemli sakatlık göz tutulumu ile oluşan körlüktür. Behçet hastalığında beyin, büyük damar (arter ve ven), akciğer, mide barsak tutulumları ve kalp tutulumlarında ise ihmal edilirse ölüm görülebilir.

Behçet hastalığı için hangi doktora ve bölüme gidilmelidir?

Behçet Hastalığı, çeşitli yüzleriyle birçok hastalığı taklit edebilir ve deri hastalıkları içerisinde en büyük taklitçilerinden biri olarak kabul edilebilir. Bu nedenle hastalığın bu konuda uzmanlaşmış dermatoloji doktorları veya klinikler tarafından takip ve tedavisini gerektirir.

Behçet hastalığının bitkisel tedavisi var mı?

Behçet hastalığında en sık kullanılan hastalığın tedavisinde ve kontrolünde etkili olan kolşisin ilacı güz çiğdeminden elde edilen bir ilaçtır. Fakat etkisi bilimsel olarak kanıtlanmamış alternatif ve bitkisel tedaviler Behçet hastalığının tedavisini olumsuz etkilemektedir. Tedavinin gecikmesine ve komplikasyonlara neden olmaktadır. Bu bitkisel tedaviler ayrıca ilaçlar ile etkileşerek karaciğer, böbrek veya diğer organ hasarlarına ve yan etkilere neden olabilmektedir.

Behçet hastalığı unutkanlık yapar mı?

Behçet hastalığının beyin sinir, damar, parankim ve zarlarını etkileyerek devamlı baş ağrısı, çift görme, kol veya bacaklarda uyuşma, halsizlik, kuvvetsizlik, denge bozukluğu, yürüme güçlüğü, konuşma bozuklukları, unutkanlık, kişilik bozukluğu, sinirlilik, hırçınlık gibi belirtiler olabilir. Özellikle tedavisiz veya yetersiz tedavi edilen uzun süreli nörobehçet hastalarında unutkanlık görülebilir.

Behçet hastalığı cinsel yaşamı etkiler mi?

Behçet hastalarında depresyonun normal insanlara göre daha sık olması, belirtileri nedeniyle yaşam kalitesini kötü etkilemesi ve ayıca genital bölgede meydana gelen yaralar nedeniyle cinsel fonksiyonlar üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır.  

Behçet hastalığı testi nasıl yapılır?

Behçet hastalığı testi olarak da bilinen Paterji testi 20 -21 gaugeluk enjektör ucu ile önkol derisine delme ve travma uygulanır. Hastanın delinen deri bölgelerinde 48-72 saat sonra ortaya çıkan Papül ve püstül (sicilce benzeri) pozitif kabul edilmektedir.

Behçet hastaları hamile kalabilir mi?

Hastalığın bulguları ve belirtileri, kullandığı ilaçlar göz önüne alınarak kontrol dönemindeki hastalar takip edilen doktorun izniyle hamile kalabilirler.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.