Nekroz Nedir? Avasküler Nekroz (Osteonekroz) Belirtileri Nelerdir?

Nekroz, yaralanma, enfeksiyon veya çeşitli hastalıklar ya da dokulara gerçekleşen kan akışının yetersizliği sonucu vücut dokusunun ölümüdür. Avasküler nekroz ise kan akışının yetersizliği nedeniyle kemik dokusunun ölmesidir. Osteonekroz olarak da adlandırılan bu durum, kemik hücrelerinin ölümüne ve kemik yapısının zayıflamasına yol açar. Genellikle kalça, diz ve omuz gibi büyük eklemlerde görülür. Avasküler nekrozun en yaygın belirtileri arasında eklemde ağrı ve hareket kısıtlılığı bulunur. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini önlemek ve eklem fonksiyonlarını korumak için önemlidir. Bu durum, travma, uzun süreli steroid kullanımı, alkolizm ve bazı hastalıklar gibi çeşitli faktörlerle ilişkilendirilir.

Nekroz Nedir?

Nekroz, organ veya dokudaki hücrelerin bir kısmının veya tamamının hastalık, yaralanma veya kan teminindeki yetersizlik sonucu doku ölümüdür. 

Avasküler Nekroz (Osteonekroz) Nedir?

Avasküler nekroz (Osteonekroz) kan akışının geçici veya kalıcı bir şekilde kesilmesi veya durması sonucu özellikle kalça, diz ve omuz gibi büyük eklemlerdeki kemik hücrelerinin ölmesi durumudur.

İskemik kemik nekrozu olarak da adlandırılan bu sağlık sorunu, kemiklere ulaşan kan akışının azalması ya da tamamen kesintiye uğraması sonucu, kemik dokusunun ölmesiyle sonuçlanır. Daha çok, omurga, kalça, diz, el ve omuz bileğinde gibi büyük eklemlerde görülen osteonekroz, yaygın olarak 30 ila 60 yaşındaki kişileri etkiler.

Avasküler nekroz’un yaygın görülen klinik belirtileri arasında etkilenen eklemlerde ağrı ve hareket kısıtlılığı yer alır. Durum kötüleştikçe, etkilenen eklemler yalnızca üzerlerine ağırlık verildiğinde zarar görecek duruma gelir. Süreç ilerledikçe kişi uzanırken bile acı hisseder.

Avasküler Nekroz (Osteonekroz) Neden Olur?

Kemik hücrelerinin ölmesi anlamına gelen avasküler nekroz (Osteonekroz) kan akışının geçici veya kalıcı olarak durması sonucu meydana gelir. Osteonekroz’u tetikleyen faktörlerin arasında kan damarlarında oluşan yağ birikintileri, kemik travmaları, yaralanmalar, uzun süreli steroid kullanımı, alkol tüketimi ve bazı hastalıklardır.

Avasküler Nekroz’a neden olan faktörler şu şekildedir:

• Kan damarlarında oluşan yağ birikintileri
• Eklem veya kemik travmaları
• Uzun süreli steroid kullanımı
• Orak hücre anemisi
• Gaucher hastalığı
• Kanser tedavisinde uygulanan radyasyon
• Alkol tüketimi 
• Obezite

Avasküler Nekroz Nasıl Anlaşılır?

Avasküler nekroz ilk önce kemiklerde hafif ağrıyla başlar ve devamında hareket kısıtlılığı meydana getirir. Hastalığın farklı evreleri vardır. Süreç ilerledikçe, semptomlar da artar. Bu süreçte ağrı şiddetini artırır, özellikle gece ağrıları baş gösterir. Bazı hastalar gece ağrı sebebiyle uyuyamadıklarından yakınırlar.

Kalça ekleminde hareket kısıtlılığına bağlı topallama gibi şikâyetler de yaşanabilir. Fakat tüm bunlarda hastanın yaşı, hastalığın evresi ve etkilenen kemik gibi etkenler de önemli role sahiptir. 

Hastanın aşırı sigara tüketimi, düzensiz ve kötü beslenme alışkanlığı, aşırı alkol kullanımı gibi sebepler ve özellikle obezite gibi durumlar, sürecin yakından takibini zorlaştırır.

Hasta ağrıları hisseder ama bunun bir sağlık sorunu olduğunu zaman zaman kavramaz. Dolayısıyla tüm bu durumlar, hastanın kendini yeteri kadar gözlemlememesi sebebiyle, erken teşhisi zorlaştırır. Bu da avasküler nekroz’un daha ileri boyuta taşınmasına sebep olabilir. 

Avasküler Nekroz Belirtileri Nelerdir?

Avasküler Nekroz (Osteonekroz) hastalığında en dikkat çeken belirtinin kalçanın çevresinde ortaya çıkan ağrı olduğunu ifade etmek mümkündür. Bununla birlikte etkilenen eklemlerde meydana gelen ağrı ve hareket kısıtlılığı da avasküler nekroz belirtileri arasındadır.

Avasküler nekroz (osteonekroz) belirtileri genel olarak şunları içerir:

• Kalça çevresinde ortaya çıkan ağrı
• Şiddetli ağrıyla birlikte yürürken topallama

• Eklem hareketlerinde kısıtlılık
• Hareketlerin yavaşlaması
• Dize doğru yayılan kasık ağrıları

Fakat bazı hastalarda bu semptomların hiçbiri yaşanmayabilir. Avasküler Nekroz (Osteonekroz) sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Dolayısıyla ağrıyı çok geç de fark etmek mümkündür. Bu süreç içinde en dikkat etmeniz gereken konu, ağrının genellikle ağırlık taşıyan kemiklerde ortaya çıktığını bilmenizdir.

Örneğin, risk kalça eklemini etkilediğinde, kasığınızda bununla birlikte, zaman zaman da olsa kalçada bir ağrı hissini yaşayabileceğinizi bilmenizdir. Genellikle insanlar, etkilenen eklem ya da kemik üzerine bir ağırlık verdiklerinde ağrı hissetmeye başladıklarını dile getirir. Bu doğru bir tespittir ancak daha sonra dinlenme sırasında da ağrı hissettiklerini anlarlar. Dolayısıyla, süreç takibi oldukça önemlidir ve bedendeki ağrıların, iyi takip edilmesi çok önemlidir.

Avasküler Nekroz Kimlerde Görülür?

Avasküler Nekroz (Osteonekroz) aşırı alkol kullanımı olan ve obezite hastası olan insanlarda daha çok görülür. Avasküler nekroz hastalığının yaş aralığı genellikle 30 ile 60 arasında değişir. Hareketsiz yaşam, düzensiz ve sağlıksız beslenme, kontrolsüz ilaç kullanımı da hastalığı tetikleyen önemli nedenlerdendir.

Avasküler Nekroz Nasıl Teşhis Edilir?

Avasküler nekroz tanısı için doktor önce bazı tetkikler ister. Bu tetkiklerin başında kemik taraması, röntgen ve MRI gelir. Bu yöntemler aracılığıyla Avasküler Nekroz (Osteonekroz) durumuna sebep olan nedenler araştırılır. Süreç içinde erken tanı çok önemlidir. Nedenlerin belirlenmesinin ardından tedavi aşamasına geçilir.

Avasküler Nekroz Nasıl Tedavi Edilir?

Erken teşhisinin konmasının ardından etkilen bölgenin baskısı azaltılır ve hasta dinlenmeye alınır. Hastanın uzun süre ayakta durmaması ve kendini yormaması çok önemlidir. Gerekli durumlarda koltuk değneği de önerilebilir.

Avasküler nekroz tedavisinde amaç, hasarlı bölgenin ve çevre dokunun kanlanmasını sağlamaktır. Bu yüzden zaman zaman, foraj ve core decompresyon olarak isimlendirilen iki uygulama ile, kemikte bir delik açılır ve açılan bu delikle, kemikte 1 cm çapında bir tünel açılır ve kemiğin kanlanması sağlanır.

Hastalığın ileri evresinde bulunan hastalara, non-vaskülarize fibula greftleri, core dekompresyon ve vaskülarize gibi cerrahi yöntemler de uygulanabilir. Doktor hastalık sürecinde hastayı ağrı kesici ilaçlarla destekleyebilir ama bu hiçbir zaman hastalığın tedavisinde tek başına bir yöntem olarak kabul edilmemiştir. Bu uygulama sadece kısa vadeli bir çözümdür.

Avasküler nekroza iyi gelen egzersizler

Avasküler Nekroz (Osteonekroz) iyi gelen egzersizleri en iyi doktorunuz karar verecektir. Her hastaya, aynı egzersiz uygulanamayacağı için fizyoterapistin rolü, bu yönüyle çok önemlidir.

Onun size vereceği hareketlerle hastalık sürecini daha da uzatabilme riski vardır. Yaşın artması, düzensiz beslenme, hareketsiz yaşam seçimi gibi pek çok etken de bu durumu ağırlaştıracaktır. O yüzden doğa yürüyüşleri, egzersiz bisikletleri, eklem hareketleri gibi doktorunuzun özel tavsiyesiyle uygulayacağınız hareketler, süreci daha sağlıklı geçirmenizi sağlayacaktır. 

Avasküler Nekroz Hakkında Sık Sorulan Sorular

Avasküler nekroz ne demek?

Osteonekroz olarak da bilinen avasküler nekroz, kemik hücrelerinin kan akışının kesilmesi sonucunda ölmesidir.

Avasküler nekroz ağrısı nereye vurur?

Avasküler nekroz ağrısı sıklıkla ilk olarak kalçaya oradan da kasıklara vurur.

Avasküler nekroz nasıl geçer?

Osteonekroz olarak da ifade edilen avasküler nekroz genellikle ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedavi uygulamalarıyla iyileştirilir.

Avasküler nekrozu iyileşen var mı?

Avasküler nekroz, erken teşhis ve doğru tedavi uygulamalarıyla iyileşmesi mümkün olan bir hastalıktır.

Avasküler nekroz tedavi edilmezse ne olur?

Avasküler Nekroz (Osteonekroz) tedavi edilmezse, eklemlerde çökme görülür ve kireçlenme baş gösterir. Bunların yanı sıra eklem hareketleri kısıtlanırken, şiddetli ağrılar oluşur. Bu ağrılarla baş etmek zaman zaman dayanılmaz hale gelebilir. Kişiler böyle durumlarda ağrı kesiciler ile durumu geçiştirse de süreç sizin hiç de tahmin edemeyeceğiniz bir noktaya taşınabilir.

Yaş ilerledikçe sağlık riskinin ve tedavi sürecinin uzaması, ölü kemik diye de adlandırılan bu hastalığın, bedeninizin sağlıklı pek çok hareketini engelleyeceği unutulmamalıdır. Bu yüzden süreç her yönüyle iyi bir uzman hekim tarafından takip edilmelidir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.