Adenit nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Lenf bezlerinin iltihabı olarak da bilinen adenit, genellikle boğaz, koltuk altı ve kasıklarda görülüyor. Çoğunlukla bakteri ve virüs nedenli enfeksiyonlardan kaynaklanan adenit, nadir de olsa kanser nedeniyle de ortaya çıkabiliyor. Antibiyotik tedavisi uygulanan adenit hastalığında eğer lenf bezleri küçülmüyorsa altta yatan sebebi belirlemek için gerekli tetkikler ve doku tanısının yapılması istenebiliyor. Adenitin başlıca sebebi olan enfeksiyonlardan kaçınmak için ise kişisel hijyene çok dikkat etmek gerekiyor. Memorial Ankara Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. Ramazan Yıldız, adenit ile ilgili bilgi verdi.

Adenit nedir?

Lenf düğümü ya da lenf bezlerinin iltihabi şişmesi ile ortaya çıkan hastalığa adenit denilmektedir. Lenf adenit ya da adenolenfit olarak da adlandırılan adenit, lenf düğümü iltihabıdır. Bu hastalıkta lenf düğümü şişer, ısınır ve hassaslaşır. En sık boyun, koltuk altı ve kasıktaki lenf nodlarında görülür. Genellikle enfeksiyona bir bakteri, virüs ya da bir alerji neden olabilir.

Adenit çeşitleri nelerdir?

Adenit, genellikle lokalize lenf adenit veya yaygın lenf adenit olarak iki tipte sınıflandırılır. Lokalize lenf adenit, enfeksiyonun başladığı bölgeye yakın bir ya da birkaç lenf düğümündeki büyümedir. Mesela omuz bölgesinde, kol bölgesinde oluşan iltihap nedeniyle koltuk altı lenf düğümünde büyüme görülmesi lokalize lenf adenite örnektir. Yaygın lenf adenit ise iki ya da daha fazla lenf nodu gurubunda ortaya çıkar. Yaygın adenit, kan dolaşımında veya tüm vücudu etkileyen bir hastalıkta görülmektedir.

Lenfadenopatiler (lenf büyümesi) kronik ve akut olarak da sınıflandırılır. Akut lenfadenotapati aniden ortaya çıkar ve bir süre sonra yok olurken, çoğunlukla enfeksiyona bağlı oluşur. Kronik lenfadenopatiler ise uzun süre devam ederler ve sebep olarak enfeksiyon dışı nedenlere bakılır.

Adenit nedenleri nelerdir?

Lenf bezi şişmesi (adenit) genellikle bakteri veya virüs enfeksiyonlarından kaynaklanır. Bunlar boğaz enfeksiyonu, kızamık, kulak enfeksiyonları, diş eti ve diş hastalıkları (apse), mononükleoz cilt veya yara enfeksiyonları, HIV (AIDS’e sebep olan virüs), yaygın olmayan sebepler arasında ise tüberküloz, frengi gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve toksoplazma gibi hastalıklar sayılabilir. Adenit, nadiren de olsa kanser nedeniyle gelişebilir. Lenf bezlerindeki şişme vücudun hastalıklarla savaştığının bir göstergesidir ve hastalık iyileştiğinde lenf nodları da eski boyutlarına dönerler. Bazen de kullanılan ilaçlar ya da maruz kalınan alerjenler de lenf nodunda büyümeye sebep olabilir.

Adenit belirtileri nelerdir?

Adenit belirtileri arasında dokunulduğunda hassasiyet, kızarıklık ve ısı artışı, ateş, titreme, yorgunluk, kırgınlık, burun akıntısı, boğaz- baş ağrısı bulunmaktadır. Bununla birlikte gece terlemeleri, nefes darlığı, iştah ve kilo kaybı bazen de özellikle kemiklerde ağrı, karın ağrısı, kalıcı öksürük inatçı kaşıntı ve cilt döküntüsü şeklinde de belirtiler görülebilir. Ayrıca boyun, koltuk altı ve kasıklarda şişen lenf bezleri de belirtiler arasında yer almaktadır.

Adenit tanısı nasıl konulur?

Adenit tanısı konulurken ncelikle hastanın öyküsünün doğru alınması ve doktor tarafından yapılan fizik muayene büyük önem taşır. Fizik muayene sırasında doktor şişmiş lenf bezlerini saptayabilir. Bu durumda uzman doktor enfeksiyon olup olmadığını anlamak için kan testleri isteyebilir. Ayrıca ultrason, röntgen ve tomografi gibi tarama testleri de tanı için istenebilir. Nadiren de yapılan tetkiklere bağlı olarak tümörleri yani kanseri dışlamak için lenf dokusundan biyopsi istenebilir. Bu iğne biyopsisi ya da lenf nodunun tamamının çıkarılması şeklinde olabilir.

Adenit tedavisi nasıl uygulanır?

Lenf adenitin tedavisinde lenf bezlerinin aşırı büyümediği ve hassasiyetin olmadığı vakalarda herhangi bir antibiyotik kullanımına ihtiyaç duyulmaz, durum takip edilir. Ancak büyümeye devam ederse ve enfeksiyon şüphesi var ise antibiyotik tedavisi uygulanır. Lenf bezinin büyümeye devam ettiği ve enfeksiyonun da olmadığı durumlarda ampirik (tedbir amaçlı) antibiyotik tedavisi başlanarak küçülme olup olmadığı takip edilir.

Enfeksiyon dışında farklı sebepler düşünülüyor ise tedavi başlanmadan önce mutlaka sebebini bulmak için tetkikler ve gerekirse doku tanısı yapılmalıdır.

ADENİT İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Lenf düğümü nedir? Ne işe yarar?

Lenf düğümü de denilen lenf bezleri vücudumuzu mikroplardan, tümör hücrelerinden ve bunların yayılmalarından korumak üzere görevlendirilmiş yapılardır. Vücudumuzda genellikle 5 mm-1 cm arasında değişebilen özellikle boyunda, kulak önünde, kulak arkasında çene kemiği altında, koltuk altında, kasık bölgesinde ve iç organlarda yerleşimli 600 kadar lenf bezi mevcuttur. Lenf düğümleri vücudun hemen her yerinde bulunurlar. Beyaz kan hücreleri görevi görür ve bağışıklık sisteminin aksaksız yürümesinde çok önemli vazifeleri bulunur. Lenf düğümleri vücudumuzdaki bakteri ve toksinleri emmeye yardımcı olan bağışıklık sisteminin organlarıdır.

Mezenterik adenit nedir?

Mezenterik lenf adenit bağırsaklarımızı saran dokudaki lenf bezlerinin iltihabıdır. Bakteri, virüs veya parazitlerden kaynaklanan enfeksiyonlardan köken alabilir. Hastalarda dehidrasyon ve elektrolit mineral kaybına sebep olabilir. Nadiren bağırsaklarda da sepsise (apse) neden olabilir. Önlemek için çok basit önlemler yeterlidir.  Elleri yıkamaya özen göstermek, hapşırdıktan sonra, yemek öncesi- sonrasında ve tuvalet sonrasında elleri yıkamak, yemek yaparken etleri iyi pişirmek basit önlemler arasında yer almaktadır. Bu önlemlerin amacı mikrobun vücuda girmesini engellemektir.

Adenit risk faktörleri nelerdir?

Adenit risk faktörleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Kişisel hijyene dikkat etmemek
• Gıdaların düzgün yıkanmaması ve yeteri kadar pişirilmemesi
• Enfeksiyonlardan korunmak için mikroplarla teması engelleyen tedbirleri almamak
• Enfeksiyonların tedavi edilmemesi
• Bağışıklığın zayıf olması
• Diyabet gibi kronik hastalıklara sahip olmak

Tedavi edilmeyen adenit ne gibi komplikasyonlara sebep olur?

Vücudun savunma mekanizmaları olduğu için çoğunlukla bir tedaviye gereksinim duyulmadan lenf nodları da enfeksiyonun gerilemesi ile küçülür. Ancak enfeksiyonun artması vücutta sepsise sebep olup, bu durum organ yetmezliğine kadar ilerleyebilir. Aynı zamanda lenf nodunun büyümesinin, şeklinin değişmesinin ve duvar kalınlığının artmasının lenf noduna bağlı kötü huylu hastalıkların da bulgusu olabileceği düşünülerek, hekime müracaat edilmesi ve tanının doğrulanması gerekir.

Adenit önlenebilir mi? Adenit nasıl önlenir?

Adenit hastalığını önleme enfeksiyon yapabilecek kaynaklardan uzak durmaktan geçmektedir. Bununla birlikte herhangi bir enfeksiyon belirtisinde ilgili uzman hekime başvurmak gerekmektedir. Enfeksiyonlardan dolayısı ile adenitten korunmak için kişisel hijyene dikkat edilmeli eller sık sık sabun ve su ile yakınmalı, gıdalar  çiğ ve az pişmiş yenilmemeli, enfeksiyonlara yönelik gerekli aşılar yaptırılmalı, tüketilen suyun temizliğinden emin olunmalıdır.

Adenit tehlikeli midir?

Adenit tehlikeli olarak yorumlanmaz. Çünkü birçok hastalık lenf nodlarını büyütebilir. Çoğu da enfeksiyona bağlı olarak gelişir. Çok nadiren kansere sebebiyle oluşur. Genellikle bir santimin altındaysa nonspesifik olarak kabul edilir. Takip edilmesi yeterlidir.

Adenitin kanserle ilişkisi var mıdır? Adenit kansere dönüşür mü?

Adenit kansere dönüşmez. Ancak lenf nodunun kendi kanserleri bulunmaktadır. Aynı zamanda bazı kanserler lenf noduna yayılarak ilerleyebilir. Burada hekimin muayenesi ve yapılacak olan radyolojik görüntüleme çok kıymetlidir.

Lenf bezi şişmesi ne kadar sürede geçer?

Enfeksiyona bağlı lenf nodu büyümeleri genellikle 3-4 hafta içerisinde geriler. Ancak bazı durumlarda kronik vasıf alıp uzun süre devam edebilir veya kalıcı olabilir.

Adenit daha çok kimlerde görülür?

Adenit her yaşta görülebilir. Çocuklarda görülen adenit daha çok enfeksiyonu düşündürürken, erişkin yaşlarda görülmesi lenf noduna bağlı kötü hastalıkları da akla getirmelidir. Özellikle erken çocukluk döneminde 3-5 yaş arasında küçük boyutlarda boyunda, koltuk altında ve kasık bölgesinde çok sık rastlanır. Çoğunlukla da üst solunum yolu enfeksiyonu, soğuk algınlığı ve ishal gibi hastalıklarda oluşur. Genellikle masumdur ancak yaş büyüdükçe oluşan bezlerin kanser ve kötü huylu olma ihtimali de artmaktadır. Özellikle de lenf bezinin büyüklüğü önemlidir. Büyüklük yerleşim yerine göre değişse de 2-3 santim büyüklüğüne ulaşmış lenf nodları mutlaka araştırılmalıdır. 

Adenit tedavisinde dikkat edilecek noktalar nelerdir?

-Hekim tarafından muayene edilip yapılan tetkikler sonucunda enfeksiyona bağlı olduğu düşünülen adenitte antibiyotik tedavisi ve bitiminde de hastanın kontrolü aksatılmamalıdır.

-Enfeksiyon bulgusu saptanmayan ancak kötü de düşünülmeyen lenf nodlarında gerekirse bir süre antibiyotik tedavisi sonrasında kontrol yapılması önerilebilir. Ancak lenf nodunun radyolojik görüntülerde görüntülenmesinde en ufak bir şüphe var ise doku tanısı muhakkak yapılmalı ve hekime gidilmesi aksatılmamalıdır.

-Çocuklarda diş çürükleri ve üst solunum yolu enfeksiyonu baş boyun bölgesinde çok fazla lenf nodu büyümesine sebep olabilir. Bu sebeple çocuklara ağız ve diş sağlığı eğitimi verilmesi faydalı olur. Ama basit bir enfeksiyon gibi düşünülüp altta yatan ağır hastalıkları da atlamamak gerekir.

-Bütün enfeksiyonlarda olduğu gibi lenf nodu enfeksiyonunda da kişisel hijyene çok önem verilmelidir.

Adenit için hangi doktora gidilmelidir?

Adenit için pediatrik yaş grubunda çocuk hekimine, enfeksiyonun yeri ve lokalizasyonuna göre kulak burun boğaz, genel cerrahi ve enfeksiyon hekimlerine başvurulabilir.