Siyatik Nedir? Siyatik Ağrısı Neden Olur?

Siyatik, sinirler üzerinde oluşan baskı sonucu kalçadan başlayıp bacaktan aşağıya doğru siyatik sinir yolu boyunca hissedilen ağrıdır. Siyatik ağrısı, insan vücudunun en kalın siniri olan siyatik sinirinin sıkışması sonucu kalçadan başlayıp her iki bacağın aşağısına kadar yayılan ağrı, uyuşma ve karıncalanmadır.

Siyatik Nedir?

Siyatik insan vücudundaki en kalın sinirin adıdır ve kalçanın arkasından bacaklara doğru uzanır. Bacağın duyu ve motor işlevini düzenleyen bu sinirlerdeki sıkışma ve baskıya ise siyatik ağrısı denir.

Siyatik sinir, kalça arkasından bacağın arka yüzü boyunca seyrederek diz üstü seviyede iki ana kola ayrılır ve ayağa kadar ulaşır. Fakat bir hastalığı ifade etmek için toplumda yaygın olarak kullanılan “siyatik” kelimesi ile bu sinirin vücutta çeşitli yerlerde sıkışmasıyla ortaya çıkabilen ve özellikle bacakta ağrı, kuvvet kaybı, kasılma, uyuşma, karıncalanma gibi şikayetlerle kendini gösteren bir rahatsızlık kastedilir.

Siyatik ağrısında ortaya çıkan en karakteristik belirti kalçardan bir veya her iki bacağa uzanan ağrıdır. Bu ağrılara uyuşma ve karıncalanma da eşlik eder. Ayrıca kas güçsüzlüğü ve idrar kaçırma da siyatik ağrısı belirtileri arasındadır. 

Genellikle ciddi veya tehlikeli bir durum olmayan siyatik ağrıları zamanla ve kişisel bakım tedavileriyle kendi kendine iyileşebilir. Ancak ciddi vakalarda ameliyat gerektiği de olur. 

Siyatik Neden Olur?

En sık neden siyatik sinirin omurilikten çıkan sinir köklerinin omurga seviyesinde çeşitli nedenlerle sıkışmasıdır. Bu nedenler arasında bel fıtığı, omurga kanal darlığı, omurgada kireçlenme, omurga şekil bozuklukları, omurga kırıkları, omurga tümörleri sayılabilir. Siyatik sinir omurga haricinde kalça arkasındaki “piriformis” kası veya tendonu tarafından da sıkıştırılarak benzeri şikayetlere sebep olabilir. Bunların dışında siyatik sinirin seyri boyunca bacakta herhangi bir seviyede herhangi bir sebeple sıkışması da bu belirtilere yol açabilmektedir.

Siyatiğe neden olabilecek faktörler şöyledir:

• Fıtıklaşmış diskler
• Omurga stenozu 
• Kireçlenme
• Yaralanmalar
• Hamilelik süreci
• Tümör, kist veya diğer büyümeler
• Yaş faktörü
• Obezite
• Diyabet
• Hareketsizlik
• Sigara tüketimi

Siyatik Belirtileri Nelerdir?

Kalça arkasından bir veya her iki bacağa doğru yayılan ağrılar siyatiğin en yaygın gözlemlenen belirtisidir. Bu ağrı bıçak saplanır gibi bir his yaratarak kişinin dik duramamasına yol açabilir. Ağrıyla birlikte uyuşma ve karıncalanma da görülür. Bu ağrı yürümekle, öne eğilmekle artabilir. Siyatik sinirdeki sıkışmanın derecesine bağlı olarak sinirin uyardığı kaslarda kuvvet kaybına bağlı yürüme güçlükleri de görülebilir.

Siyatik belirtileri şu şekildedir:

• Bacaklarda bıçak saplanır gibi keskin bir ağrı 
• Yürüme sırasında veya öne doğru eğilirken şiddetlenen ağrı 
• Ağrıyla birlikte uyuşma ve karıncalanma 
• Kas zayıflığı 
• İdrar veya dışkı kaçırma

Siyatik Nasıl Teşhis Edilir?

Siyatik hastalığının tanısında en önemli iki şeyden birincisi hekimin hastalığın başlangıcı, seyri, şikayetlerin sıklığı ve bu şikayetleri nelerin ortaya çıkardığı ile alakalı hastanın anlatacağı hastalık öyküsünü detaylıca kaydetmesi ve bu öykü doğrultusunda yapılacak olan tıbbi muayenedir.

İkinci aşama da öykü ve muayene bulguları ışığında gerekli tetkiklerin yapılmasıdır. Bu tetkikler arasında EMG denilen sinir iletim hızı testleri, MR veya diğer radyolojik görüntüleme yöntemleri ve gerek görüldüğü durumlarda çeşitli laboratuvar tahlilleri sayılabilir.

Siyatik Tedavisi Nasıl Yapılır?

Siyatik tedavisi siyatik sinirin sıkıştığı seviyeye, sıkışmanın nedenine ve hastanın genel tıbbi durumuna göre değişkenlik gösterir. Omurgadaki sıkışmalarda (sıklıkla bel fıtığı veya kanal darlığı nedeniyle) sıkışma bölgesine yapılacak enjeksiyon tedavileri veya direkt olarak siniri sıkıştıran yapıları ortadan kaldırmak üzere yapılacak cerrahi tedaviler seçenekler arasındadır.

Bu tedavilere ek olarak fizik tedavi, siyatik egzersizleri ve ilaç tedavilerinden de faydalanılır. Omurga dışındaki siyatik sinir sıkışmalarında da benzeri şekilde enjeksiyon tedavileri, cerrahi tedavi, fizik tedavi yöntemleri ve ilaç tedavilerine başvurulur. Özellikle ileri dereceli sıkışmalarda bacakta kuvvet kaybı da eşlik ediyorsa kalıcı siyatik sinir hasarı riskini olabildiğince azaltmak için acil cerrahi müdahale gerekebilir.

Siyatik Ağrısı Nasıl Geçer?

Siyatik ağrısı için istirahat etmek ağrıyı zamanla iyileştirir. Bununla birlikte ibuprofen gibi steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, fizik tedavi uygulamaları, ağrıyan bölgeye soğuk kompres ve zorluk çıkarmayacak derecede hafif egzersizler siyatik ağrısına iyi gelir. 

Siyatik Hakkında Sık Sorulan Sorualar

Siyatik sinir nedir?

Siyatik sinir, insan vücudundaki en kalın, uzun ve geniş sinirdir. Siyatik sinir belin alt tarafındaki 4 ve 5. omurlardan çıkarak, kalçanın orta noktasından topuğa kadar iner. En önemli işlevi bacağın kuvvetini ve işlevselliğini yönetmesidir.

Siyatik ağrı nedir?

Siyatik ağrı, siyatik sinir kökünün tahrişi ve/veya sıkışmasından kaynaklanan bacaktaki sinir ağrısını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Siyatik ağrı özetle siyatik sinir yolu boyunca ilerleyen ağrıyı ifade eder. Bu ağrı kalçalardan başlayıp bir veya her iki bacaktan birden aşağıya doğru ilerleyebilir.

Siyatik ağrısı ne kadar sürer?

Siyatik ağrısının süresi oldukça değişkendir. Sadece birkaç gün sürüp kendiliğinden geçebildiği gibi aylarca sürebilen ağrılar şeklinde de görülebilir.

Siyatik ağrısı nerelere vurur?

Siyatik ağrısı tipik olarak kalça arkasından başlayan bir ağrı şeklinde tarif edilir. Kalçadan sadece diz arkasına yayılabildiği gibi topuğa hatta ayak ucuna kadar tüm bacak boyunca yayıldığını tarif eden hastalar da olabilmektedir. Ayrıca bacağa yayılan ağrı ile birlikte kalçadan bele doğru vuran ağrı da olabilir.

Siyatik hangi bacakta olur?

Siyatik ağrısı tek bir bacakta görülebildiği gibi her iki bacakta da ortaya çıkabilir. Siyatik ağrı, bel bölgesinde kalçalara, oradan da bacaklara doğru yayılır. 

Siyatik tedavi edilmezse ne olur?

Özellikle ciddi siyatik sinir sıkışmalarında bir müddet sonra sinir, fonksiyonunu yitirmeye başlayabilir. Bunun sonucunda da bacakta, ayakta kalıcı his kusurları ve kalıcı kuvvet kaybı, yürüme kusurları, düşük ayak, felç gibi durumlar oluşabilir. Bu gibi gecikmiş olguların tedavisi daha kompleks cerrahi tedaviler gerektirebilir ve sonuçları erken dönemde yapılan tedavilere göre hasta açısından daha az tatmin edici olabilmektedir.

Kantaron yağı siyatik ağrısına iyi gelir mi?

Yapısında birden fazla farklı bileşenin olduğu kantaron yağı genellikle yüzeyel yumuşak doku zedelenmeleri veya kas ağrıları gibi durumlarda alternatif tıp çevrelerinin başvurduğu bir etken olmakla birlikte siyatik sinir sıkışmasının tedavisinde etkin bir kullanımının olduğunu gösterebilen herhangi bir bilimsel çalışma yoktur.

Siyatik ağrısı için hangi doktora gidilir?

Siyatik sinir sıkışması omurga seviyesinde ise omurga cerrahisi uzmanı (ortopedi ve travmatoloji, nöroşirurji) tedavi sürecini yönetecektir. Kalça veya bacak seviyesindeki sinir sıkışmalarında da gene ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurmak gerekmektedir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman doktorunun düzenleyeceği bir fizik tedavi süreci de bütüncül yaklaşım içerisinde yerini alabilmektedir. Bunların dışında siyatik sinirde cerrahi veya girişimsel müdahale gerektirecek bir mekanik sıkışmanın olmadığı fakat sinirde fonksiyonel bir kusur bulunması durumunda nöroloji uzman doktoru da tedavi sürecine dahil olabilmektedir.

Siyatik ağrısına sıcak iyi gelir mi?

Sıcak uygulama özellikle bacaklardaki kas sertliği/spazm durumlarında geçici bir rahatlama sağlayabilmektedir. Fakat siyatik sinir sıkışmasında kalıcı bir çözüm değildir.

Enjeksiyon sonrası siyatik sinir zedelenmesi belirtileri nelerdir?

Enjeksiyon sonrası siyatik sinir zedelenmesi belirtileri diğer siyatik sinir belirtileri ile benzerdir. Tüm bacağa yayılan ağrı uyuşma şikayetleri ile birlikte sinirde motor fonksiyon kaybına yol açmışsa ayak bileğinde hareket kaybı/felç durumları da görülebilir.

Enjeksiyon sonrası siyatik sinir zedelenmesi tedavisi nasıl yapılır?

Enjeksiyon sonrası siyatik sinir zedelenmesi enjektör iğnesinin direkt olarak siniri hasarlamasından ziyade, enjekte edilen ilacın sinir etrafında yaratacağı kimyasal etki ve belki de ilacın hacimsel etkisiyle oluşan basının neticesinde gerçekleşebilir. Tabii ki direkt iğnenin yaralamasıyla da olabilmektedir. Yine de olguların büyük bir kısmı Türkçeye “sinir sersemlemesi” olarak çevrilebilecek “nöropraksi” denilen duruma bağlı olduğu için sinir fonksiyonlarının ne kadar sürede geri döneceği gözlemlenir. Öngörülen sürede yeterli iyileşme olmaması durumunda müdahale gerekir.

Siyatik hastaları nelere dikkat etmelidir?

Siyatik ağrısı olan kişiler omurgadan kaynaklı siyatik ağrılarında beli zorlayacak ani hareketlerden, yere eğilme veya eğilerek yerden ağır cisimler kaldırma gibi aktivitelerden uzak durmalıdır. Bunlarla birlikte doğru duruş pozisyonu, egzersiz, kilo kontrolü ve doğru uyku pozisyonu da siyatik hastalarının dikkat etmesi gereken konu başlıklarıdır.

Siyatik sülük tedavisi ile geçer mi?

Sülük uygulamasının siyatik tedavisinde yeri yoktur.

Siyatik ağrısı kasığa vurur mu?

Siyatik sinir vücuttaki anatomik seyri ve sinirsel olarak uyardığı kısımlar itibariyle daha çok kalça arka kısmı ve bacak arkasında şikayetlere neden olur. Kasık ağrısı siyatik sinir sıkışması açısından çok karakteristik bir belirti değildir.

Siyatik ile romatizmanın bağlantısı var mıdır?

Siyatik sinir sıkışmasının romatizmal hastalıklarla direkt olarak bir bağlantısı bulunmamakla birlikte; romatizmal süreçlerde ortaya çıkabilecek çeşitli iltihabi reaksiyonların siyatik sinirin seyri boyunca herhangi bir seviyede siniri irrite etmesi nedeniyle de siyatik belirtileri görülebilir.

Siyatik ağrısına yürüyüş iyi gelir mi?

Siyatik sinir ağrısı çeken kişilerin yürümesi genellikle şikayetleri artırır. Bu süreçte bacağı zorlamayacak veya ağrıyı artırmayacak derece hafif egzersizler önerilebilir.

Hamilelikte siyatik ağrısı nasıl geçer?

Gebelik sürecinde ortaya çıkan siyatik ağrısında özellikle girişimsel veya cerrahi müdahalelerin yapılamadığı durumlarda fizik tedavi uzman hekiminin önereceği egzersizlerle ve duruş eğitimleriyle rahatlama sağlanabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.