Yükleniyor
Sarılık, daha çok yenidoğan bebeklerde görülmesiyle birlikte yetişkin insanlarda da karşılaşılan bir durumdur. Sarılık hastalık olarak bilinse de, aslında çeşitli sorun ve birçok organda yaşanan bozuklukların belirtisi olarak ortaya çıkar. Bu belirtiler sarılık gelişimini tetikler.
Sarılık, kanda biriken ve kan akışında dolaşan fazla miktardaki sarı-turuncu bir madde olan bilirubinin cildin hemen altındaki yağ tabakasında çözünmesi sonucu cildin, mukoza zarının ve göz beyazlarının sarımsı görünüme neden olduğu bir durumdur.
Bilirubin, hemoglobinin parçalanması sonucu vücutta oluşur ve karaciğerde safra ile bağlanmasıyla birlikte dışkıyla atılarak sindirim sistemine geçiş yapar. Ancak bu geçiş normal bir şekilde yapılamaz veya olabildiğince hızlı geçemezse kanda birikerek özellikle göz, cilt ve diğer dokularda sarılık oluşumuna yol açar.
Özellikle yenidoğan bebeklerde sık olarak rastlanan sarılık, cildin ve göz beyazlarının sararması belirtileri verir. Çeşitli karaciğer ve safra hastalıklarının habercisi olarak kabul edilir. Genellikle kendi kendine geçen bir durum olan sarılığın şiddetli seyrettiği durumlar da söz konusu olabilir.
Sarılığın oluşmasına neden olan durumlar genellikle karaciğer, safra kesesi veya pankreas ile ilgili olup, karaciğerin işleyemediği fazla bilirubin miktarının vücutta birikmesi ve kana karışmasıdır. Karaciğer, kırmızı kan hücrelerini parçalanma sürecinde verimli bir şekilde işleyemezse bu durum cilt ve gözlerde sarı renk oluşmasına neden olan sarılık hastalığına sebebiyet verir.
Sağlıklı bir şekilde dünyaya gelen yenidoğan’larda normaldir ve genellikle kendi kendine geçer. Daha büyük yaşlarda meydana geldiğinde ise enfeksiyon veya karaciğer hastalığına işaret edebilir. Ayrıca sarılık şu durumlarda meydana gelebilir:
Göz ve ciltlerde meydana gelen renk değişimi olarak belirtilen sarılığın başlıca üç farklı çeşidi bulunur. Bu çeşitler şöyledir:
En belirgin belirtisi olarak göz ve ciltlerde oluşan sarı renk olarak görülen sarılığın bunların dışında ortaya çıkan belirtileri mevcuttur. Sarılığın yaygın semptomları şunlardır:
Vücudunuzda sarılık belirtileri meydana geldikten sonra başvurduğunuz uzman doktor sizden bilirubin miktarınızı belirlemek için bilirubin testi, tam kan sayımı ve karaciğer testi isteyebilir. İstediği bu testlerin ardından sarılığınız varsa bilirubin seviyeniz yüksek çıkacaktır.
Bunların yanı sıra fiziki muayene sonrası doktor karaciğer sağlığınızı kontrol edebilir. Fiziki muayenenin ardından karaciğer için ayrıca testler de söz konusu olabilir.
Özellikle bebeklerde ortaya çıkan ve yetişkinlerde de görülen sarılık genellikle kendi kendine geçen bir sorun olarak görülür ve sarılığın kendisi için tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Ancak sarılığın altında başka tıbbi bir sorun tespit edilirse bu durumun üzerine eğilinmesi sonucunda tedaviye başlanır.
Akut viral hepatitiniz söz konusuysa, karaciğeriniz iyileşmeye bağladığınızda sarılığınız da geçecektir. Ayrıca safra kanalı tıkanıklığı yaşıyorsanız doktorunuz bu durumun ortadan kalkması ameliyat yoluna gidebilir.
Ayrıca görüntüleme testleri, karaciğer biyopsisi ve nadiren de olsa laparoskopi sarılık tedavisinde kullanılabilen yöntemler olarak değerlendirilebilir.
Sarılığı önlemek, yaşam tarzı değişikliğiyle başlayan bir süreç olak düşünülebilir. Bu süreç karaciğer sağlığınızı destekleyerek sarılık yaşanmasını önleyebilir. Ayrıca sarılığı önlemek şu yollara başvurulabilir:
Yenidoğan bebek sarılığı, bebeklerin yüzde 60’ında sıklıkla karşılaşılan ve doğumdan sonra ilk 48 saat içinde ortaya çıkan bir durumdur. Deri ve yanakların iç kısmıyla birlikte gözün beyaz bölümünde oluşur. Bunun en büyük nedeni doğumdan sonra bilirubin miktarının en yüksek seviyede olmasıdır.
Meydana gelen sarılık genellikle hafif semptomlar içeren vakalarda tedavi gerektirmez. Daha ileri seviyelerin tedavisi bebeklerin sağlığı için önemlidir. Bu durumda kan transfüzyonu veya fototerapi (ışık tedavisi) gerekebilir.
Bebeklerde görülen sarılık genelde tedavi gerektirmez ve kendi kendine geçmesiyle bilinir. Ancak bazı durumlarda sarılığa sebep olan başka problemler oluşabilir. Bu problemleri başlıklar halinde şöyle toplamak mümkündür:
Bebeklerde görülen sarılığın ana belirtisi göz ve ciltte meydana gelen sarı görüntüdür. Buna neden olan bilirubin seviyesinin yüksekliğidir. Bu yükseklik sonucu oluşan sarılığın bebeklerde meydana getirdiği bazı belirtiler söz konusudur. Bu belirtiler şu şekilde kendini gösterebilir:
Bu belirtiler bebeklerde görülmeye başladıktan sonra kendiliğinden geçmeyip hala devam ediyorsa anne-babaların bebekleri kaç günlük olursa olsun uzman bir doktora başvurmaları gerekir.
Sarılık, vücuttaki bilirubin seviyesinden yüksekliği sonucu oluşur. Kandaki bilirubin yapılacak testler sonucu anlaşılır. Miktar olarak çok yüksek seviyelere çıktığı zaman tehlike arz edebilir.
Sarılık, genel olarak bulaşıcı bir hastalık olarak nitelendirilir. Özellikle yaz aylarının gelmesiyle artarak görülen sarılık karaciğer iltihaplanmasına neden olur ancak çabuk ve kısa sürede atlatılır.
Stresli bir hayat yaşayan ve kaygı sorunları olan insanların vücuttaki bilirubin seviyelerinin yükselmesi sonucu sarılık meydana gelebilir.
Çok şiddetli olmayan sarılık vakalarında evde tedavi uygulanabilmektedir. Özellikle bebeklerdeki sarılık durumlarında bebeğin güneşe çıkarılması ve düzenli olarak emzirilmesi önerilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 11 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 15 Mayıs 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
