Bademcik Taşı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Bademcik taşları, kalsiyum, yiyecek artıkları, mikroplar ve mukus gibi nedenlerle bademciklerde oluşan küçük sertleşmiş maddelerdir. Beyaz veya sarı çakıl taşları gibi görünen bademcik taşları genellikle zararsız ve ağrısızdır ancak ağız kokusu, boğaz ağrısı, ağızda kötü tat ve kulak ağrısına neden olurlar. Bademcik taşlarında ortaya çıkan temel semptom kötü ağız kokusudur. Temel semptom olan ağız kokusunun dışında bazı kişilerde öksürük veya boğaz ağrısı gibi farklı belirtiler de ortaya çıkabilir. Bademcik taşları genellikle zararlı değildir ancak rahatsız edici bir boyuta ulaşırsa doktora başvurmak gerekebilir. 

Bademcik Taşı Nedir?

Tonsillolit olarak da bilinen bademcik taşı, gıda kalıntıları, bakteriler, tükürük veya diğer kalıntılar gibi bademciklerin yüzeyinde sıkışan maddelerin sertleşmesi sonucu oluşan çakıl benzeri küçük topaklardır. Beyaz ya da sarı renkli tanecikler şeklinde beliren bademcik taşı ihmal edildiğinde bir bilye boyuna ulaşabilmektedir.

Diğer adı tonsillolit olan bademcik taşları bademciklerde küçük beyaz veya sarı çakıl taşları gibi bir görüntü verir. Bu taşlar bir veya birkaç tane olabilir ancak bazı vakalarda çok daha fazla taş ortaya çıkabilir. Bademcik taşları genellikle küçük taşlardır ancak büyük taşları almak da mümkündür. Bademcik taşlarını bilinçli olduğu sürece evde de çıkarılabilir ancak nadiren de olsa tekrar tekrar ortaya çıkan bademcik taşları ameliyata ihtiyaç duyabilir. 

Bademcik Taşı Neden Olur?

Bademcik taşları, boğazın arka kısmında bademcik olarak da bilinen etli yastıkçıkların içinde sert bir yumrunun oluşmasıyla meydana gelir. Bademciklere yerleşen ölü hücreler genellikle mukus, kalsiyum benzeri mineraller, besin parçaları veya artıkları, bakteri ve mantarların sertleşmesi ya da kireçlendiğinde bademcik taşlarına dönüşür.

Bademcik taşlarının oluşumuna neden olan bazı durumlar kısaca şu şekilde sıralanabilir;

• Bademcik iltihabı sonrası oluşan kripta denilen yarıklarda yaşanan enfektif süreç
• Yeme - içme sonrası ağız hijyenine dikkat edilmemesi orada biriken besinlerin tükürük ile birlikte oluşan yarıklarda sertleşmesine bağlı ortaya çıkabilmektedir.

Bademcik taşları bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açmamaktadır. Ancak ortaya çıkan belirtilerin kişileri rahatsız etmesi ile tedavi gerektiren sağlık sorunu haline gelebilmektedir.

Bademcik Taşı Belirtileri Nelerdir?

Bademcik taşı belirtileri arasında en bilineni ve rahatsız edici olanı ağız kokusudur. Ağız kokusu belirti olarak çoğu zaman tek başına ciddi bir hastalığın habercisi olarak görülmemektedir. Taş oluşumu sonrası ortaya çıkan ağız kokusu bireyleri oldukça rahatsız etmektedir. Bademcik taşı belirtileri şöyle özetlenebilir;

• Ağız kokusu
• Yorgunluk, halsizlik
• Boğaz ağrısı
• Boğaz şişliği
• Yutkunma güçlüğü
• Kulakta ağrı
• Öksürük

Ağız kokusu

Bademcik taşının en belirgin semptomu ağız kokusudur. Ağız kokusuna neden olan durum, bademcikte meydana gelen besin parçaları ve artıklardır. Bunların taşlaşmaya yol açar ve kötü kokulu bir ağız kokusu meydana getirebilir. 

Boğaz ağrısı 

Bademcikler boğazın arkasının her iki yanında bulunur ve burada meydana gelen taşlar doğru orantılı olacak şekilde boğaz ağrısına da sebebiyet verebilir. Ağız kokusuyla birlikte bademcik taşlarının en yaygın belirtisi boğaz ağrısıdır. 

Yorgunluk, halsizlik 

Bademcik taşları aynı zamanda vücutta yorgunluk ve halsizliğe de sebep olabilir. Ağız kokusu ve boğaz ağrısı ile birlikte kendini gösteren bademcik taşı vakalarında kişi kendini yorgun ve halsiz de hissedebilir. Taşların çıkarılması ile birlikte semptomlar da ortadan kalkar.

Boğazda şişlik 

Boğazda meydana gelen şişlik de bademcik taşı vakalarında görülen belirtiler arasındadır. 

Yutkunma güçlüğü

Tıbbi ifadesi disfaji olan yutkunma güçlüğünün ortaya çıktığı durumlar arasında bademcik taşları da vardır. Bu doğrultuda bademcik taşı vakalarında görülme riski söz konusu olan belirtilerden biri de yutkunma güçlüğüdür. 

Kulak ağrısı 

Boğazda tahribat yaratabilen bademcik taşlarının kulak bölgesini etkileme potansiyeli de mevcuttur. Bu bağlamda bademcik taşlarının belirtilerinden biri de kulak ağrısıdır. 

Öksürük

Boğazın tahriş olması doğrultusunda bademcikte meydana gelen taşlar aynı zamanda öksürüğe de yol açabilir. 

Bademcik Taşı Tedavisi

Bademcik taşı büyüklüğü ve dokusuna göre tedavi seçenekleri değişmektedir. Bademcik taşı büyük ve dokusu sert ise lazer, küretaj veya cerrahi operasyon gerektirebilmektedir. Lazerli tedavi olarak adlandırılan tıbbi ismiyle lazer kriptolizis’i bu alanda kullanılabilmektedir. Küretaj yöntemi ile bademciklerin yüzeyinde bulunan çukurcuk alanında biriken kalıntılar temizlenmektedir. Cerrahi yöntemde ise bademcik taşı, bademcik iltihabı veya bademcik şişmesi ile alakalı pek çok sağlık sorununu ortadan kaldırmak için bademcikler alınmaktadır. Ancak taş oluşumu sert değil ise ağız yoluyla bazı özel gargara kullanımları ve ilaç takviyesi önerilmektedir.

Bademcik Taşı Oluşumu Nasıl Engellenir?

Bademcik taşı oluşumunu engellemek için bağışıklık sistemini güçlendirmenin yanı sıra dış çevresel faktörlerin de etkisi göz önünde bulundurulmalıdır. Sağlık sorunlarının pek çoğunda bağışıklık sisteminin güçsüzlüğü yatmaktadır. Sık tekrarlayan bademcik enfeksiyonları taş oluşumunda en temel nedenler arasında yer almaktadır. Alınacak bazı önlemler ile taş oluşumu engellenebilir. Önlemler kısaca şunları içerir;

• Beslenme sonrası dişlerin düzenli fırçalanması veya gargara
• Düzenli ağız ve diş sağlığı kontrollerinin sağlanmasıyla,
• Tütün ürünü kullanımından kaçınmak,
• Düzenli ve yeteri kadar beslenme,
• Bağışıklık sistemini güçlendirerek,
• Bağışıklığı baskılayan bazı ilaçların kullanımını minimum seviyede tutarak bademcik taşı oluşumu engellenebilir.

Bademcik Taşı Nasıl Temizlenir?

Hekim muayenesinin ardından bademcik taşı temizleme yöntemine karar verilmektedir. Kulak Burun Boğaz hekimin uygun gördüğü durumlarda tuzlu su ile gargara yapılabilir. Bazı durumlarda bademciğin tamamen alınması da önerilmektedir. Bademcik taşlarının kendiliğinden düşmediği ve gerekli görülen durumlarda ise cerrahi yöntem ile temizlik sağlanmaktadır. Taşların oluşum gösterdiği yerler koblatör ya da lazer gibi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.

Bademcik Taşı Hakkında Sorulan Sorular

Bademcik taşının diğer adı nedir?

Bademcik taşı, tonsillolit olarak da bilinir ve bademcikte sıkışmış, sertleşmiş bir madde yığını şeklinde tanımlanır. Bazı bademciklerde yiyecek veya mukusun sıkıştığı küçük çukurlar oluşur. Çukurda toplanan parçalarda bakteri ve mikroplar büyür. Bademcik taşının belirtileri arasında boğazda bir şey takılmış hissi, kötü nefes ve ağızda kötü tat yer alabilir. Diğer belirtiler ise uzun süreli veya tekrarlayan boğaz ağrısı olabilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti göstermeyen bademcik taşlarının tedaviye ihtiyacı olmaz. Ancak büyük taşlar ameliyatla çıkarılabilir.

Bademcik taşı için hangi doktora gidilir?

Bademcik taşlarının tanı ve takibi için Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanlarına başvurulmalıdır.

Bademcik taşı geçici midir?

Taş oluşumunun cerrahi veya cerrahi dışı yöntemlerle ortadan kaldırıldıktan sonra tekrar görülmesi mümkündür. Bağışıklık sistemi, ağız hijyeni, sık tekrarlayan bademcik enfeksiyonları ve bazı belirleyici nedenlere bağlı tekrar bademcik taşı oluşabilir.

Bademcik taşı ses kısıklığı yapar mı?

Bademcik taşı yeni oluştuğu süreçte boğazı tahriş ederek nadir olarak geçici bir ses kısıklığına yol açabilir. Ses kısıklığı boğazı ilgilendiren pek çok farklı hastalık kaynaklı geçici olarak yaşanabilir. Genellikle tütün ürünü kullanımı, alerjik durumlar, enfeksiyon ve guatr hastalığı vb. nedenlere bağlı görülebilir.

Bademcik taşı tekrarlar mı?

Ağız ve diş bakımına özen gösterilmediği ve kronikleşen enfeksiyon kaynaklı bademcik şişmesi, iltihabı gibi sağlık sorunlarının olması tekrarlamasına yol açabilir.

Bademcik taşı çıkarma zararlı mı?

Bademcik taşları nadir olarak ciddi sorunlara yol açmaktadır. Ancak boğazda yarattığı rahatsızlık hissi ve ağız kokusu bireyleri oldukça rahatsız etmektedir. Bademcik taşı oluşumunu engellemek için alınacak bazı basit önlemler sayesinde tedavi veya cerrahi gerektiren bu taşların oluşumunu minimum seviyeye indirilebilir.

Bademcik taşı yutulursa ne olur?

Bademcik taşlarının yutulduktan sonra mideye veya farklı bir organa zarar vermesi nadir görülen durumlar arasındadır.

Bademcik taşındaki ağız kokusu nasıl giderilir?

Tuzlu su ile gargara yapılması en bilindik yöntemler arasındadır. Kokunun giderilmesi için hekim kontrollünde gargara şeklinde bazı ilaçlar da kullanılabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.